plik


ÿþ WY{SZA SZKOAA BEZPIECZECSTWA I OCHRONY W W A R S Z A W I E _________________________________________________________ Jan PITA OCHRONA PRZED SKA{ENIAMI TEMAT I ZASADY I PRZEDSIWZICIA OBRONY PRZED BRONI MASOWEGO RA{ENIA ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- WARSZAWA 2007 1 2 SPIS TREZCI Str. Wstp& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 5 1. Obrona przed broni masowego ra|enia w polskich siBach zbrojnych i NATO. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ......7 1.1 Definicja obrony przed broni masowego ra|enia & & & & & & & & & & & ..7 1.2 Zasady obrony przed broni masowego ra|enia& & & & & & & & & & & & .. 7 1.3 Przedsiwzicia obrony przed broni masowego ra|enia jako element zabezpieczenia dziaBaD operacyjnych & & & & & ..................................................7 1.4 Przedsiwzicia obrony przed broni masowego ra|enia na szczeblach taktycznych & & .....................................................................................................7 2. Zasady obrony przed broni masowego ra|enia & & & & & & & & & & & .8 2.1 Ocena rozpoznawcza i wywiadowcza..............................................................8 2.2 Przygotowanie wojsk .......................................................................................8 2.3 Ograniczenie ryzyka .........................................................................................8 2.4 Elastyczno[ i koordynacja .............................................................................9 2.5 Zachowanie zdolno[ci bojowej..........................................................................9 3. Tre[ przedsiwzi obrony przed broni masowego ra|enia jako elementu zabezpieczenia dziaBaD operacyjnych .............................................10 3.1Rozpoznanie, identyfikacja i monitorowanie ska|eD ......................................10 3.2 Alarmowanie, ostrzeganie i meldowanie o ska|eniach ................................10 3.3Ochrona przed ska|eniami .............................................................................11 3.5 Medyczna ochrona przed broni masowego ra|enia .....................................12 4.Tre[ przedsiwzi obrony przed broni masowego ra|enia na szczeblach taktycznych .....................................................................................13 4.1 Roz[rodkowanie pododdziaBów i ich masowanie ..........................................13 4.2 Okresowa zmiana rejonów rozmieszczenia pododdziaBów ...........................13 4.3 In|ynieryjna rozbudowa rejonów rozmieszczenia pododdziaBów ..................13 4.4 Powiadamianie pododdziaBów o ska|eniach i zaka|eniach ..........................14 4.5 Wykorzystanie indywidualnych i zbiorowych [rodków ochrony przed ska|eniami, wBa[ciwo[ci ochronnych sprztu bojowego, obiektów obronnych, budynków i terenu ........................................................................................ 14 4.6 Obserwacja i rozpoznanie ska|eD i zaka|eD ...............................................14 4.7 Zapewnienie |oBnierzom ochrony podczas przekraczania stref ska|onych, oraz w czasie dziaBaD w terenie ska|onym i zaka|onym .............................15 3 4.8 Kontrola napromienienia ludzi oraz ich stopnia ska|enia, a tak|e stopnia ska|enia, sprztu bojowego, [rodków materiaBowych, wody i |ywno[ci .......16 4.9 Zabiegi sanitarno  higieniczne i profilaktyczne ......................................... 16 4.10Odtwarzanie zdolno[ci bojowej pododdziaBów ....................................17 4.11Likwidacj skutków u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia lub zdarzeD typu ROTA1................................................................................17 4.12Zaopatrywanie pododdziaBów w [rodki ochronne ................................17 Literatura & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 19 1 Zda r z e n i a typ u R O T A (ang. Rele a s e s Oth e r Th a n Atta c k) doty c z uw ol n i e n i a toksy c z n y c h [rodk ó w prze m y sB o w y c h , w tym sub st a n c j i pro m i e n i o t w ó r c z y c h , che m i c z n y c h i biolo g i c z n y c h wsk u t e k inn yc h przy c z y n ni| u|ycie broni ma s o w e g o ra|eni a. Mo| e to by spo w o d o w a n e uszk o d z e n i e m lub znisz c z e n i e m zbior ni k ó w w zakBa d a c h prze m y sB o w y c h , [rod k ó w tran s p o r t o w y c h , instala cji pro d u k c y j n y c h , elektr o w n i jdro w y c h lub skBad ó w bro ni ma s o w e g o ra|e ni a 4 Wstp W cyklu wykBadów po[wieconych broni masowego ra|enia wykazali[my siB niszczycielsk tej broni, która u|yta na polu walki mo|e w krótkim czasie spowodowa du|e straty i pozbawi pododdziaBy zdolno[ci bojowej. Wskazali[my równie| na fakt, |e mimo licznych porozumieD o zakazie u|ycia, produkcji, przechowywania i zniszczenia zapasów broni chemicznej i biologicznej nie udaBo si do koDca wyeliminowa tych rodzajów broni masowego ra|enia z arsenaBów wielu paDstw. W sprawie broni jdrowej nawet nie udaBo si sformuBowa tekstu porozumienia analogicznego jak dla broni chemicznej i biologicznej. GBówny nacisk w tym zakresie koncentruje si natomiast na jej nierozprzestrzenianiu. W tej sytuacji nieodzowne jest poznanie ogólnych zasad obrony przed broni masowego ra|enia, a w szczególno[ci ochrony przed ska|eniami promieniotwórczymi i chemicznymi oraz zaka|eniami biologicznymi. Wzrost zdolno[ci obronnych w tym zakresie armii i spoBeczeDstwa zmniejsza nasz wra|liwo[ na u|ycie broni masowego ra|enia, a jednocze[nie zniechca potencjalnego agresora do jej u|ycia. W niniejszym materiale zdefiniowane zostaBo pojcie obrony przed broni masowego ra|enia oraz omówione ogólne jej zasady i przedsiwzicia na szczeblu operacyjnym i taktycznym. 5 6 1 Obrona przed broni masowego ra|enia w polskich siBach zbrojnych i NATO 1.1Definicja obrony przed broni masowego ra|enia Obrona przed broni masowego ra|enia stanowi jeden z najwa|niejszych elementów zabezpieczenia dziaBaD bojowych na wspóBczesnym polu walki. Polega na wykonywaniu szeregu przedsiwzi w celu niedopuszczenia do pora|enia ludzi, zniszczenia i uszkodzenia sprztu i obiektów broni jdrow, chemiczn i biologiczn, lub przynajmniej maksymalnego zmniejszenia skutków u|ycia tej broni. W polskich siBach zbrojnych s one ró|nie formuBowane zale|no[ci od szczebla organizacyjnego wojsk. Na wy|szych szczeblach eksponowane s zasady obrony przed broni masowego ra|enia, zagadnienia planowania wykorzystania siB i [rodków i kierowania wykonawstwem poszczególnych przedsiwzi, na ni|szych szczeblach gBówn uwag zwraca si na aspekt realizacyjny. W NATO rozpatrywane s problemy oceny zagro|enia atakiem z u|yciem broni masowego ra|enia na terytorium USA i Europy oraz zapobiegania proliferacji tej broni. 1.2Zasady obrony przed broni masowego ra|enia Do podstawowych zasad obrony przed broni masowego ra|enia i wykorzystania siB i [rodków na szczeblu centralnym i operacyjnym nale|y: - ocena rozpoznawcza i wywiadowcza; - przygotowanie wojsk; - ograniczenie ryzyka; - elastyczno[ i koordynacja; - zachowanie zdolno[ci bojowej. 1.3 Przedsiwzicia obrony przed broni masowego ra|enia jako element zabezpieczenia dziaBaD operacyjnych Przedsiwzicia obrony przed broni masowego ra|enia na wy|szych szczeblach dowodzenia i w systemie terytorialnym podawane s zwykle w sposób zagregowany. I tak na szczeblu operacyjnym wymienia si pi nastpujcych przedsiwzi: - rozpoznanie, identyfikacja i monitorowanie ska|eD; - ostrzeganie, alarmowanie i meldowanie o ska|eniach; - ochrona przed ska|eniami; - ograniczenie zagro|enia ska|eniami; - medyczna ochrona przed broni masowego ra|enia. 1.4 Przedsiwzicia obrony przed broni masowego ra|enia na szczeblach taktycznych Przedsiwzicia obrony przed broni masowego ra|enia na szczeblach taktycznych (w zwizkach taktycznych, oddziaBach i pododdziaBach) definiuje si szczegóBowo. PrzykBadowo w pododdziaBach wymienia si dwana[cie nastpujcych przedsiwzi: - roz[rodkowanie pododdziaBów i ich masowanie; - okresow zmian rejonów rozmieszczenia pododdziaBów; 7 - in|ynieryjn rozbudow rejonów rozmieszczenia pododdziaBów; - powiadamianie pododdziaBów o ska|eniach i zaka|eniach; - wykorzystanie indywidualnych i zbiorowych [rodków ochrony przed ska|eniami, wBa[ciwo[ci ochronnych sprztu bojowego, obiektów obronnych, budynków i terenu; - rozpoznanie ska|eD i zaka|eD; - zapewnienie |oBnierzom ochrony podczas przekraczania stref ska|onych, oraz w czasie dziaBaD w terenie ska|onym i zaka|onym; - kontrole napromienienia ludzi oraz stopnia ich ska|enia, a tak|e kontrol stopnia ska|enia, sprztu bojowego, [rodków materiaBowych, wody i |ywno[ci; - zabiegi sanitarno  higieniczne i profilaktyczne; - odtwarzanie zdolno[ci bojowej pododdziaBów; - likwidacj skutków u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia lub zdarzeD typu ROTA2; - zaopatrywanie pododdziaBów w [rodki ochronne. 2 Zasady obrony przed broni masowego ra|enia 2.1 Ocena rozpoznawcza i wywiadowcza Aktualna, zwizBa i dokBadna rozpoznawcza i wywiadowcza ocena zagro|enia wBasnych siB, [rodków, obiektów i terenu pora|eniem i ska|eniem broni jdrow chemiczna i biologiczn oraz toksycznymi [rodkami przemysBowymi umo|liwia podjcie odpowiednich dziaBaD w celu uniknicia pora|enia i ska|enia lub maksymalnego zmniejszenia skutków ataku broni masowego ra|enia lub zdarzeD typu ROTA. Ocen w rejonie dziaBaD siB poBczonych prowadzi si w sposób cigBy i regularnie uaktualnia. 2.2Przygotowanie wojsk Przygotowanie wojsk do obrony przed broni masowego ra|enia polega na zaplanowaniu i wdro|eniu odpowiednich procedur postpowania na wypadek pojawienia si symptomów przygotowaD nieprzyjaciela do u|ycia tej broni oraz na wypadek ataku, a tak|e wyposa|enie wojsk w odpowiedni sprzt i [rodki ochronne. Odpowiedni poziom gotowo[ci do obrony przed broni masowego ra|enia osiga si i utrzymuje poprzez efektywne szkolenie. Utrzymywanie wysokiego poziomu gotowo[ci systemu obrony przed broni masowego ra|enia powstrzymuje potencjalnego nieprzyjaciela przed jej u|yciem. 2.3Ograniczenie ryzyka CaBkowite wyeliminowanie zagro|enia ze strony broni masowego ra|enia i toksycznych [rodków przemysBowych, tj. uniknicie pora|eD i ska|eD w przypadku ataku jdrowego, chemicznego, biologicznego lub wystpienie zdarzenia typu ROTA, jest ze wzgldów oczywistych nierealne. CigBe rozpoznawanie i analizowanie tych zagro|eD zapewnia swobod dziaBaD i unikanie ryzyka pora|eD i ska|eD, a w 2 Zda r z e n i a typ u R O T A (ang. Rele a s e s Oth e r Th a n Atta c k) doty c z uw ol n i e n i a toksy c z n y c h [rodk ó w prze m y sB o w y c h , w tym sub st a n c j i pro m i e n i o t w ó r c z y c h , che m i c z n y c h i biolo g i c z n y c h wsk u t e k inn yc h przy c z y n ni| u|ycie broni ma s o w e g o ra|eni a. Mo| e to by spo w o d o w a n e uszk o d z e n i e m lub znisz c z e n i e m zbior ni k ó w w zakBa d a c h prze m y sB o w y c h , [rod k ó w tran s p o r t o w y c h , instala cji pro d u k c y j n y c h , elektr o w n i jdro w y c h lub skBad ó w bro ni ma s o w e g o ra|e ni a 8 wypadku ich wystpienia umo|liwia minimalizowanie skutków ataków broni masowego ra|enia i zdarzeD typu ROTA. 2.4Elastyczno[ i koordynacja Elastyczno[ systemu obrony przed broni masowego ra|enia polega na cigBym dostosowywanie jego gotowo[ci do dziaBania do zagro|enia atakiem ze strony nieprzyjaciela i zdarzeniem typu ROTA. Bowiem zagro|enie to ulega cigBym zmianom, zarówno co do rodzaju jak i stopnia (poziomu). Koordynacja systemu obrony przed broni masowego ra|enia polega na utrzymywaniu [cisBego wspóBdziaBania wszystkich jego elementów w poszczególnych etapach dziaBaD, a tak|e z jednostkami spoza systemu w przypadku jego wsparcia ze strony systemu pozamilitarnego. 2.5 Zachowanie zdolno[ci bojowej. Organizacja funkcjonowanie systemu obrony przed broni masowego ra|enia ukierunkowuje si na zapewnienie zdolno[ci bojowej zabezpieczanych wojsk. Atak jdrowy, chemiczny i biologiczny oraz zdarzenia typu ROTA niewtpliwie prowadzi do jej osBabienia. Dlatego dziaBanie wszystkich elementów systemu nale|y planowa pod ktem udzielanie pomocy najwra|liwszym i najwa|niejszym elementom ugrupowania operacyjnego w celu szybkiego i skutecznego odtwarzania ich gotowo[ci bojowej. Dlatego plan zabezpieczenia logistycznego powinien uwzgldnia wra|liwo[ [rodków i urzdzeD na uderzenia broni masowego ra|enia i uwolnienie toksycznych [rodków przemysBowych we wszystkich etapach dziaBaD zabezpieczanych wojsk. 9 3. Tre[ przedsiwzi obrony przed broni masowego ra|enia jako elementu zabezpieczenia dziaBaD operacyjnych 3.1 Rozpoznanie, identyfikacja i monitorowanie ska|eD Rozpoznanie ska|eD prowadzi si w celu stwierdzenia obecno[ci [rodków promieniotwórczych, chemicznych, biologicznych, zazwyczaj w wyniku u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia lub zdarzeD typu ROTA. Rozpoznanie ska|eD obejmuje: wykrywanie, rozpoznanie wstpne, rozpoznanie szczegóBowe i obserwacj. Wykrywanie to stwierdzenie faktu u|ycia broni masowego ra|enia lub zdarzenia typu ROTA oraz obecno[ci substancji promieniotwórczych, chemicznych lub biologicznych. Wstpne rozpoznanie ska|eD to potwierdzenie lub wykluczenie informacji o uderzeniach broni masowego ra|enia, zdarzeniach typu ROTA lub obecno[ci substancji promieniotwórczych, chemicznych lub biologicznych. Rozpoznanie szczegóBowe polega na okre[leniu rodzaju i stopnia ska|enia, ustaleniu i oznakowaniu granic ska|onego terenu, pobraniu próbek ska|onego powietrza, gleby, wody i innych materiaBów. Obserwacja ska|eD stanowi zarówno integraln cz[ wstpnego rozpoznania ska|eD, jak te| kontrol ksztaBtowania si rzeczywistej sytuacji ska|eD. Obserwacj ska|eD przestrzeni powietrznej, terenu, sprztu, obiektów i ludzi prowadzi si przy pomocy [rodków optycznych, elektronicznych, mechanicznych i innych. Identyfikacja ska|eD to dziaBalno[ majca na celu okre[lenie rodzaju u|ytego [rodka lub materiaBu zastosowanego przez nieprzyjaciela podczas ataku broni masowego ra|enia lub pochodzcego ze zdarzeD typu ROTA. Wyró|niamy dwa cele identyfikacji ska|eD: 1) wsparcie procesu decyzyjnego dowódcy i 2) zgromadzenia dowodów u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia. Wsparcie procesu decyzyjnego dowódcy polega na bezspornym potwierdzeniu faktu wystpienia ska|eD, dokonaniu oceny liczby pora|onych oraz rozmiarów i typu pora|eD i ska|eD, ustaleniu metod ochrony i leczenia ludzi, zabiegów sanitarnych i specjalnych, a tak|e dokonaniu oceny mo|liwo[ci nieprzyjaciela w zakresie kolejnych uderzeD broni masowego ra|enia i ich wpBywu na tempo prowadzonych dziaBaD. Identyfikacja w celu zgromadzenia dowodów u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia prowadzona jest przez akredytowane laboratoria wojskowe i cywilne, ruchome i stacjonarne na podstawie próbek zebranych przez specjalistyczne pododdziaBy. Przy pobieraniu próbek sBu|cych jako dowód u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia (do celów SIBCRA3), musi by zachowany odpowiedni system postpowania. Monitorowanie polega na cigBej lub okresowej obserwacji zmian zachodzcych w sytuacji ska|eD w okre[lonym obszarze. W ramach monitorowania dokonuje si wielokrotnych pomiarów w tym samym miejscu, obserwuje i analizuje na bie|co wszystkie zmiany. Monitorowanie umo|liwia zastosowanie we wBa[ciwym czasie odpowiednich [rodków i przedsiwzi ochronnych. 3.2 Alarmowanie, ostrzeganie i meldowanie o ska|eniach Alarmowanie ma na celu natychmiastowe doprowadzenie do wojsk sygnaBu o uderzeniu broni masowego ra|enia lub zdarzeniu typu ROTA. Umo|liwia to bezzwBoczne zastosowanie przedsiwzi ochronnych zmierzajcych do uniknicia 3 SIB C R A (ang. Sa m p li n g an d Ide ntific ati o n Biolo g i c a l, Ch e m i c a l and Raiol o gi c a l Ag e nt s 10 lub minimalizacji skutków tego uderzenia lub zdarzenia. Funkcjonowanie systemu alarmowania powinno zapewnia Batwe ogBaszanie i odwoBywanie alarmu i uwzgldnia zmieniajcy si poziom zagro|enia ska|eniami. Wyró|nia si nastpujce poziomy zagro|enia: 0  brak zagro|enia, 1  zagro|enie niskie, 2  zagro|enie [rednie, 3  zagro|enie wysokie. Ostrzeganiem i meldowaniem o ska|eniach nazywamy proces przekazywania meldunków o uderzeniach nieprzyjaciela broni masowego ra|enia i zdarzeniach typu ROTA, miedzy innymi w celu uprzedzenia jednostek o zagro|eniu ska|eniami. Meldunki NBC4 maj znaczny wpByw na decyzje podejmowane przez dowódców i prace sztabów w procesie planowania i kierowania dziaBaniami wojsk na wszystkich szczeblach dowodzenia. Zadania te realizuj siBy systemu wykrywania ska|eD (SWS). Jest to zorganizowany ukBad elementów powizanych relacjami organizacyjno-technicznymi, przeznaczony do zdobywania, gromadzenia, przetwarzania i analizy informacji o uderzeniach broni jdrow, chemiczn i biologiczn, a tak|e o uwolnieniach [rodków promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych spowodowanych zdarzeniami innymi ni| atak broni masowego ra|enia, ska|eniach powstaBych w ich wyniku oraz potencjalnych zródBach tych zagro|eD. Na poszczególnych szczeblach dowodzenia znajduj si nastpujce ogniwa analityczne tego systemu: - o[rodki analizy ska|eD oddziaBów (NBC SCC5); - o[rodki analizy ska|eD dowództw (NBC CC6); - strefowe o[rodki analizy ska|eD (NBC ZCC7); - centralny o[rodek analizy ska|eD (NBS ACC8). 3.3 Ochrona przed ska|eniami Ochrona przed ska|eniami rozpatrywana jako zespóB przedsiwzi obrony przed broni masowego ra|enia to wykorzystanie cech ochronnych indywidualnych i zbiorowych [rodków ochrony przed ska|eniami oraz wBa[ciwo[ci ochronnych sprztu bojowego, obiektów in|ynieryjnych i terenu. Indywidualn ochron przed ska|eniami zapewnia wykorzystanie indywidualnych [rodków ochrony dróg oddechowych i skóry (masek przeciwgazowych i odzie|y ochronnej) co umo|liwia w okre[lonym czasie uniknicie pora|eD i ska|eD substancjami trujcymi, promieniotwórczymi i biologicznymi podczas dziaBania w atmosferze ska|onej (terenie ska|onym). Zbiorow ochron przed ska|eniami zapewnia wykorzystanie staBych i ruchomych zbiorowych [rodków ochrony przed ska|eniami, tj. pomieszczeD umo|liwiajcych ludziom przebywanie w terenie ska|onym bez masek przeciwgazowych i odzie|y ochronnej). StaBe zbiorowe [rodki ochrony przed ska|eniami to wszelkiego rodzaju schrony, ukrycia i urzdzenia obronne odizolowane od atmosfery zewntrznej wyposa|one w urzdzenia filtrowentylacyjne lub regeneracyjne. Natomiast ruchome zbiorowe [rodki ochrony przed ska|eniami to wozy bojowe i [rodki transportu ldowego, wodnego i powietrznego, których przedziaBy bojowe, zaBogowe i pasa|erskie s hermetycznie zamykane i czasowo odizolowywane od atmosfery zewntrznej wyposa|one w oczadzenia filtrowentylacyjne lub regeneracyjne. 4 N B C (ang. Nucl e a r Biolo g i c a l Ch e m i c a l) 5 N B C SC C (ang. Nu cl e a r Biolo g i c a l Ch e m i c a l Sub Colle cti o n s Ce n tr e s) 6 NB C CC (ang. Nucl e a r Biolo g i c a l Ch e m i c a l Colle cti o n s Ce n tr e s) 7 NB C ZC C (ang. Nu cl e a r Biolo gi c a l Ch e m i c a l Zon e Co n tr ol Ce n tr e s) 8 NB C AC C (ang. Nucl e a r Biolo g i c a l Ch e m i c a l Zo n e Co n tr ol Ce n tr e s) 11 3.4Ograniczenie zagro|enia ska|eniami Ograniczenie zagro|enia ska|eniami dotyczy dziaBaD ochronnych podejmowanych zarówno przed wystpieniem ska|eD jak i po ich wystpieniu. Do dziaBaD tych przed wystpieniem ska|eD zaliczamy: wykorzystanie wBa[ciwo[ci ochronnych infrastruktury, umocnionych schronów, budynków, pomieszczeD bojowych okrtów i innych osBon wykonanych z materiaBów podrcznych; maskowanie, wykorzystanie ukry, wykorzystanie wBa[ciwo[ci ochronnych terenu, roz[rodkowanie, pozorowanie (mylenie), zraszanie okrtów wod, utrzymywanie rezerw i [rodków zastpczych w celu sprawnej wymiany ska|onego sprztu i personelu. Do dziaBaD ochronnych podejmowanych po wystpieniu ska|eD zaliczamy: 1) unikanie ska|eD, 2) kontrol rozprzestrzeniania si ska|eD, 3) ograniczenie skutków dziaBania broni masowego ra|enia i zdarzeD typu ROTA oraz 4) likwidacj ska|eD. Unikanie ska|eD osiga si poprzez oznakowanie terenu ska|onego, kontrol ruchu wojsk, wyznaczanie dróg obej[cia oraz wyprowadzanie wojsk ze stref ska|onych. Kontrola rozprzestrzeniania si ska|eD polega na ograniczeniu dziaBaD wojsk w rejonach ska|onych, oraz w strefach mo|liwych opadów promieniotwórczych i rozprzestrzeniania si par (aerozolu) [rodków trujcych i aerozolu biologicznego. Ograniczenie skutków dziaBania broni masowego ra|enia i zdarzeD typu ROTA osiga si poprzez kontrol i ewidencj napromienienia i stopnia ska|enia ludzi i sprztu oraz rotacj wojsk dziaBajcych w rejonach ska|onych. Likwidacja ska|eD polega na usuniciu z powierzchni ska|onych substancji promieniotwórczych, absorpcj, niszczenie lub neutralizacj [rodków chemicznych lub biologicznych. Likwidacja ska|eD mo|e nastpi samorzutnie wraz z upBywem czasu pod wpBywem warunków atmosferycznych (temperatura, opady, wiatr), nazywamy to biern likwidacj ska|eD. Natomiast likwidacja ska|eD aktywna to usunicie, redukcja lub neutralizacja substancji promieniotwórczych, chemicznych i biologicznych poprzez wykorzystanie procesów chemicznych lub mechanicznych. 3.5 Medyczna ochrona przed broni masowego ra|enia. W zakres medycznej ochrony przed broni masowego ra|enia wchodzi: profilaktyka medyczna, stosowanie medycznych [rodków zapobiegawczych, leczenie pora|onych w warunkach ska|eD i ewakuacja pora|onych. Profilaktyka medyczna to przede wszystkim szczepienia ochronne i podawaniu niektórych leków (np. podwy|szajcych próg wra|liwo[ci na napromienienie lub zwikszajcych odporno[ na niektóre [rodki biologiczne). Stosowanie medycznych [rodków zapobiegawczych polega na: przestrzeganiu zasad higieny; profilaktyce przeciwko zagro|eniom uderzeniami broni masowego ra|enia i zdarzeniami typu ROTA; szczepieniach po u|yciu przez nieprzyjaciela broni biologicznej z jednoczesnym zastosowaniem antybiotyków; ograniczeniu przemieszczania oraz rozpoznaniu i obserwacji bezpo[rednich i po[rednich przypadków wystpienia chorób zakaznych. Ewakuacja pora|onych z rejonu dziaBaD bojowych ma na celu umo|liwienie im specjalistycznej opieki medycznej w szpitalach stacjonarnych. Pora|onych podlegajcych ewakuacji nale|y podda zabiegom sanitarnym, a w czasie ewakuacji chronic ich rzed powtórnym ska|eniem. 12 4 Tre[ przedsiwzi obrony przed broni masowego ra|enia na szczeblach taktycznych 4.1 Roz[rodkowanie pododdziaBów i ich masowanie StopieD roz[rodkowania wojsk zale|y od sytuacji bojowej i rodzaju wykonywanych. Powinien by okre[lony w decyzji dowódcy pododdziaBu. Przy podejmowaniu, decyzji dowódca uwzgldnia: rodzaj wykonywanych zadaD; zagro|enie uderzeniami broni masowego ra|enia; charakter terenu i jego rozbudow pod wzgldem in|ynieryjnym; mo|liwo[ci dowodzenia i wspóBdziaBania. Zwykle przyjmuje si rozmieszczenie pododdziaBów znajdujcych si w odwodzie, w rejonach wyj[ciowych, odpoczynków we wzajemnych odlegBo[ciach uniemo|liwiajcych pora|enie jednym Badunkiem jdrowym [redniej mocy wicej ni| jedn kompani (bateri). W marszu midzy pododdziaBami i drogami marszu nale|y utrzymywa nastpujce odlegBo[ci: midzy batalionami w kolumnie 3 5 km; midzy drogami marszu batalionów 2 5 km; midzy kompaniami w kolumnie 0,2 km; miedzy drogami marszu kompanii 0,5 1 km; midzy pojazdami w kolumnie 25 100 m. Maskowanie pododdziaBów ma na celu ukrycie rzeczywistego ich rozmieszczenia przed powietrznym i naziemnym rozpoznaniem nieprzyjaciela i tym samym utrudnienie mu wykonania uderzeD broni masowego ra|enia. Nale|y przy tym uwzgldni, |e dziaBanie wspóBczesnych technicznych [rodków rozpoznania i naprowadzania jest oparte nie tylko na wykorzystaniu [wiatBa widzialnego, lecz tak|e promieniowania laserowego, elektromagnetycznego i podczerwieni. Umo|liwia to" prowadzenie rozpoznania równie| w nocy i w warunkach zBej widoczno[ci. Nale|y wic umiejtnie wykorzystywa wBa[ciwo[ci maskujce terenu, ro[linno[, siatki maskujce i [rodki techniczne zakBócajce elektroniczne systemy rozpoznania nieprzyjaciela. 4.2 Okresowa zmiana rejonów rozmieszczenia pododdziaBów Zmiana w odpowiednim czasie rejonów rozmieszczenia pododdziaBów ma na celu utrudni nieprzyjacielowi wykonanie uderzeD broni masowego ra|enia na rejony wcze[niej przez niego rozpoznane. PododdziaBy mog równie| zmienia rejony rozmieszczenia, aby unikn bezpo[redniego opadu pyBu promieniotwórczego, w razie ska|enia zajmowanego rejonu lub wtedy, gdy znajdzie si on w zasigu dziaBania ska|onego powietrza. PododdziaBom zawczasu wyznacza si rejony zapasowe. Nale|y unika wyznaczania rejonów zapasowych i dróg manewru w pobli|u miejsc mo|liwych po|arów, zniszczeD, zatopieD, zawaB itp. Podczas zmiany rejonu nale|y dziaBa szybko i skrycie. 4.3 In|ynieryjna rozbudowa rejonów rozmieszczenia pododdziaBów In|ynieryjna rozbudowa terenu w celu obrony pododdziaBów przed broni masowego ra|enia obejmuje budow okopów, szczelin i schronów. Okopanie wojsk znacznie mniejsza ra|ce dziaBanie broni jdrowej na ludzi i sprzt bojowy. Urzdzenia te osBabiaj dziaBanie fali uderzeniowej, promieniowania cieplnego i promieniowania przenikliwego, nie chroni natomiast przed ska|eniami promieniotwórczymi i chemicznymi oraz zaka|eniami biologicznym. Przykryte 13 szczeliny, transzeje i schrony zmniejszaj dawk promieniowania 50  krotnie i chroni cz[ciowo przed bezpo[rednim opadem pyBu promieniotwórczego. 4.4 Powiadamianie pododdziaBów o ska|eniach i zaka|eniach Powiadamianie wojsk o ska|eniach i zaka|eniach organizuje si w celu uprzedzenia o gro|cym niebezpieczeDstwie i wykonania we wBa[ciwym czasie niezbdnych czynno[ci ochronnych. SygnaBy i czynno[ci jakie nale|y wykona powinni zna wszyscy |oBnierze, a tak|e zna sygnaBy powszechnego ostrzegania, obowizujce w systemie obrony terytorium kraju. SygnaBy te powinny by jednolite dla wszystkich rodzajów ska|eD i zaka|eD. SygnaBy przekazuje si przez wszystkie [rodki Bczno[ci poza kolejno[ci i dubluje sygnaBami dzwikowymi i wzrokowymi. Na sygnaB powiadamiania o zagro|eniu ska|eniami doprowadza si indywidualne [rodki ochrony przed ska|eniami do poBo|enia nadal wykonuje swe zadania. Zabezpiecza si przed mo|liwym ska|eniem pojemniki z wod, |ywno[ci i [rodki materiaBowe. Na sygnaB powiadamiania o ska|eniach nakBada si indywidualne [rodki ochrony przed ska|eniami i je|eli sytuacja bojowa pozwala zamyka si drzwi, luki, wBazy wozów bojowych, innych pojazdów i schronów, uruchamia urzdzenia filtrowentylacyjne i kolektorowe. Na rozkaz przeBo|onego |oBnierze mog opu[ci teren ska|ony. 4.5 Wykorzystanie indywidualnych i zbiorowych [rodków ochrony przed ska|eniami, wBa[ciwo[ci ochronnych sprztu bojowego, obiektów obronnych, budynków i terenu Dla zapewnienia ochrony ludzi przed pora|eniem i ska|eniem [rodkami trujcymi i zaka|eniem [rodkami biologicznymi, a tak|e przed dostaniem si na skór substancji promieniotwórczych, stosuje si indywidualne [rodki ochrony przed ska|eniami. Zbiorowe [rodki ochrony przed ska|eniami oraz wBa[ciwie wykorzystany teren chroni ponadto przed ra|cym dziaBaniem wybuchu jdrowego. Indywidualne [rodki ochrony przed ska|eniami dziel si na [rodki ochrony dróg oddechowych (maski przeciwgazowe) i [rodki ochrony skóry (odzie| ochronna). Skuteczno[ ochrony zale|y od wBa[ciwego i umiejtnego wykorzystania tych [rodków oraz od ich sprawno[ci technicznej i dopasowania. Umiejtne wykorzystywanie osiga si poprzez szkolenie i treningi. Zbiorowe [rodki ochrony przed ska|eniami zapewniaj ochron przed bezpo[rednim dziaBaniem broni masowego ra|enia. Zbiorow ochron zapewnia wykorzystanie wBa[ciwo[ci ochronnych sprztu bojowego i [rodków transportowych oraz wszelkiego rodzaju ukry, schronów typu polowego i budowli staBych wyposa|onych w urzdzenia filtrowentylacyjne. Wykorzystanie terenu do ochrony przed broni masowego ra|enia dotyczy ukry naturalnych, odpowiednio uksztaBtowanego terenu, jego nierówno[ci oraz pokrycia naturalnego. Dobr ochron s wszelkie urzdzenia podziemne i zakryte: budynki, piwnice, schrony, wyrobiska, pieczary, jaskinie itp. Przy ich wykorzystaniu nale|y jednak uwzgldnia mo|liwo[ powstania usuwisk i zawaB. 4.6 Obserwacja i rozpoznanie ska|eD i zaka|eD Obserwacj i rozpoznanie ska|eD organizuje si w celu dostarczenia danych o u|yciu przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia i o ska|eniach powstaBych z 14 innych przyczyn w rejonach i na kierunkach dziaBania pododdziaBów. Obserwacj i rozpoznanie ska|eD prowadz obserwatorzy, posterunki obserwacyjne i patrole rozpoznania ska|eD. Obserwacj ska|eD w rejonach rozmieszczenia wojsk prowadzi si w celu: - okre[lenia czasu, miejsca i rodzaju nieprzyjacielskich wybuchów jdrowych; - ustalenia kierunku przemieszczenia si obBoku promieniotwórczego po naziemnych wybuchach jdrowych; - wykrycia ska|eD promieniotwórczych i ustalenia mocy dawki w rejonie rozmieszczenia posterunku; - ustalenia pocztku napadu chemicznego; - wykrycia [rodków trujcych w powietrzu i w terenie oraz okre[lenie ich rodzaju, kierunku i zasigu przemieszczania si obBoku ska|onego powietrza, - wykrycia oznak wskazujcych na mo|liwo[ ataku biologicznego. Rozpoznanie ska|eD na kierunkach dziaBania wojsk prowadzi si w celu: - ustalenia i oznaczenia na kierunkach dziaBania i na drogach marszu granic stref ska|eD promieniotwórczych o mocy dawki 0.5 cGy/h oraz ustalenia wzrostu lub spadku mocy dawki podczas pokonywania tych stref; - rozpoznania rejonów ska|onych [rodkami trujcymi lub zaka|onych [rodkami biologicznymi i oznaczenia ich granic; - powiadamiania wojsk o ska|eniach (zaka|eniach) terenu; - rozpoznania i oznaczenia dróg obej[cia terenu ska|onego; - ustalenia stopnia ska|enia uzbrojenia, oporzdzenia, sprztu bojowego i [rodków materiaBowych; - pobrania próbek z terenu ska|onego (zaka|onego) i przekazania do badan laboratoryjnych. 4.7 Zapewnienie |oBnierzom ochrony podczas przekraczania stref ska|onych, oraz w czasie dziaBaD w terenie ska|onym i zaka|onym Sposób pokonywania stref (rejonów) ska|onych zale|y od rodzaju i stopnia ska|enia, charakteru zniszczeD i warunków terenowych. We wszystkich przypadkach nale|y zapewni wykonanie zadania, jak najmniejsze napromienienie i uniknicie pora|enia ludzi. Strefy ska|eD promieniotwórczych mo|na przekracza: - z marszu po wyznaczonej drodze bez zatrzymywania si pododdziaBów; - po odczekaniu (przed stref), a| moc dawki promieniowania spadnie do wielko[ci nie powodujcej pora|enia ludzi; - po drogach przebiegajcych przez obszary o maBej mocy dawki promieniowania, obchodzc strefy silniej ska|one; - sposobem kombinowanym. W terenie ska|onym substancjami promieniotwórczymi nale|y zapewni jak najmniejsze napromienienie i zapobiega dostaniu si substancji promieniotwórczych do organizmu oraz na powierzchni ciaBa i odzie|y. Szczególnie niebezpieczne jest ska|enie pierwotne, tj. w wyniku bezpo[redniego opadu pyBu promieniotwórczego. Ska|eniu temu, jak te| ska|eniu wtórnemu  w wyniku kontaktu ze ska|onymi przedmiotami i terenem  mo|na unikn korzystajc z indywidualnych i zbiorowych [rodków ochrony przed ska|eniami, wozów bojowych, zakrytych obiektów fortyfikacyjnych i przestrzegajc zasad bezpieczeDstwa podczas ró|nych czynno[ci, np. zabezpieczenia przed ska|eniem sprztu i [rodków materiaBowych, wchodzenia do pomieszczeD, przygotowania i spo|ywania posiBków itp. 15 W terenie ska|onym [rodkami trujcymi ludzie mog ulec pora|eniu w wyniku stykania si z ciekBymi [rodkami trujcymi znajdujcymi si na ziemi, przedmiotach terenowych i sprzcie oraz przedostania si do organizmu par lub aerozoli tych [rodków przez drogi oddechowe, [luzówki i skór. Mo|liwe jest równie| dostania si do organizmu [rodka trujcego wraz z po|ywieniem i napojami. Ochron zapewnia wykorzystanie indywidualnych [rodków ochrony przed ska|eniami, a w razie dBugotrwaBego przebywania w rejonie ska|onym organizuje si odpoczynki (zmienne) w [rodkach ochrony zbiorowej (schronach z urzdzeniami filtrowentylacyjnymi, wozach bojowych). W pomieszczeniach tych tak|e organizowane jest spo|ywanie posiBków. 4.8 Kontrola napromienienia ludzi oraz stopnia ich ska|enia, a tak|e kontrola stopnia ska|enia, sprztu bojowego, [rodków materiaBowych, wody i |ywno[ci Kontrol napromienienia |oBnierzy prowadzi si w celu zapobiegania pora|eniom popromiennym, ustalenia ich zdolno[ci bojowej oraz potrzeby przeprowadzenia przedsiwzi leczniczo  profilaktycznych i ewakuacyjnych. Obejmuje one wyposa|enie ludzi w dozymetry, dokonywanie pomiaru i ewidencji dawek i ustalanie dawek biologicznie czynnych. Wyró|niamy kontrol napromienienia indywidualn i zbiorow. Kontrola indywidualna dotyczy pojedynczych |oBnierzy szczególnie nara|onych na napromienienie. Zalicza si do nich: zwiadowców, Bczno[ciowców, kierowców, saperów i chemików. Kontrola zbiorowa polega na okre[leniu na podstawie odczytu wskazaD jednego  dwóch dozymetrów wielko[ci dawki pochBonitej przez grup |oBnierzy, np. dru|yn, zaBog czoBgu, obsBug dziaBa itp. Imienn ewidencj napromienionych prowadzi si w kompaniach (pododdziaBach równorzdnych). Kontrola stopnia ska|enia substancjami promieniotwórczymi i trujcymi ma na celu okre[lenie mo|liwo[ci dziaBania bez indywidualnych [rodków ochrony przed ska|eniami, zakresu prac zabiegów specjalnych i sanitarnych, a tak|e skuteczno[ci tych zabiegów po ich przeprowadzeniu. Kontrola stopnia ska|enia promieniotwórczego polega na dokonaniu pomiarów radiometrycznych i porównaniu otrzymanych danych z normami dopuszczalnego ska|enia. Kontrola ska|enia substancjami toksycznymi polega na wykryciu lub nie wykryciu danego [rodka trujcego na badanej powierzchni lub w badanej substancji (w badanym o[rodku). Spo|ywanie |ywno[ci i picie wody mo|e odbywa si wyBcznie za zgoda przedstawiciela sBu|by zdrowia na podstawie wyników z kontroli ska|enia. 4.9 Zabiegi sanitarno  higieniczne i profilaktyczne Zabiegi sanitarno  higieniczne i profilaktyczne w warunkach stosowania przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia organizuje si w celu utrzymania odpowiedniego stanu zdrowotnego |oBnierzy, zmniejszenia skutków dziaBania promieniowania jonizujcego, zapobiegania pora|eniu [rodkami trujcymi oraz powstawaniu i szerzeniu si chorób zakaznych. Zabiegi te obejmuj: [cisBe przestrzeganie przez |oBnierzy zasad higieny osobistej, utrzymanie nale|ytego stanu sanitarnego w rejonach rozmieszczenia pododdziaBów, kontrol stanu sanitarnego rejonów dziaBaD, zródeB wody, |ywno[ci itp., a tak|e stosowanie materiaBów radioochronnych i odtrutek oraz szczepienia ochronne. 16 4.10 Odtwarzanie zdolno[ci bojowej pododdziaBów Odtwarzanie zdolno[ci bojowej obezwBadnionych pododdziaBów, na które nieprzyjaciel wykonaB uderzenia broni masowego ra|enia, polega gBównie na ich uporzdkowaniu oraz przeprowadzeniu niezbdnych przedsiwzi umo|liwiajcych wznowienie dziaBaD ocalaBymi pododdziaBami bdcych cz[ciami pododdziaBów obezwBadnionych. Obejmuje ono: - przywrócenie naruszonego dowodzenia; - okre[lenie stopnia pora|enia pododdziaBów; - sprecyzowanie zadaD bojowych dla pododdziaBów, które zachowaBy zdolno[ do dalszych dziaBaD; - wyprowadzenie pododdziaBów z rejonów ska|onych, zniszczonych, objtych po|arami i zatopionych; - usunicie drobnych uszkodzeD uzbrojenia i sprztu bojowego; - przywrócenie stanu równowagi psychicznej i morale |oBnierzy. W razie poniesienia du|ych strat uniemo|liwiajcych odtworzenie zdolno[ci bojowej kilku pododdziaBów formuje si z nich grupy zbiorcze, które bd wykonywaBy dotychczasowe lub nowe zadania bojowe. 4.11 Likwidacj skutków u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia lub zdarzeD typu ROTA Likwidacja skutków u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia lub zdarzeD typu ROTA ma na celu jak najszybsze przywrócenie pododdziaBom zdolno[ci bojowej i stworzenie warunków do wykonywania zadaD, a tak|e udzielenie pomocy rannym i chorym. Najbardziej skomplikowana sytuacja mo|e si wytworzy w pododdziaBach po uderzeniach broni jdrow. Likwidacja skutków u|ycia przez nieprzyjaciela broni masowego ra|enia i zdarzeD typu ROTA obejmuje: - rozpoznanie rejonów pora|enia; - prace ratunkowe, lecznicze i ewakuacyjne; - zabiegi sanitarne i specjalne; - gaszenie (lokalizowanie) po|arów; - przedsiwzicia izolacyjno  ograniczajce; - odbudow dróg manewru, dowozu i ewakuacji; - uzupeBnienie zniszczonych zapasów i [rodków materiaBowych. Akcj ratunkow poprzedza rozpoznanie rejonów pora|enia, podczas którego ustala si: - granice stref zniszczeD i ska|eD; - ogniska najwikszych strat, zniszczeD i ska|eD; - zakres pomocy oraz niezbdne siBy i [rodki; - drogi podej[cia oraz ogólne kierunki dziaBania w rejonie uderzenia; - drogi ewakuacji medycznej technicznej; - rejony: rozwinicia punktów medycznych, zbiórki uszkodzonego sprztu, przeprowadzenia zabiegów specjalnych, zbiórki wyprowadzanych pododdziaBów. 4.12 Zaopatrywanie pododdziaBów w [rodki ochronne. W celu zabezpieczenia dziaBaD bojowych w warunkach u|ycia broni masowego ra|enia i mo|liwych zdarzeD typu ROTA pododdziaBy w ka|dej sytuacji powinny by 17 wyposa|one w [rodki ochrony przed ska|eniami i [rodki do likwidacji ska|eD. Zaopatrywanie pododdziaBów w sprzt i [rodki chemiczne obejmuje: - bie|ce uzupeBnianie potrzeb wynikBych z sytuacji na polu walki; - gromadzenie odpowiednich zapasów ruchomych; - organizowanie ewakuacji uszkodzonego sprztu chemicznego oraz ska|onych indywidualnych [rodków ochrony przed ska|eniami; - ewidencj i sprawozdawczo[. 18 Literatura 1. Durys P., Pacholski P., SBomka L., Obrona przed broni masowego ra|enia w NATO, Warszawa 2003 2. Kurs specjalistyczny z obrony przed broni masowego ra|enia dla kierowniczej kadry oraz pracowników wojska (OW/ZO, ZT, oddziaBów i WSzW). MateriaBy pomocnicze, Warszawa 2004 3. Obrona pododdziaBów przed broni masowego ra|enia w dziaBaniach bojowych (pluton, kompania, batalion) Podrcznik, Wyd. MON 1979 4. Obrona przed broni masowego ra|enia w operacjach poBczonych (DD/3.8), Chem. 396/2004, Warszawa 2004 19

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
061 ochrona przed skazeniami temat 1
Rola lasu i jego komponentów w ochronie przed skażeniem radioaktywnym
2009 10 IMB ochrona przed korozja
Ochrona przed zagroĹĽeniem piorunowym w strefach zagroĹĽonych poĹĽarem
04 03 Ochrona przed porazeniem pradem elektrycznym Pomiary ochronne
Przykłady środków ochrony przed upadkiem z wysokości
Ochrona przed porażeniami wywołanymi przez prąd piorunowy
5 Ochrona przed promieniowaniem materialy
Ochrona przed promieniowaniem laserowm
atak psychiczny i ochrona przed nim
naturalne metody ochrony przed skutkami promieniowania jonizujacego
WÅ‚amania w systemie Linux i metody ochrony przed nimi

więcej podobnych podstron