Œwiat obozów koncentracyjnych i ³agrów, ratowanie cz³owieczeñstwa w sytuacjach ekstremalnych.
I. Wojna i jej konsekwencje - jako g³ówne zagro¿enie dla cz³owieka
1. Totalitaryzm - okreœlenie systemów politycznych, które ingeruj¹ w osobiste ¿ycie cz³owieka i podporz¹dkowuj¹ go odgórnym prawom , s¹ oparte o rozbudowany system kontroli, odzia³ywuj¹ poprzez starch i przemoc.
2. Osobowoœæ cz³owieka wychowanego w systemie totalitarnym.
A. £agry - Stan bezprawia - Inny œwiat Grudziñskiego - praca jako œrodek deprawacji i niszczenia cz³owieka
B. Cz³owiek zlagrowany - przyzwyczajony do warunków panuj¹cych w obozie.
3. Literatura ³agrowa i lagrowa to literatura, która wyros³a z doœwiadczeñ obozowych zarówno po stronie sowieckiej jak i hitlerowskiej.
II. Œwiat obozów koncentracyjnych i ³agrów, ratowanie cz³owieczeñstwa w sytuacjach ekstremalnych.
1. Ujemny wp³yw wojny na psychike ludzk¹.
A. Medaliony Na³kowskiej. W opowiadaniu Przy torze kolejowym cz³owiek chce pomóc drugiemu zabijaj¹c go bez poczucia zbrodni.
Dno - udawadnia, ¿e w straszliwym g³odzie cz³owiek zdolny jest do ludo¿erstwa
B. Borowski w swoich opowiadaniach ukazuje cz³owieka zlagrowanego, czyli takiego, którego psychika przystosowa³a siê do warunków obozowych. Vorarbeiter Tadek - myœli o tym jak siê dostosowaæ, jak przetrwaæ. Nie tylko - w obozie, ale i w powstañczej Warszawie, w codziennoœci wojennej, ludzie byli zmuszeni obojetnieæ na œmieræ, bo nastêpowa³a ci¹gle.
2. Œwiat obozów koncentracyjnych i ³agrów.
A. Tu otwiera³ siê inny, odrêbny œwiat, do niczego niepodobny, tu panowa³y inne, odrêbne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy: tu trwa³ martwy za ¿ycia dom, a w nim ¿ycie jak nigdzie i ludzie niezwykli. Inny œwiat Grudziñskiego, przedstawia œwiat ³agru sowieckiego, w którym cz³owiek popada w stan têpoty, pos³uszeñstwa i uleg³oœci - po to by prze¿yæ lub choæby unikn¹æ bólu czy g³odu.
Prawa, nawyki i obyczaje funkcjonuj¹ce w obozie nie mo¿na przenieœæ do œwiata rzeczywistego.
Obozowe zniewolenie - to fizyczne i psychiczne z³amanie cz³owieka.
Warunki w obozie s¹ bardzo trudne: ciasnota, brud, prymitywizm warunków, niedba³oœæ o higienê, odebrano cz³owiekowi jego prywatne ¿ycie.
Realia obozu sowieckiego przedstawionego przez Grudziñskiego to - selekcja i niszczenie s³abszych (selekcja wed³ug kot³ów).
Œmieræ: obecna wszêdzie i stanowi¹ca ca³y proces, od chorób i g³odu.
Samobójstwo staje siê aktem wolnoœci.
B. Pojawia siê pojêcie cz³owieka zlagrowanego w opowiadaniach Borowskiego Lagry czy nie dla ludzi? - cz³owiek zlagrowany jest bezsilny wobec ci¹g³ej œmierci i zbrodni.
Jest zobojetnia³y na ból i rozpacz.
Upad³y moralnie fizycznie i egoistycznie w obronie w³asnego ¿ycia.
Rzeczywistoœæ obozowa okazuje siê sum¹ przemocy, a ludzie którzy w niej uczestnicz¹ to mocni i s³abi, ci którzy gwa³t zadaj¹ i ci którzy mu ulegaj¹.
C. Jeden dzieñ Iwana Denisowicza So³¿enicyna.
Opowiadanie jest odtworzeniem jednego dnia obozowego ¿ycia (przebieg dnia ujawia realia obozu).
Prawami obozu s¹ donosicielstwa, kradzie¿e i nikogu tu nie dziwi¹ wieczne wyroki, warunki i polityka w³adz obozowych powoduje, ¿e wiêzeiñ staje siê wrogiem wiêŸnia.
3. Rola pracy w systemie zbrodni.
A. Warunki pracy przedstawione w Innym œwiecie.
Praca przy wyrêbie drzewa, przy temperaturze -30o -40oC, nieodpowiednie ubrania, wiê¿niowie musz¹ dochodziæ do miejsca pracy 6-7 km, czas pracy 12h, brak wolnych dni, normy zbyt wysokie nawet dla finskich drwali.
Nie mo¿e nikt siê prze³amaæ i nie iœæ do pracy, ludzie wzajemnie siê pilnowali. Praca prowadzi do upodlenia, do zezwierzêcenia, praca zabija, odwrócenie roli pracy, praca nie daje mo¿liwoœci rozwoju.
B. Rola pracy w opowiadaniu Jeden dzieñ Iwana Denisowicza - w pracy ludzie zapewniaja sobie miejsce, które nale¿y szanowaæ. Tu praca wymaga odpowiedniego podejœcia, nale¿y mieæ dobre uk³ady z brygadzist¹: Dobry brygadzista drugie ¿ycie podaruje, przy z³ym nogi wyci¹gniesz.
4. Próby ratowania cz³owieczeñstwa, próby zachowania godnoœci w warunkach ekstremalnych.
A. Opowiadanie Dwojra Zielona w Medalionach. Dwojra chcia³a prze¿yæ by opowiedzieæ co Niemcy wyrabiali.
B. Ratowanie godnoœci przedstwaiono w opowiadaniach Borowskiego. Cz³owiek chce byæ traktowany jako jednostka.
Ka¿dy chce decydowaæ o swojej œmierci, a nie ¿eby decydowli o tym okupanci. Tak jak to by³o w przypadku matki, która nie przyznaje siê do swojego dziecka, gdy¿ wszystkie matki id¹ od razu do gazu, a ona nie chce iœæ na œmieræ.
C. Inny œwiat Grudziñskiego. Ratowanie cz³owieczeñstwa widoczne u Kostylewa, który walczy o swoj¹ niezale¿noœæ o samookaleczenie.
Natalia Lwowna uwa¿a, i¿ to ona powinna wybraæ moment œmierci próbuj¹c pope³niæ samobójstwo.
Mo¿liw¹ form¹ wyra¿enia sprzeciwu by³a g³odówka, rezygnacja nawet z tak ma³ej porcji ¿ywnoœciowej dowodzi heroizmu.
III. Deprawacja cz³owieka, unicestwienie go, narzucenie racji silniejszego ukazane w literaturze powojennej.
1. Ukazanie zmarnowanego ¿ycia, spatrzonej psychiki w utworach Borowskiego i Na³kowskiej.
2. Ukazanie okrutnego, bezprawnego œwiata obozów, w których cz³owiek popada w stan pozornego pos³uszeñstwa, po to by prze¿yæ.
3. Cz³owiek zlagrowany - jednostka przyzwyczjona do ¿ycia w obozie.
4. G³odówki, wybór w³¹snego momentu œmierci - jedynymi rzeczami do zachowania godnoœci.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Nazistowskie obozy koncentracyjneKopia Zabojcza koncentracja id Nieznanypolska proza a obozy zaglady (4 NieznanyUMOWA SPOLKI Nieznany00110 9942b2b7d9e35565ed35e862c Nieznanywięcej podobnych podstron