13,1-9 Por. Mk 4,1-9; Łk 8,4-8.

    13,3 Celem każdej przypowieści jest przedstawienie jakiejś prawdy abstrakcyjnej za pomocą konkretnych obrazów, zaczerpniętych z codziennego życia. Wszystkie przypowieści ewangelijne dotyczą wprost lub pośrednio królestwa Bożego: jego założenia, wartości, wzrostu, struktury itp.

    13,10-17 Por. Mk 4,10-13 z przypisami; Łk 8,9n.

    13,10 Problem przypowieści związany jest w Ewangeliach z problemem tajemnicy mesjańskiej. Z powodu uprzedzeń i błędnych pojęć Żydów o Mesjaszu, władcy doczesnym i Jego królestwie, Jezus tylko stopniowo ujawniał się jako Mesjasz. W całości Jego godność mesjańska miała pozostać tajemnicą aż do zmartwychwstania (Mt 16,20; Mt 17,9; Mk 8,30; Mk 9,9).

    13,11 Tylko uczniowie otrzymali, i to w różnym stopniu, poznanie tajemnicy mesjańskiej (Mk 4,11), czyli poznanie w Jezusie Mesjasza (Mt 16,17), a w Jego dziełach - założenie królestwa mesjańskiego. Dlatego oczy ich są szczęśliwe (Mt 13,16n). Ludowi przedstawia Jezus tajemnicę mesjańską pod osłoną symboli, w przypowieściach, których mu bliżej nie wyjaśnia, czekając na głębsze zainteresowanie tą sprawą. Natomiast uczniom zainteresowanym, dopuszczonym do poznania tajemnicy przypowieści wyjaśniane przez Jezusa dają głębszą jej znajomość.

    13,12 Zob. Mt 25,29 i Łk 8,18.

    13,14n Iz 6,9n (LXX).

    13,17 Zob. przyp. do Mt 10,41.

    13,18-23 Por. Mk 4,14-20; Łk 8,11-15. Jak los nasienia zależy od rodzaju gleby, tak skuteczność słowa Bożego i wzrost Jego królestwa zależą od usposobienia i współpracy słuchaczy.

    13,31-35 Por. Mk 4,30-34; Łk 13,18-21. Obydwie przypowieści mają na celu zobrazowanie zasobów energii, tkwiących w królestwie Bożym; pierwsza ukazuje moc ekstensywną królestwa Bożego, druga uwydatnia moc słowa Bożego, które przetwarza całe królestwo Boże od wewnątrz.

    13,32 Gorczyca (Brassica nigra) dochodzi w Palestynie do 4 m wysokości.

    13,35 Ps 78[77],2.

    13,43 Dn 12,3. Po królestwie mesjańskim Syna nastąpi królestwo Ojca, któremu Syn odda wszystkich zbawionych (Mt 25,34; 1 Kor 15,24).

    13,52 Uczony w Piśmie, gdy stanie się uczniem Jezusa, do znajomości ST dodaje poznanie rzeczy nowych - Ewangelii.

    13,53-58 Por. Mk 6,1-6; Łk 4,16-30; J 4,44; J 6,42.

    13,55 Gr. brzmienie imienia Maryi odpowiada bardziej aram. "Mariam" niż hebr. "Miriam" (por. Wj 15,20 wg hebr. i LXX): "braciom" - zob. przypis do Mt 12,46.