o rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych Pracą w godzinach nadliczbowych jest wykonywanie pracy ponad ustalone normy czasu. 1 Skoro w przepisach kp obowiązują dwie podstawowe normy: dobowa - nie przekraczająca 8 godzin i średniotygodniowa - nie przekraczająca 40 godzin, to praca zarówno ponad normę dobową jak i tygodniową jest praca w godzinach nadliczbowych. Pracą w godzinach nadliczbowych na dobę jest także praca ponad dobowy wymiar czasu pracy, ale jedynie w przypadku gdy jest on wyższy niż 8 godzin. Zatem pracą w godzinach nadliczbowych na dobę będzie praca wykonywana w 13 godzinie, jeżeli pracownik w danej dobie powinien przepracować 12 godzin, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Podobnie pracą w godzinach nadliczbowych na dobę będzie praca wykonywana w 11 i 12 godzinie, jeżeli pracownik zgodnie z obowiązującym go harmonogramem pracy powinien w danej dobie pracowniczej przepracować 10 godzin.
Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy nie będący praca w godzinach nadliczbowych został dopuszczony w równoważnym systemie czasu pracy (nie więcej niż do 12 godzin) przy pracach polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy (nie więcej niż do 16 godzin), w równoważnym systemie czasu pracy przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także w stosunku do pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych (nie więcej niż do 24 godzin), przy pracy w ruchu ciągłym (nie więcej niż do 12 godzin jednego dnia w niektórych tygodniach), przy skróconym tygodniu pracy i przy pracy weekendowej.
Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna także w razie prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia ludzkiego lub zdrowia ludzkiego lub ochrony środowiska albo usunięcia awarii. Ustanowiony jest roczny limit pracy nadliczbowej wynoszący 150 godzin w roku kalendarzowym. Pracodawcy mogą ustalić inny niż określony w kp limit godzin nadliczbowych w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy. Jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy może ustalić inną liczbę godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym niż 150 w umowie o pracę.
Roczny limit godzin nadliczbowych może być zwiększony maksymalnie do 416 godzin rocznie (52 tygodnie x 8 godzin) powyżej 416 jest to naruszenie przepisów o czasie pracy.
W przypadku rozwiązania stosunku pracy w ciągu roku kalendarzowego informacja o liczbie przepracowanych godzin nadliczbowych powinna znaleźć się w świadectwie pracy. Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych nie wymaga szczególnej formy. Wprawdzie żadne przepisy nie nakładają na pracodawcę obowiązku wcześniejszego powiadomienia pracownika o obowiązku pozostania po godzinach , jednak skorzystanie przez pracodawcę
20
Pracodawca i Pracownik, w Gazeta Prawna nr 10 z 15.01.2004 s. 4