Przykład. Otrzymujemy atrakcyjną ofertę: lokata dwuletnia oprocentowana procentem prostym ze stopą roczną 10%. Aby z niej skorzystać bierzemy 1000 zł pożyczki, na dwa lata z oprocentowaniem prostym i stopą dyskontową także 10%, i wpłacamy na lokatę. Czy to się opłaca? Podstawiamy podane wartości do równań dla lokaty (oprocentowanie):
FV = PV( 1 + rn) = 1000(1 + 0,1 • 2) = 1200
i pożyczki (dyskontowanie):
1 - dn 1 - 0,1 • 2
Jak widać na takim działaniu, przy równych stopach procentowej i dyskontowej, nie można zarobić. Jaka więc powinna być zależność tych stóp procentowych? □
Roczna stopa procentowa i roczna stopa dyskontowa są równoważne w okresie n jeżeli dyskonto i odsetki obliczone w tym czasie dla tej samej pożyczki są równe. Czyli
FVdn = PVrn lub ^ dn = PVrn lub FVdn = -——rn.
1 — dn 1 + rn
Stąd mamy związek równoważnych stóp procentowych
Zauważmy, że stopy procentowa i dyskontowa są równoważne tylko w konkretnym ustalonym okresie oprocentowania (równoważność zależy od n).
Przykład. Obliczmy stopę procentową na jaką trzeba ulokować pieniądze w poprzednim przykładzie by nie stracić na tej operacji. Podstawiamy do wzoru stopę dyskontową 10% i okres 2 lata:
0,125.
v okresie 2 lat jest równa 12,5%.
□
d 0,1
r ” 1 - dn ~ 1 - 0,1 ■ 2 = Czyli stopa procentowa równoważna stopie dyskontowej 10%
Zadanie 15. Opłata za 6-cio miesięczny kredyt w wysokości 10 tys. zł ma postać dyskonta obliczanego przy stopie d równoważnej stopie i = 12,75% w okresie 6 miesięcy.
(a) Ile wynosi ta opłata? [599,29]
(b) Ile wyniosłaby ta opłata przy kredycie krótszym o 3 miesiące? [309] _□
Obliczanie oprocentowania od kwoty końcowej kapitału, czyli oprocentowanie antycypatywne ma zastosowanie przede wszystkim do weksli1. Weksle są narzędziem rozliczeń krótkoterminowych. Zwykle są poręczeniem za kredyt, czyli pełnią funkcję płatniczą (ale wręczenie weksla nie jest zapłatą!). Matematyczne zasady w rachunku weksli są takie jak zasady dyskonta handlowego prostego, a czas nalicza się według reguły bankowej. Obowiązuje następująca terminologia:
Weksel to dokument, w którym trasnat zobowiązuje się bezwarunkowo, że trasat wypłaci remitentom sumę wekslową dokładnie określonego dnia i w określonym miejscu. Prawo wekslowe w Polsce jest regulowane ustawą z 1936 roku!