Interpretacja - WIERSZ S�OTY Pi�tek, 21 Kwietnia Imieniny obchodz�: Anzelm, Feliks, Bartosz     Sciaga.pl > Prace > �redniowiecze > Home | Reklama | Info | Mail Gdzie Cz@T ??? Gdzie jestSciaga.pl ? Interpretacja - WIERSZ S�OTY kategoria:   J.polski zakres:   �redniowiecze dodano:   2000-01-18 Przec�aw S�ota O zachowaniu si� przy stole INFORMACJE WST�PNE W atmosferze kultury rycerskiej i mi�o�ci dworskiej rozwija�a rozwija�a si� bujnie �wiecka liryka mi�osna. Przodowa�a w tej dziedzinie Francja. W polskiej literaturze �redniowiecznej nie ma pie�ni mi�osnych. Wprawdzie jeden z Piastowicz�w - Henryk IV Probus tworzy� wiersze mi�osne, lecz pisa� je po niemiecku. Jedynie kilka drobnych okruch�w, wplecione w inne teksty pi�tnastowieczne, czasem nawet religijne, reprezentuje ten dzia� tw�rczo�ci. Echa rycerskiego kultu kobiet dociera�y jednak do Polski. �wiadectwem tego jest utw�r O zachowaniu si� przy stole.. Jego autor by� szlachcicem z Gos�awic w ziemi ��czyckiej, mia� na imi� Przec�aw, a w latach 1398 - 1400 pe�ni� obowi�zki burgrabiego pozna�skiego. Zmar� w 1419 roku. Wiersz O zachowaniu si� przy stole sk�ada si� ze 115 wers�w. Jest to najdawniejszy ze znanych nam wierszy obyczajowo-dydaktycznych. Autor dowodzi znajomo�ci dwor�w wielmo��w o obyczj�w dworskich oraz biesiadnych na Zachodzie, kt�re to obyczaje i wy�sz� kultur� b�dzie chcia� rozpropagowa� w�r�d polak�w. Utw�r jest napisany wierszem zdaniowym, asylabicznym. Rytm jest nieregularny, podobnie jak rym. Wersy rymuj� si� bowiem parzy�cie: aa,bb lub tr�jkowo: aaa,bbb. Czasem zachodzi po�aczenie rym�w parzystych z tr�jkowymi: aa,bbb. Wiersz O zachowaniu si� przy stole mo�emy podzieli� na odr�bne cz�ci tematyczne. Utw�r rozpoczyna si� inwokacj�, na kt�r� sk�adaj� si� trzy pierwsze wersy: "Gospodnie, da mi to wiedzie�., Bych m�g� o em cso powiedzie�, O chlebowym stole". Autor zwraca si� w niej do Boga z pro�b� o opiek� i natchnienie, aby tw�rca m�g� dobrze spe�ni� swoje zadanie. Celem utworu am by� wychwalenie zalet sto�u, ale nie tylko. Tego dowiadujemy si� jednak z kolejnych wers�w utworu. Cz�� druga to wersy 4 - 13. W nich autor ukazuje bogactwo "chlebowego sto�u", jak wiele rzeczy mo�e on pomie�ci�. Znale�� mo�na na nim plony z pola i ogrodu, wyroby ze zbo�a, wzystko co konieczne jest do wydania uczty: "Cso w stodole i w tobole, Cso le si� na niwie zwi�e, To wszystko na stole l�e". W trzeciej cz�ci autor wyjawia, czemu s�u�y st�. M�wi� o tym wersy 14-18. Opr�cz tego, �e st� gromadzi wszelkie dary do spo�ycia, ��czy ludzi, wprowadza w atmosfer� pokoju, karmi zebranych do syta. Nast�pnie autor tworzy zr�czn� karykatur� ludzi zebranych wok� sto�u, patrzy na nich bardzo krytycznie i ocenia w�a�nie z pozycji zaznajomionego z kultur� i obyczajowo�ci� dworsk� w Europie Zachodniej. Bardzo razi S�ot� brak og�ady i nieznajomo�� zasad zachowania si� przy stole. Zuwa�a, �e wielu siada przy stole niczym zwierz�, to zastosowa� S�ota por�wnanie do wo�a "si�dzie za nim jako w�". Jeszcze inni garbi� si� tak, �e prawie brod� dotykaj� misy. Ra�� S�ot� r�wnie� brudne r�ce, wybieranie dla siebie najlepszych k�s�w, si�ganie przez st� bez wzgl�du na obecno�� kobiet. Gani autor rubaszno�� i grubia�stwo polskich pan�w i rycerzy, wytyka ich wady. Nie poprzestaje jednak na tym i w kolejnej tematycznej cz�ci formu�uje zasady �rediowiecznego savior-vivre, ze szczeg�lnym zwr�ceniem uwagi na post�powanie, zachowanie wzgl�dem kobiet. S�ota radzi kobietom, aby w trakcie posi�k�w dzieli�y pokarm na ma�e cz�ci, zachowywa�y we wszystkim umiar. Rycerzom natomiat nakazuje, aby us�ugiwali niewiastom. Uwa�a, �e kobiety s� najwi�kszym skarbem na �wiecie: "Ja was chwal�, panny, panie, I�przed wami nic lepszego nie". One s� �r�d�em rado�ci, wesela, dlatego nale�y je szanowa� i wychwala� ich zalety. Ten, kto gani niewiasty, sprowadza na siebie zgub�: "Bo� jest korona czsna pani, Przepa�� by mu, kto j� gani" Wiersz O zachowaniu si� przy stole ko�czy modlitwa pro�by. W niej autor wyjawia swe nazwisko i prosi Boga o udzielenie wszystkim ludziom rado�ci i mi�o�ci. Bardzo wa�nym przedmiotem w tym utworze jest st�. Wok� niego autor zgromadzi� wiele wyraz�w okre�laj�cych go: "chlebowy, zgarnie wszystko dla siebie,jest tak wa�ny jak stodo�a dla gospodarza czy tob� dla w�drowca, jest naczyniem dla owoc�w pola". Wyraz "st�" sta� si� podstaw� pi�knej metafory: "chlebowy st�". Przeno�nia ta rodzi wiele skojarze�, w�r�d kt�rych wa�ne s� skojarzenia religijne.St� to o�tarz, miejsce sk�adnia ofiary, kt�ra ��czy ludzi. Inne skojarzenia , kt�re poci�ga za sob� analizowan metafora, interpretuj� "chlebowy st�" jako: - ca�o��, istot� wszystkiego, wszystko, pocz�tek i koniec, - spichlerz, sakrbiec, �r�d�o �ycia, - szcz�cie, wieczno��. W kontek�cie religijnego rozumienia metafory "chlebowy st�" opisywana uczta mo�e by� zestawiona z Msz� �wi�t� b�d� uczt� mi�o�ci, czyli Agape. Bliskie jest to kulturze i atmosferze �redniowiecza, zw�aszcza �e zar�wno pocz�tek, jaki i koniec wiersza ma charakter modlitewny. Jest okre�lon� pro�b� skierowan� do Boga, pro�b� o wys�uchanie modlitwy, opiek� i udzielenie daru rado�ci. Wiersz ko�czy modlitewna formu�a "Amen". Utw�r S�oty pe�ni� funkcj� moralizatorsko-dydaktyczn�. Obok element�w karykatury zawiera bowiem konkretne wskaz�wki, napomina odbiorc�, pokazuje mu jak nale�y odpowiednio zachowywa� si� na dworze, w trakcie posi�k�w i zabawy. S�u�� temu czasowniki w trybie rozkazuj�cym, kt�ry wywiera wi�kszy wp�yw: trzymajcie, ukrywaj, dbajmy, przepa�� by mu czyli niech zginie. Wszystkie u�yte w tej cz�ci czasowniki s�u�� przede wszystkim nak�anianiu i zach�caniu do si�gania po w�a�ciwe wzorce zachowa� obowi�zuj�cych na dworach �redniowiecznych. W wierszu O zachowaniu si� przy stole doskonale wyra�a si� z�o�ono�� i bogactwo kultury polskiego �redniowiecza, wsp�egzystencja element�w religijnych i �wieckich, modlitwy i zabawy. Dobre zachowanie wzgl�dem kobiet motywowane jest ze wzgl�d�w religijnych i rycerskich. W tym pierwszym aspekcie, kobietom nale�y si� cze�� i szacunek; tego mi�dzy innymi dotyczy modlitwa ko�cz�ca utw�r. Rycerska motywacja takego sposobu zachowania wi��e si� z na�ladowaniem wzor�w zachodnio-europejskich, z wyborem damy serca, kt�rej nale�a�o si� uwielbienie. Obraz obyczj�w �redniowiecznego rycerstwa polskiegodoskonale obrazuje nam powie�� Henryka Sienkiewicza Krzy�acy. Autor: Elwood Ocena : 0.0  oce� prace: 1 2 3 4 5 6 Home | Reklama | Info | Mail Prace | Pomoc | Ksi��ki | Artyku�y | News | Katalog | Forum | Rozrywka Wszelkie prawa zastrze�one / All rights reserved  Sciaga.pl 2000