5987092964

CASE2

COKING-PLANT Ltd. to producent koksu, który w złożonym procesie produkcyjnym wytwarza kilka rodzajów koksu wielkopiecowego. Proces produkcji koksu to proces sprzężony (łączny), w którym przymusowo powstaje kilka produktów głównych, kilka ubocznych oraz odpady. Koszty procesu sprzężonego obejmują koszty materiałów bezpośrednich (węgli i koksów) oraz pozostałe koszty związane z ich przetworzeniem na koks i wynoszą 935.000 zł. W uproszczeniu proces produkcji koksu rozpoczyna się na Wydziale Węglowni, gdzie są mielone i mieszane w odpowiednich proporcjach różne rodzaje węgla i koksików. Tak sporządzona mieszanka jest ładowana do komór koksowniczych na Wydziale Piecosortowni, gdzie w procesie wielogodzinnego spalania wytwarzane są trzy rodzaje koksu (produkty główne) - koks kęsy, koks kostka i koks orzech. Podstawowe dane o wielkościach produkcji, cenach oraz kosztach bezpośrednich sprzedaży produktów głównych za ostatni okres obrachunkowy są podane niżej.

	kęsy	kostka	orzech	razem
ilość (t)	1.000	2.000	2.000	5.000
cena (zł/t)	400	300	250
koszty bezpośrednie sprzedaży (zł/t)	20	10	8

Oprócz produktów głównych (koksów), w procesie sprzężonym powstają produkty uboczne (smoła, benzol i siarczan amonu). Podstawowe dane o wielkościach produkcji, cenach i kosztach bezpośrednich produkcji i sprzedaży przedstawione są poniżej.

	smoła	benzol	siarczan amonu	razem
ilość (tonę)	1.000	500	500	2.000
cena (zł/tonę)	20	40	20
koszty bezpośrednie wytworzenia (zł/tonę)	5	2	2
koszty bezpośrednie sprzedaży (zł/tonę)	2	1	1

Narzut kosztów ogólnego zarządu na produkty uboczne jest obliczany jako narzut na cenę sprzedaży i wynosi 10%. Wiadomo że koszt wytworzenia produktów ubocznych równa się przychodom netto ze sprzedaży, które są różnicą między przychodami z tych produktów a kosztami bezpośrednimi wytworzenia tych produktów, kosztami bezpośrednimi sprzedaży produktów oraz rozliczonymi kosztami ogólnego zarządu. Wszystkie koszty bezpośrednie dotyczące produktów głównych i ubocznych to koszty ponoszone na te produkty po zakończeniu procesu sprzężonego (po punkcie rozdziału). W procesie sprzężonym prowadzonym w COKING-PLANT Ltd. powstają również odpady, których utylizacja w ostatnim okresie obrachunkowym kosztowała 100.000 zł.

POLECENIA DLA CONTROLLERA:

1.    Controller Kosztów w COKING-PLANT Ltd. Henry Bright, ma obliczyć jednostkowe koszty wytworzenia produktów ubocznych oraz skalkulować koszty procesu sprzężonego przypadające na produkty główne (na wszystkie produkty główne razem).

2.    Obecnie w COKING-PLANT Ltd. koszty procesu sprzężonego przypadające na produkty główne rozlicza się na te produkty w proporcji do cen sprzedaży. Dyrektor Finansowy, Betty 0'Neil zastanawia się jaki byłby wynik rozliczenia tych kosztów na produkty w proporcji do liczby ton. W związku z tym poleciła Henry'emu sporządzić kalkulację kosztów wytworzenia i kosztów sprzedaży produktów głównych stosując do rozliczenia kosztów procesu sprzężonego kolejno obie metody.

© Tomasz Wnuk-Pel