Literka.pl
Nasza wyobraznia nasz 艣wiat. Analiza i
interpretacja wiersza Mirona Bia艂oszewskiego
玃rzesuwa si臋, przegwie偶d偶a.
Data dodania: 2011-06-08 00:01:20
Autor: Katarzyna Rogowicz
Konspekt zaj臋膰, kt贸ry zaj膮艂 I miejsce w I Wojew贸dzkim Konkursie na scenariusz lekcji
j臋zyka polskiego zorganizowanym przez Regionalny O艣rodek Doskonalenia
Nauczycieli玏OM w Katowicach i doradc贸w metodycznych z zakresu j臋zyka polskiego.
Przedstawiony scenariusz przygotowany zosta艂 z my艣l膮 o zespole klasowym z艂o偶onym z
uczni贸w s艂abo widz膮cych i niewidomych, w zwi膮zku z tym wykorzystane zosta艂y w nim
metody i formy pracy uwzgl臋dniaj膮ce specyfik臋 pracy z uczniami z dysfunkcj膮 wzroku.
Klasa: III gimnazjum
Temat lekcji: Nasza wyobraznia nasz 艣wiat. Analiza i interpretacja wiersza
Mirona Bia艂oszewskiego Przesuwa si臋, przegwie偶d偶a .
Cele dydaktyczne:
Cel og贸lny: wskazanie dos艂ownego i metaforycznego znaczenia utworu poetyckiego
poprzez prac臋 z r贸偶nymi tekstami kultury.
Cele szczeg贸艂owe:
a) Cele poznawcze:
wzbogacenie s艂ownictwa uczni贸w (wprowadzenie poj臋膰 synonimicznych, wyraz贸w
bliskoznacznych)
utrwalenie poj臋膰: znaczenie dos艂owne i znaczenie przeno艣ne
zwr贸cenie uwagi na charakterystyczne cechy poezji lingwistycznej: j臋zyk potoczny,
przej臋zyczenia, b艂臋dy j臋zykowe, gra s艂贸w i znacze艅 po艂膮czone ze wskazaniem na
ogromne bogactwo mo偶liwo艣ci tw贸rczych j臋zyka (m.in. zwr贸cenie uwagi na zwi膮zki
mi臋dzy uk艂adem graficznym a tre艣ci膮 utworu)
wprowadzenie element贸w symboliki obrazowej (kolor, gra 艣wiat艂a, perspektywa)
zwr贸cenie uwagi na funkcj臋 stylistyczn膮 czasownika w utworze
wykazanie, jak膮 funkcj臋 pe艂ni膮 nawi膮zania do Biblii
b) Cele kszta艂tuj膮ce:
rozwijanie umiej臋tno艣ci pracy z r贸偶nymi tekstami kultury ze szczeg贸lnym zwr贸ceniem
uwagi na umiej臋tno艣膰 wnioskowania (funkcja nawi膮za艅) oraz weryfikacji i prawid艂owego
wykorzystania wcze艣niej zdobytej przez uczni贸w wiedzy (nowopoznany tekst poetycki
nawi膮zuje do wcze艣niej poznanych przez uczni贸w fragment贸w Biblii pochodz膮cych z
Ksi臋gi Rodzaju)
rozwijanie proces贸w skojarzeniowych
kszta艂cenie umiej臋tno艣ci pracy z tekstem (wyszukiwanie cytat贸w oraz wi臋kszych
fragment贸w utworu, zwr贸cenie uwagi na uk艂ad graficzny tekstu)
kszta艂cenie sprawno艣ci j臋zykowej
rozwijanie umiej臋tno艣ci przek艂adu intersemiotycznego
c) Cele rewalidacyjno wychowawcze:
uwra偶liwienie uczni贸w na pi臋kno otaczaj膮cego 艣wiata, ze szczeg贸lnym zwr贸ceniem
uwagi na rol臋 wyobrazni w 偶yciu cz艂owieka
kszta艂cenie koncentracji uwagi
rozwijanie mechanizm贸w kompensacyjnych, ze szczeg贸lnym uwzgl臋dnieniem
analizatora s艂uchu, w臋chu, dotyku
Formy pracy:
praca zbiorowa
praca w grupach
Metody pracy:
1. Metody s艂owne:
metoda poszukuj膮ca: heureza
1. Metoda zaj臋膰 praktycznych:
praca z tekstem, obrazem malarskim, fragmentem muzycznym
elementy przek艂adu intersemiotycznego
Pomoce naukowe:
podr臋cznik, fragmenty Biblii, wykres przygotowany przez nauczyciela (odbitki ksero
dla uczni贸w), dzie艂o malarskie
Literatura:
M. Bia艂oszewski, Przesuwa si臋, przegwie偶d偶a oraz Historia pocz膮tk贸w 艣wiata i ludzi.
Stary Testament (fragmenty), w: Witold Bobi艅ski 艢wiat w s艂owach i obrazach.
Dzie艂a malarskie:
E. Bia艂ek, Pejza偶 letni obrazy nr C20, C18, C17, w: Galeria internetowa Edwarda Bia艂ka (
www.edward-bialek.republika.pl/index.html)
Utw贸r muzyczny: John Herberman,Dreaming by the Stream
Lekcja przygotowana jest z my艣l膮 o zespole klasowym z艂o偶onym z uczni贸w s艂abo
widz膮cych i niewidomych. Poniewa偶 mo偶liwo艣ci percepcyjne zespo艂u s膮 zr贸偶nicowane,
zaj臋cia poprzedzi艂a praca domowa polegaj膮ca na tym, aby osoby niewidome oraz te z
du偶ym ubytkiem wzroku w dowolnym dniu wczesnym rankiem poprzez wyj艣cie na
balkon, wyjrzenie przez okno lub udanie si臋 na poranny spacer dokona艂y
wnikliwej obserwacji zjawiska, jakim jest budzenie si臋 nowego dnia .
Ogniwo wst臋pne
Klasa zostaje podzielona na dwie grupy:
Grupa I - uczniowie s艂abo widz膮cy. Ogl膮daj膮 trzy powi膮zane ze sob膮 dzie艂a malarskie
przygotowane przez nauczyciela, a nast臋pnie ka偶dy z nich okre艣la na kartce temat cyklu
oraz zwi膮zane z nim pierwsze skojarzenia i odczucia.
Grupa II uczniowie niewidomi, kt贸rzy wypisuj膮 na kartkach pierwsze skojarzenia
i wra偶enia, kt贸re towarzyszy艂y im podczas obserwacji zjawisk wczesnym rankiem.
Przyk艂adowe pomocnicze pytania nauczyciela:
1. Jakie elementy obraz贸w/obserwowanego zjawiska zdecydowa艂y o tym, 偶e kojarz膮 ci
si臋 z ............? 偶e wzbudzaj膮 w tobie uczucia ..............?
2. Co decyduje o tym, 偶e obserwuj膮c to samo zjawisko wstawanie nowego dnia ,
macie tak r贸偶ne skojarzenia?
Uwaga nauczyciela:
Refleksje uczni贸w ujawniaj膮 r贸偶norodno艣膰 pojawiaj膮cych si臋 skojarze艅 i odczu膰,
niezwyk艂e mo偶liwo艣ci ludzkiej wyobrazni oraz r贸偶nice w postrzeganiu 艣wiata. Podczas
kiedy pierwsze grupa, opisuj膮c zjawisko wstawania nowego dnia na przedstawionych
obrazach, wskazuje na rol臋 barw, perspektyw臋, gr臋 艣wiate艂, grupa druga opisuje ten sam
proces poprzez odwo艂ywanie si臋 do wra偶e艅 s艂uchowych (np. cisza stopniowo
przechodz膮ca w mieszanin臋 dzwi臋k贸w warcz膮cych silnik贸w, trzaskaj膮cych drzwi, krok贸w
pojawiaj膮cych si臋 na ulicach przechodni贸w, szczekaj膮cych ps贸w, 艣piewaj膮cych ptak贸w,
itp.), w臋chowych (np. poranna 艣wie偶o艣膰 przeradzaj膮ca si臋 w si臋 zapach spalin),
czuciowych (np. wilgo膰 i ch艂贸d przechodz膮ce z ciep艂o promieni s艂onecznych). Pierwsza
grupa wskazuje na trzyetapowy proces przemiany nocy w dzie艅 , kt贸ry odpowiada
trzem obrazom malarskim, grupa niewidomych zwraca uwag臋 na d艂u偶szy czas, w jakim
zjawiska ulegaj膮 przemianie subtelno艣膰 w ich przenikaniu wymagaj膮ca wyostrzenia
kilku zmys艂贸w, du偶ej koncentracji i cierpliwo艣ci.
Wst臋pne ogniwo lekcji staje si臋 impulsem do analizy i interpretacji tekstu
lingwistycznego opartego na grze s艂贸w i skojarze艅 oraz do sprawdzenia swych
mo偶liwo艣ci skojarzeniowych podczas obcowania tym razem z tekstem pisanym.
Forma pracy zastosowana w tej cz臋艣ci lekcji jest paralelna do tre艣ci omawianego utworu,
w kt贸rym 艣wiat przedstawiony oparty jest na obserwacji otaczaj膮cego 艣wiata przez
osob臋 m贸wi膮c膮 w wierszu: wyobraznia i procesy skojarzeniowe decyduj膮 o tym, czy
przedmiotem owej obserwacji jest wstaj膮cy dzie艅 czy narodziny nowego 艣wiata
(znaczenie przeno艣ne).
Ogniwo centralne
Nakre艣lenie przez nauczyciela kr贸tkiej biografii Mirona Bi艂oszewskiego z uwzgl臋dnieniem
tych fakt贸w z 偶ycia i tw贸rczo艣ci poety, kt贸re maj膮 odbicie w utworze (cechy poezji
lingwistycznej) nauczyciel przywo艂uje kr贸tk膮 anegdot臋 na temat faktu z 偶ycia poety,
kt贸ry zainspirowa艂 go do napisania wiersza Ebo 臋偶yc . Jako ciekawostk臋 uczniowie sami
odtwarzaj膮 na zasadzie skojarze艅 proces my艣lowy poety i przedstawiaj膮 go symbolicznie
na tablicy.
N I E B O K S I 呕 Y C
Wzorcowa ekspozycja tekstu przez nauczyciela.
Indywidualne, ciche czytanie uczni贸w.
Pytanie o pierwsze wra偶enia z lektury tekstu:
wskazanie na cechy utworu, kt贸re narzucaj膮 si臋 jako pierwsze: kr贸tkie wersy, brak
interpunkcji, specyficzne s艂ownictwo (b艂臋dy, przej臋zyczenia). Nauczyciel zaprasza
uczni贸w do zabawy poezj膮 lingwistyczn膮.
O czym jest ten wiersz?
uczniowie wskazuj膮 na opis sytuacji, w kt贸rej kto艣 patrzy przez okno i obserwuje jak
wstaje nowy dzie艅. Nawi膮zuj膮 do wst臋pnego ogniwa lekcji, podczas kt贸rego r贸wnie偶
wczuli si臋 w rol臋 obserwator贸w . Ta nietypowa wsp贸lnota do艣wiadcze艅 zespo艂u
klasowego oraz podmiotu lirycznego jest czynnikiem motywuj膮cym do pracy nad
tekstem poetyckim.
noc i rano powi膮zane ze sob膮; przej艣cie nocy w dzie艅; prze艂omowa chwila obserwacji.
Uczniowie wskazuj膮 na du偶膮 ilo艣膰 czasownik贸w w tek艣cie i ich funkcj臋 stylistyczn膮.
Wykonuj膮 膰wiczenie, uzupe艂niaj膮c schemat (za艂膮cznik nr 1)
Okno, widok, patrzenie, stanie wskazanie na obecno艣膰 obserwatora w wierszu.
Obserwtor (strza艂ka skierowana w praw膮 stron臋) zjawisko przyrody
(uczniowie decyduj膮, w kt贸r膮 stron臋 postawi膰 strza艂k臋, wskazuj膮c na relacj臋: podmiot i
przedmiot obserwacji)
W kolejnej cz臋艣ci zaj臋膰 uczniowie s艂uchaj膮 fragmentu muzycznego przygotowanego
przez nauczyciela (John Herberman,Dreaming by the Stream spokojna nastrojowa
muzyka, kt贸rej t艂em s膮 szum wody i drzew, 艣piew ptak贸w, rechotanie 偶ab), staraj膮 si臋
rozpozna膰 i wskaza膰 poszczeg贸lne dzwi臋ki natury.
Uwaga nauczyciela: dzi臋ki muzyce nauczyciel tworzy nastr贸j sprzyjaj膮cy obserwacji
zjawisk przyrody, pobudza wyobrazni臋 oraz zmys艂 s艂uchu u uczni贸w s艂abo widz膮cych i
niewidomych. 膯wiczenie uczy r贸wnie偶 pracy z r贸偶nymi tekstami kultury, kt贸re
koresponduj膮 ze sob膮.
Nast臋pnie gimnazjali艣ci przechodz膮 do pracy z tekstem poetyckim, polegaj膮cej na
odtwarzaniu kolejno ka偶dego etapu wydarzenia (przej艣cia nocy w dzie艅) opisanego w
wierszu. Uzupe艂niaj膮c wykres (za艂膮cznik nr 2), wskazuj膮 na elementy 艂膮cz膮ce fragment
muzyczny oraz tekst poetycki.
Wykres doskonale unaocznia poszczeg贸lne etapy opisywanego zjawiska, co u艂atwia
wsp贸lne odczytanie drugiego znaczenia utworu
Obserwator kolejno wy艂anianie si臋 krok po kroku: noc, dzie艅, woda&
(Nawi膮zanie do Biblii do stworzenia 艣wiata)
Uczniowie maj膮c do dyspozycji oba teksty, w grupach poszukuj膮 paralelnych element贸w,
np. kolejno wy艂anianie si臋 poszczeg贸lnych sk艂adnik贸w 艣wiata, zestawienie s艂贸w
obserwator ( akt tworzenia za pomoc膮 wyobrazni) i stworzyciel ( akt tworzenia za
pomoc膮 s艂owa), podobne s艂owa i zwroty, np. stani臋cie i sta艂o si臋&
Ogniwo ko艅cowe
Uczniowie wykonuja 膰wiczenie, podsumowuj膮c zdobyte na lekcji wiadomo艣ci.
Dwa znaczenia utrowu:
a) dos艂owne (opis chwili, kiedy wstaje nowy dzie艅)
b) przeno艣ne (nawi膮zanie do biblijnego powstania 艣wiata, kt贸re uwznio艣la zwyk艂膮,
codzienn膮 sytuacj臋)
Uczniowie ustnie powi膮zuj膮 oba znaczenia, tworz膮c notatk臋 podsumowuj膮c膮.
Notatka podsumowuj膮ca:
Osoba m贸wi膮ca w wierszu wyobra偶a sobie, 偶e patrz膮c przez okno codziennie jest
艣wiadkiem narodzin 艣wiata, bo ka偶dy dzie艅 jest inny, niesie ze sob膮 cos nowego, jest
darem od Boga.
Ocena aktywno艣ci uczni贸w przez nauczyciela
Literka.pl Literka.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Interpretacja wiersza ,,Bia艂a Magia K K Baczy艅skiegoInterpretacja WIERSZ S艁OTYInterpretacja wiersz Jerzego Harasymowicza Jak lodu szybkaW teatrze wyobra藕ni Mirona Bia艂oszewskiego 鈥 o Karuzeli z madonnamiZa艂o偶enia poezji lingiwstycznej na przyk艂adzie tw贸rczo艣ci Mirona Bia艂oszewskiegokonspekt Interpretacja wiersza Wis艂awy Szymborskiej UtopiaJak napisa膰 interpretacj臋 wierszyPe艂na interpretacja wiersza Krystyny Konarskiej 艁osiowej~032Interpretacja wiersza ,,Testament m贸j J S艂owackiegoPr贸ba interpretacji wiersza Marii Jasnorzewskiej Pawlik~6FAInterpretacja wiersza ,,Warkoczyk T R贸偶ewiczwi臋cej podobnych podstron