plik


CIEPAO I TEMPERATURA www.appserv.pace.edu CIEPAO " Oznacza energi wewntrzn (zwan te\ energi ciepln) " W fizyce: podobnie jak praca oznacza form zmian energii " Jest to sposb przekazywania (wymiany) energii midzy ukBadami " CiaBa mog pobiera lub oddawa ciepBo " CiepBo przepBywa pomidzy ciaBami, ktre nie znajduj si w rwnowadze termicznej  maj one r\ne temperatury TEMPERATURA " Jedna z podstawowych wielko[ci fizycznych " Suma [rednich energii kinetycznych ruchw i drgaD wszystkich czsteczek w danym ukBadzie (ciele) " Jest miar stopnia nagrzania ciaBa oraz parametrem stanu Skale temperatury Kelvin Celsjusz Fahrenheit Zero absolutne 0 -273,15 -459,67 Zamarzanie wody 273,15 0 32 Wrzenie wody 373,15 100 212 Zero Fahrenheita 255,37 -17,78 0 Temperatura jest czynnikiem regulujcym tempo procesw \yciowych: " Fotosyntezy " Oddychania " Transpiracji " Wzrostu i rozwoju Temperatura wpBywa na tempo reakcji chemicznych zachodzcych w ekosystemach W warunkach klimatycznych Europy Zrodkowej zmienno[ temperatury w poBczeniu z fotoperiodem jest wa\n przyczyn rytmiki sezonowej ro[lin Podstawowe pojawy fenologiczne: " otwieranie pkw " rozwj li[ci " kwitnienie " owocowanie " przebarwianie i opadanie li[ci " Drzewa: rwnolegle do pojaww fenologicznych zaznacza si periodyczno[ wzrostu na wysoko[ i grubo[ " Od temperatury zale\y geograficzne rozmieszczenie ro[lin " Ka\dy gatunek ro[liny ma okre[lone wymagania wzgldem temperatury " Zrednia roczna temperatura wyznacza zasig wystpowania okre[lonych formacji ro[linnych (np. lasw) PodziaB stref ro[linnych ze wzgldu na temperatur Oparty jest na izotermach rocznych Izoterma  izolinia* Bczca punkty na mapie klimatycznej o takiej samej temperaturze powietrza (w danej chwili lub punkty o takiej samej [redniej rocznej temp.) * Izolinia  w kartografii krzywa na mapie Bczca punkty o jednakowych warto[ciach liczbowych danej cechy STREFA KLIMAT ZREDNIA ROCZNA TEMPERATURA tropikalny Megatermy >20C >20C subtropikalny Okres obni\onych (suchoro[la) Kserotermy temp. 1  4 miesice umiarkowanie Mezotermy 15 - 20 C ciepBy umiarkowanie Mikrotermy 0 - 14 C chBodny arktyczny, Heksitotermy <0 C alpejski www.en.wikibooks.org Okres wegetacyjny " Ro[liny s najbardziej aktywne, gdy temperatura dobowa przkracza 10C " 5C  graniczna temperatura pocztku i koDca sezonu wegetacyjnego w warunkach klimatycznych Europy Zrodkowej " Tzw. meteorologiczny okres wegetacyjny " W naszej szeroko[ci geograficznej trwa on ok. 6 miesicy (ok. 180 dni) " 10C  zaczyna si zielenienie ro[lin drzewiastych oraz produkcja asymilatw wiosn " JesieD - \Bknicie li[ci i zakoDczenie procesu asymilacji nastpuje przy [redniej temperaturze dziennej 10C " Wielu badaczy przyjmuje temp. 10C za progow dla pocztku i koDca okresu wegetacyjnego dla lasu w naszych warunkach klimatycznych PrzedziaBy temperatur dla ro[lin " Temperatura minimalna: 0 - 5C " Temperatura optymalna: 20 - 30C " Temperatura maksymalna: 40 - 50C Uszkodzenia ro[lin powodowane przez niskie i wysokie temperatury Adaptacja ro[lin do niskich i wysokich temperatur Odporno[ drzew na wysokie i niskie temp. jest zmienna i zale\na od: " Gatunku " Ekotypu (pochodzenia) " Okresu rozwojowego (najbardziej wra\liwe: siewki i sadzonki) Wysokie temperatury www.thedukeofallawesomeness.blogspot.com www.thedukeofallawesomeness.blogspot.com Temperatury maksymalne " W naszym klimacie maj niewielkie znaczenie " Najbardziej szkodliwe dla ro[lin s du\e wahania temperatur Uszkodzenia " Zcinanie biaBek " Wysuszenie  zniszczenie protoplazmy komrek " ZakBcenia w procesie fotosyntezy i oddychania " Zahamowanie wzrostu, inaktywacja enzymw " Nasiona szybciej zu\ywaj substancje zapasowe w podwy\szonej temperaturze " Aparaty szparkowe otwieraj si w wysokiej temperaturze nawet wtedy, gdy ro[lina jest zwidnita Drzewa " Zgorzel sBoneczna (oparzelina) siewek sosny - przy temp. powy\ej 45C " Zgorzel u buka i jodBy  przy temp.powy\ej 45C (cienka kora wystawiona na bezpo[redni insolacj) " Zaburzenie bilansu wodnego u mBodych [wierkw rosncych na brzegu drzewostanu Adaptacje Kseromorfizm  ogB zmian morfologicznych i anatomicznych przystosowujcych organizm do \ycia w warunkach suszy lub niskiej wilgotno[ci Kseromorfozy: " Drobnolistno[ " Zdrewnienie pdw " Rozwinicie tkanki korkowej " Kolce " Ciernie " OwBosienie li[ci, pdw (kutner) " Nalot woskowy " Wysoki stosunek masy korzenia do cz[ci nadziemnej Niskie temperatury www.clipartof.com Temperatury minimalne " Rodzime gatunki drzew znosz temp. do - 30C " Zim temp. minimalne s mniej szkodliwe dla drzew ni\ w pozostaBych porach roku Uszkodzenia " Tworzenie si lodu w przestrzeniach midzykomrkowych (odwodnienie i deformacja komrek  [mier) " Szybkie zamro\enie  tworzy si ld wewntrz protoplastu, co prowadzi do jego rozerwania " Pkanie pni drzew " Wypychanie ro[lin z gleby Adaptacje " Ro[liny wy\sze: odporno[ na niskie temperatury zmienia si w zale\no[ci od zawarto[ci cukrw w komrkach " Cukry dziaBaj osmotycznie zmniejszajc ilo[ lodu powstajcego w wakuolach " Niektre alkohole tak\e wzmacniaj mrozoodporno[ (np. u jabBoni, u jarzbiny) " Proces  hartowania ro[lin z nastaniem zimy  ochrona przed susz fizjologiczn " Susza fizjologiczna  okres, w ktrym ro[lina nie mo\e pobiera wody z otoczenia, mimo i\ woda tam wystpuje " PrzeksztaBcanie skrobi w cukry proste i tBuszcze, dziki czemu powstaj tzw. koloidy hydrofilne i zwiksza si potencjaB osmotyczny komrek Przymrozki Spadki temperatury poni\ej 0C w czasie, w ktrym [rednia temperatura dobowa utrzymuje si powy\ej 0C Rodzaje przymrozkw " Jesienne (wczesne) " Wiosenne (pzne) Przymrozki jesienne " Nie s czste i wystpuj nieregularnie " Mniej szkodliwe dla drzew " Cierpi od nich gatunki introdukowane: robinia i daglezja " Db szypuBkowy  obmarzanie tegorocznych pdw Przymrozki wiosenne " Pojawiaj si periodycznie " Szczeglnie niebezpieczne midzy 12 a 15 maja ( zimna Zo[ka ) " Wyrzdzaj czasami du\e szkody w lesie  drzewa bdce na pocztku okresu wegetacyjnego s bardzo na nie wra\liwe " MBode li[cie Batwo ulegaj zmarzniciu " Kwiaty mog ulec caBkowitemu zniszczeniu Przymrozki wiosenne " Adwekcyjne (napBywowe) " Radiacyjne (z wypromieniowania) Przymrozki adwekcyjne " Powstawanie: napByw zimnego powietrza nad ogrzan powierzchni " Najcz[ciej wystpuj: w pBnocnej i [rodkowej Polsce " NapByw zimnego powietrza z pn  wsch lub z pn " Pojawiaj si zarwno przy zachmurzonym, jak i pogodnym niebie " Czsto towarzysz im opady [niegu lub  krupy Przymrozki radiacyjne " Powstawanie: ozibianie si powierzchni na skutek silnego wypromieniowania ciepBa z gleby i ro[linno[ci " GBwnie w pobli\u gruntu: maksymalnie do wysoko[ci 1  2 m " Warunki sprzyjajce: bezchmurne noce przed wschodem sBoDca, bezruch powietrza " Najbardziej nara\one: mBode uprawy i zbyt wcze[nie odsBonite podrosty " Silny wiatr, zachmurzenie, mgBa: uniemo\liwiaj powstawanie przymrozkw radiacyjnych " Obecno[ traw  mo\e zwikszy ryzyko powstawania przymrozkw radiacyjnych Dlaczego? " Ze wzgldu na ich du\ powierzchni wypromieniowania " Std mgBy nad Bkami " Przymrozki s szczeglnie niebezpieczne na zrbie zupeBnym " Je[li chwasty przerastaj nieco sadzonki, to mo\e to by korzystne dla uprawy " Zbyt silne przycicie chwastw  wierzchoBki sadzonek znajduj si w strefie nara\onej na silny przymrozek Zmrozowisko " powierzchnia, w na ktrej gromadzi si zimne (ci\kie) powietrze, a jego odpByw jest utrudniony, co sprzyja powstawaniu przymrozkw " najcz[ciej: zasBonite od wiatru zagBbienia terenu www.fao.org " Rwnie\: powierzchnie niedu\ych zrbw lub gniazd otoczonych wy\szymi drzewostanami " Gniazda: zimne powietrze nie ma odpBywu ze wzgldu na gsty podszyt zamykajcy brzeg drzewostanu " Drzewa, ktre przekrocz wysoko[ 2 m s mniej nara\one na szkody od przymrozkw " W pBytkich zmrozowiskach jodBa i [wierk rozwijaj pki boczne szybciej ni\ szczytowy " Tereny bagienne: zawsze wystpuj zmrozowiska (niskie poBo\enie tych powierzchni) Ochrona mBodych drzew przed przymrozkami W szkBce... www.state.nj.us " Przykrywanie drzewek matami, chrustem " Zadymianie " Stosowanie naturalnych osBon  \ywopBoty " Stosowanie odpornych ekotypw drzew Na uprawie... www.lasy.com.pl " Wybr miejsca na upraw  uwzgldnienie kierunku napBywu zimnych mas powietrza " Uprawa drzew na pBnocnej stronie stoku  aby opzni kwitnienie " Stosowanie odpornych ekotypw drzew Mrozoodporno[ (zimotrwaBo[) ZespB mechanizmw i procesw, dziki ktrym ro[liny mog prze\y epizodyczne lub dBugotrwaBe okresy mrozu. " Ro[liny s najbardziej mrozoodporne na pocztku zimy (grudzieD, pocztek stycznia) " Wraz ze zbli\aniem si wiosny ich mrozoodporno[ spada " Ro[liny mBode s mniej mrozoodporne ni\ ro[liny starsze (s bardziej wra\liwe na niskie temperatury) " Znaczne r\nice w mrozoodporno[ci wystpuj pomidzy poszczeglnymi organami ro[lin " Li[cie i korzenie s bardziej wra\liwe ni\ Bodygi " Kwiaty s bardziej wra\liwe ni\ owoce i li[cie " Nasiona i zarodki s do[ odporne na mrz Strefy mrozoodporno[ci www.e-ogrody.com www.garden-open.com DRZEWOSTAN " Zmiany temperatury o du\ej intensywno[ci odbywaj si nad puBapem koron " Wntrze lasu bierze udziaB w zmianach ilo[ci ciepBa, jednak z pewnym opznieniem Przed wschodem sBoDca: " Najni\sze temperatury panuj w strefie koron " Najcieplej jest w przygruntowej warstwie powietrza " R\nice mog siga nawet 10C Po poBudniu: " Spadek temperatury zaczyna si najszybciej w strefie koron " Najpzniej nastpuje w przygruntowej warstwie powietrza Pionowe zr\nicowanie temperatury w lesie zale\y od: " Zwarcia " SkBadu gatunkowego " Wieku " Budowy pionowej Rwnowiekowy las nasienny Drzewostany iglaste z gatunkami cieniozno[nymi i cieniolubnymi " JodBa, [wierk, daglezja " Zim nieco cieplej, latem znacznie chBodniej ni\ w d-stanach zBo\onych z gat. [wiatBo\dnych "  Klimat oceaniczny Drzewostany li[ciaste zBo\one z gatunkw cieniolubnych " Buk " Niskie temperatury zim (brak li[ci) " Niewysokie temperatury latem "  Klimat umiarkowany Fot. RadosBaw Skrkowski Fot. RadosBaw Skrkowski Drzewostany zBo\one z gatunkw [wiatBo\dnych " Sosna, modrzew, brzoza " Zim wntrze d-stanu bardzo si ozibia " Latem w d-stanie panuj do[ wysokie temperatury (w porwnaniu z d-stanami zBo\onymi z gat. cieniolubnych) "  Klimat kontynentalny www.organic-finland.com " Do d-stanw zBo\onych z gat. [wiatBo\dnych wprowadza si podszyt " Cel: aby ociepli przygruntow warstw powietrza Las przerbowy " RozkBad temperatury zale\y od pitrowo[ci drzewostanu " Nie ma szybkiej wymiany ciepBa pomidzy poszczeglnymi pitrami " Std temperatury [rednie s podobne jak w d-stanie jednopitrowym " Jednak r\nice pomidzy temperaturami skrajnymi s niewielkie Porwnanie warunkw termicznych lasu i przestrzeni otwartej " Las nieznacznie obni\a temperatur powietrza " Las Bagodzi temp. skrajne: amplitudy s mniejsze " Lato: temp. ni\sza o kilka stopni w lesie w porwnaniu z polem " Zima: temp. wy\sza w lesie w porwnaniu z polem " Najwiksze r\nice: w dni sBoneczne, mrozne i bezwietrzne " W dni pochmurne r\nice s mniejsze BRZEG DRZEWOSTANU Na rozkBad temperatur brzegu drzewostanu maj przede wszystkim wpByw: " Wystawa " Insolacja sBoneczna " Wiatr " Brzegi poBudniowe (SE i SW) s cieplejsze " Brzegi pBnocne (NE i NW) s chBodniejsze " Uszkodzenia mBodych drzewek na cieplejszych brzegach podczas upalnego lata " Odbicie [wiatBa od drzew brze\nych powoduje podwy\szenie temperatury " Zciana drzewostanu chroni przed nadmiernym wypromieniowaniem ciepBa " Mniejsze zagro\enie powstawania przymrozkw na brzegu drzewostanu GNIAZDA " Im wiksza [rednica gniazda, tym wicej promieniowania do niego dociera " Jednocze[nie wiksze jest tak\e wypromieniowanie ciepBa, szczeglnie w nocy " Ze zwikszajc si [rednic ro[nie niebezpieczeDstwo pojawienia si przymrozkw " NiebezpieczeDstwo to maleje w miar zbli\ania si do granicy gniazda " Najcieplejszy jest z reguBy pBnocny bok gniazda, najzimniejszy jest poBudniowy " Boki wschodni i zachodni wykazuj temperatury po[rednie " Najlepsze s gniazda, ktrych [rednica nie przekracza wysoko[ci d-stanu " PrawdopodobieDstwo powstawania zmrozowisk jest wtedy najmniejsze SZEREGI Szereg drzew ze wzgldu na wymagania cieplne  klimat nizinny Du\e wymagania: " Lipa szerokolistna " JodBa pospolita " Buk pospolity " Klon jawor " Db bezszypuBkowy Zrednie wymagania: " Grab pospolity " Db szypuBkowy " Lipa drobnolistna " Klon zwyczajny " Jesion wyniosBy " Olsza czarna " Olsza szara " Wiz grski MaBe wymagania: " Zwierk pospolity " Sosna zwyczajna " Modrzew europejski " Topola osika " Brzoza brodawkowata Szereg drzew ze wzgldu na wymagania cieplne  klimat grski Du\e wymagania: " Olsza czarna " Grab pospolity " Db szypuBkowy " Sosna zwyczajna Zrednie wymagania: " Olsza szara " Jesion wyniosBy " Lipa drobnolistna " Lipa szerokolistna " Brzoza brodawkowata " Wiz grski " Klon zwyczajny " JodBa pospolita " Buk pospolity " Topola osika " Klon jawor MaBe wymagania: " Modrzew europejski " Sosna limba " Zwierk pospolity " Jarzb pospolity Szereg gatunkw drzew ze wzgldu na ich wra\liwo[ na przymrozki Bardzo wra\liwe: " Jesion wyniosBy " Buk pospolity " Db " Robinia akacjowa " JodBa pospolita Mniej wra\liwe: " Klon zwyczajny " Lipa drobnolistna " Modrzew europejski " Zwierk pospolity " Daglezja zielona Najmniej wra\liwe: " Brzoza brodawkowata " Topola osika " Olsza czarna " Wiz " Grab pospolity " Wierzba " Jarzb " Sosna zwyczajna

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Krytyczna temperatura wewnętrznej powierzchni
do pomiary temperatury cpu ReadMe!
Temperatura w mieszkaniach jaka powinna byc(1)
CIEPLO
Instrukcja do ćw 20 Regulacja dwupołożeniowa temperatury – symulacja komputerowa
44A Pomiar zależności oporności metali i półprzewodników od temperatury
Wpływ temperatury hydratacji na wytrzymałość zapraw i zaczynów z cementu portlandzkiego
Temperature Rise in PCB Traces
9 KALORYMETRIA CIEPŁO ZOBOJĘTNIANIA (Entalpia zobojętniania)
CIEPŁOLECZNICTWO ćwiczenia
peugeot@6 hdi kontrolka wentylator chlodnicy temperatura
Ciepło spalania i wartość Opałowa Bomba Kalorymetryczna
ekologiczne zalety ciepłownictwa

więcej podobnych podstron