5987092196

16

statyczne, podczas których opór materiału spowodowany działaniem obciążenia statycznego jest związany z odkształceniem plastycznym, dynamiczne, podczas których opór materiału wywołany działaniem obciążenia udarowego jest związany z odkształceniem plastycznym lub sprężystym,

zarysowania, w których opór materiału jest związany z jego zarysowaniem.

Tablica 2.1

Klasyfikacja prób twardości

PRÓBY TWARDOŚCI

dynamicznie

statyczne

Brinella PN-91/H-04350 Vickersa PN-91/H-04360 Rockwella PN-91/H-04365 Knoopa Grodzińskiego

Poldi

Shore'a

zarysowania

W grupie statycznych sposobów pomiaru twardości, w zależności od obciążenia wgłębnika, wyróżnia się pomiary makrotwardości (obciążenie od 10 do 29420 N) oraz pomiary mikrotwardości (obciążenie poniżej 10 N). Makro-twardośćjest wypadkową twardości wszystkich składników struktury materiału. Wynika to ze stosunkowo dużego obszaru objętego pomiarem. Pomiary mikrotwardości stosowane są natomiast dla wyznaczenia twardości poszczególnych składników strukturalnych stopu (wymiary odcisku rzędu mikrometrów).

Najbardziej rozpowszechnione są statyczne metody pomiaru twardości: Brinella, Yickersa, Rockwella oraz metoda dynamiczna - Poldi.

2.1.    Pomiar twardości metali sposobem Brinella

2.1.1.    Zasada pomiaru

Pomiar twardości sposobem Brinella polega na wciskaniu w badaną próbkę, z siłą F prostopadłą do badanej powierzchni, twardej kulki stalowej lub z węglików spiekanych o średnicy D równej 10, 5, 2,5, 2 lub 1 mm. Twardość wyraża się stosunkiem obciążenia siły F do powierzchni kulistej czaszy trwałego odcisku S. Pole powierzchni odcisku oblicza się na podstawie