NAUKA A BIBLIA
PRZEGL
D PRASY KREACJONISTYCZNEJ
Marta Cuberbiller
KOSMICZNY KRAJOBRAZ BEZ BOGA*
nauce głównego nurtu istnieją dwa To rozwiązanie, choć bardzo popularne, uwa- tak przestrzeń matematyczną wszystkich pró\
ni
czasopisma: "Science" i "Nature", w \
ane jest za najsłabsze. Wymaga bowiem uznania, mo\
liwych z punktu widzenia teorii strun. Przez
W których publikacje nadają autorowi \
e przytrafiła się nam superkumulacja w kosmicz- pró\
nię fizycy rozumieją tu konkretne środowisko
szczególny splendor. Podobna sytuacja istnieje w nym totolotku, coś w rodzaju szóstki w Du\
ym praw fizycznych, cząstek elementarnych i stałych
czasopismach kreacjonistycznych, gdzie na czele Lotku przez wszystkie losowania w ciągu roku, a przyrody (czyli wszechświat). W takim ujęciu zasa-
znajdujÄ… siÄ™ "Journal of Creation" oraz "Creation mo\
e nawet i kilku lat, trafianej przez tego samego da antropiczna przestaje wskazywać na projektan-
Research Society Quarterly". gracza. O ile bowiem dość rozsądne wydają się ta jako na wyjaśnienie obserwowanego projektu
W ostatnim numerze "Journal of Creation" zapewnienia, \
e spośród wielu mo\
liwości olbrzy- Wszechświata. Teraz mamy do czynienia z mecha-
znajduje się m.in. recenzja Mary Beth De Repenti- miego Wszechświata akurat nasza Ziemia ma nizmem odwiecznej inflacji, gwałtownego w ułamku
gny najnowszej ksiÄ…\
ki Leonarda Susskinda "The odpowiednią wielkość, atmosferę, ilość wody na sekundy rozszerzania się przestrzeni z rozmiarów
Cosmic Landscape. String Theory and the Illusion powierzchni, krÄ…\
y wokół gwiazdy pojedynczej mikroskopijnych do porównywalnych z tymi, jakie
of Intelligent Design", wydanej w 2006 roku. Sus- odpowiedniej klasy, znajduje siÄ™ w centrum ekosfe- obecnie obserwujemy. Tylko \
e wg Susskinda
skind jest powszechnie uznawany za ojca teorii ry (odległości od Słońca, w której mo\
e istnieć takie wszechświaty powstają bez przerwy, co zna-
strun. W ksiÄ…\
ce zastanawia siÄ™ nie nad tym, jakie \
ycie), ma odpowiednio du\
y KsiÄ™\
yc itd., itd., to czy, \
e nasz Wszechświat jest tylko jednym z nie-
są prawa fizyki, ale dlaczego istnieją. Jego zda- nadal jednak pozostaje zagadką, dlaczego stałe zliczonej ich liczby. W ka\
dym z tych wszechświa-
niem w nauce trwa spór między dwoma stronnic- fizyki mają akurat odpowiednie wartości do istnie- tów obowiązuje odmienna fizyka (inne prawa, inne
twami. Jedno z nich uwa\
a, \
e prawa przyrody nia \
ycia? stałe przyrody). Jedne z tych wszechświatów są
wyra\
ają się całkowicie przy pomocy relacji mate- Drugi sposób uciekania od konkluzji o Bogu zdolne do utrzymania \
ycia, inne - olbrzymia ich
matycznych. Drugie natomiast sÄ…dzi, \
e oprócz Stwórcy opiera się na idei "teorii wszystkiego". większość - są martwe. Jeśli teoria strun ma 10 do
tego ma na nie wpływ wymóg, by mo\
liwe było Niektórzy uczeni przypuszczają, \
e unifikacja nauki 500-nej potęgi rozwiązań, to nic dziwnego, \
e w
inteligentne \
ycie. Wg zwolenników pierwszego z czasem doprowadzi do powstania jednej teorii, jednym z nich - w naszym - obserwujemy to subtel-
ujęcia \
ycie wyłoniło się przypadkowo jako szczę- wyjaśniającej wszystkie rodzaje zjawisk. Teoria ta ne dopasowanie wielu własności, będące podsta-
śliwy produkt uboczny praw fizyki oraz matematyki mogłaby pokazywać, \
e to, co dzisiaj wydaje się wą dla sformułowania zasady antropicznej.
i prawdopodobieństwa. Zwolennicy drugiego ujęcia przypadkowe - na przykład wartości stałych fizycz- W ten sposób Susskind pozbywa się wniosku
podkreślają znaczenie tzw. zasady antropicznej - nych - jest konieczne, bo wymagane przez teorię. o istnieniu projektanta Wszechświata. Nasz
przekonania, \
e wiele cech Wszechświata jest Wówczas to, co dzisiaj wydaje się posiadać zniko- Wszechświat, jego zdaniem, tylko wydaje się za-
bardzo dokładnie (subtelnie) dopasowanych do me prawdopodobieństwo - istnienie \
ycia, byłoby projektowany. Boga nie ma, Bóg nie jest potrzeb-
mo\
liwości istnienia \
ycia, a zwłaszcza człowieka. czymś koniecznym i jak najbardziej naturalnym. ny. Przyjrzyjmy się jednak cenie, jaką uczony musi
Zasada antropiczna ma ewidentne implikacje Bardzo wielkie nadzieje pokładano w teorii strun, zapłacić, jeśli chce usunąć Boga - musi uwierzyć w
religijne. Sugeruje bowiem, \
e prawa przyrody i teorii stopniowo zdobywającej coraz większą ak- istnienie mnogości wszechświatów. Do tych
podstawowe stałe fizyczne oraz wiele innych cech ceptację fizyków w ciągu ostatnich kilkudziesięciu wszechświatów nie mamy \
adnego dostępu, nie
Wszechświata zostało bardzo starannie zaprojek- lat. istnieje doświadczenie empiryczne, które mogłoby
towanych w pewnym określonym celu. Okazuje się Ale teorii strun nie udało się wyjaśnić wszyst- sugerować, \
e jakieś wszechświaty, oprócz nasze-
bowiem, \
e nieznaczna zmiana wartości np. pręd- kich własności przyrody jako jedynej mo\
liwości. go, istnieją. Wniosek o ich istnieniu ma charakter
kości światła, stałej Plancka czy praw fizyki unie- Nawet Stephen Hawking uświadomił sobie w koń- czysto spekulatywny. Dochodzi do paradoksalnej
mo\
liwia nie tylko istnienie \
ycia, ale często nawet cu, \
e znalezienie teorii wszystkiego jest logicznie sytuacji. Ateiści często twierdzą, \
e nie wierzÄ… w
galaktyk i gwiazd. Współczesna nauka nie wyja- niemo\
liwe wskutek tzw. twierdzenia Gödla o nie- Boga, bo Jego istnienia nie mogÄ… sprawdzić obser-
śnia, dlaczego wartości stałych i wygląd praw fizyki zupełności bogatszych systemów dedukcyjnych, wacyjnie. Rozwa\
ania Susskinda prowadzÄ… do
są właśnie takie, jakie są. Wydaje się, \
e mogłyby czyli takich, które zakładają arytmetykę liczb natu- wniosku, \
e jeśli nie chcemy uwierzyć w istnienie
one być odmienne, ni\
są. Dlaczego więc mają ralnych (oczywiście teorie współczesnej fizyki Boga, musimy uwierzyć w równie niesprawdzalne
akurat taki wyglÄ…d, \
e umo\
liwiajÄ… istnienie \
ycia? zakładają du\
o więcej ni\
arytmetykÄ™ liczb natural- istnienie olbrzymiej liczby bardzo rozmaitych
Uczeni orientacji ewolucjonistycznej z oczywi- nych). wszechświatów.
stych powodów traktują zasadę antropiczną jako Zetknąwszy się z tą trudnością, Susskind Gilbert Keith Chesterton powiedział kiedyś, \
e
rezygnację z poszukiwania "racjonalnych" wyja- proponuje trzeci sposób uniknięcia wniosku o gdy ktoś przestanie wierzyć w Boga, będzie w
śnień, czyli wyjaśnień bez odwołania się do projek- Bogu, kryjącym się za zasadą antropiczną. Akcep- stanie uwierzyć w ka\
dÄ… bzdurÄ™.
tu czy Boga Stwórcy. Istnieją trzy sposoby, aby tuje mianowicie tę zasadę, a religijnego wniosku
odsunąć "koszmar" Boga z nauki. unika przez połączenie kosmologii inflacyjnej z (* Mary Beth De Repentigny, "String theory -
Pierwszy odwołuje się do przypadku. Prawa ideą krajobrazu (Landscape) teorii strun. Termin causing a disturbance of cosmic proportions",
wyglądają tak, jak wyglądają, przez przypadek. "krajobraz" wprowadził on w 2003 roku, nazywając Journal of Creation 2007, vol. 21, no. 3, s. 47-52)
Stałe fizyczne mają takie wartości, jakie mają,
przez przypadek. Przez przypadek Ziemia ma
BIBLIOTEKA FILOZOFICZNYCH ASPEKTÓW GENEZY
odpowiednią wielkość, znajduje się w odpowiedniej
pod red. Prof. K. Jodkowskiego
odległości od Słońca, Słońce przez przypadek jest
gwiazdÄ… pojedynczÄ… odpowiedniego rodzaju. Przez
MICHAEL J. BEHE zarna skrzynka Darwina jest głosem
przypadek wokół Ziemi krą\
y spory KsiÄ™\
yc, a
Czarna skrzynka Dar- w sporze teorii inteligentnego projek-
dalej oddalone du\
e planety, głównie Jowisz, wyła-
 C
wina. Biochemiczne tu z neodarwinizmem. Autor jest
pujÄ… meteory i komety gro\
Ä…ce uderzeniem w
wyzwanie dla ewolu- jednym z najwa\
niejszych przedstawicieli teorii
Ziemię. Przez przypadek Układ Słoneczny znajduje
cjonizmu, Biblioteka
inteligentnego projektu. Zwolennicy tej teorii jedno-
siÄ™ w odpowiedniej strefie naszej Galaktyki, odda-
Filozoficznych Aspek- głośnie uznali ksią\
kÄ™ Behe ego za krok milowy w
lony od masywnej ciemnej dziury w centrum Galak-
tów Genezy, t. 4,
pozytywnej argumentacji na rzecz istnienia rzeczy-
tyki itd., itd. Przypadkowo musiałoby się odpowied-
przeł. Dariusz Sagan,
wistego (nie zaÅ› pozornego, jak twierdzÄ… neodarw-
nio ustawić kilkaset spraw. Zwolennicy takiego
Wydawnictwo ME- niści) projektu w świecie przyrody. Behe jest z
rozumienia twierdzÄ…, \
e w olbrzymim Wszechświe-
GAS, Warszawa 2008,
wykształcenia biochemikiem, a więc jego naukowa
cie istnieje mnóstwo galaktyk, a w nim gwiazd i
ss. 273, oprawa bro-
argumentacja ogranicza się wyłącznie do bioche-
planet. Nic dziwnego, \
e akurat w pewnym miejscu
szurowa, 17 x 24 cm.
micznego czy molekularnego, poziomu \
ycia, choć
układ jest taki, jakiego wymaga istnienie \
ycia.
 P O D P R 
D 
 i d z
P O D P R 
D  nr 5/46/ maj 2008
 P O D P R 
D 
 P O D P R 
D 
8