polska proza a obozy zaglady (4 Nieznany

Tytu�ł: Polska proza a obozy zag�łady.

Polska proza �śunios�ła" doœwiadczenie hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Obraz holocaustu �Żydów zosta�ł ukazany w wielu opracowaniach, reporta�żach. Przyk�ładem mog�ą by�Ś �śMedaliony" Zofii Na�łkowskiej, opowiadania Tadeusza Borowskiego a tak�że dzie�ło prozy polskiej �śRozmowy z katem" napisane przez Kazimierza Moczarskiego czy reporta�ż Hanny Krall pt. �śZd�ą�ży�Ś przed Panem Bogiem".

Pierwszego wrzeœnia 1939 roku spokój w Europie zosta�ł brutalnie przerwany atakiem wojsk niemieckich na tereny II Rzeczypospolitej. Wybuch�ła Druga Wojna �łwiatowa. Wojska niemieckie realizowa�ły podpisany kilka dni wczeœniej przez ZSRR i Trzeci�ą Rzeszê Niemieck�ą pakt Ribbentrop – Mo�łotow o rozbiorze ziem polskich przez wy�żej wymienione mocarstwa. Dla wielu Polaków pakt ten oznacza�ł pocz�ątek tragicznego ko�ąca ich �życia. Wielu zginê�ło w kampanii wrzeœniowej, na tych którzy prze�żyli czeka�ła niemiecka policja plityczna – gestapo, radziecka – NKWD, czeka�ły aresztowania, �łapanki uliczne, roztrzeliwania a chyba najbardziej tragiczne z tamtego okresu szczególnie dla �Żydów wywózki do obozów zag�łady. Sytuacja panuj�ąca w obozach, walka o przetrwanie, utrata cz�łowiecze�ąstwa zosta�ły przedstawione przez polskich pisarzy metod�ą behawiorystyczn�ą polegaj�ąc�ą na �śsuchym" oddaniu faktów bez komentarzy i interpretacji odautorskich, t�ą w�łaœnie metod�ą pos�ługiwali siê: Na�łkowska, Borowski, Moczarski, Krall. Uwa�żam, �że ludzie reprezentuj�ący prozê polsk�ą tamtego okresu wype�łnili swoje zadanie bardzo dobrze nie pozwalaj�ąc na to aby zbrodnie hitlerowskie na ziemiach polskich zosta�ły zapomniane, wrêcz przeciwnie pozosta�ły dokumenty, które swoim realizmem i suchoœci�ą przedstawianych faktów potwierdzaj�ą zbrodnie nazistowskie przeciw ludzkoœci a tak�że stanowi�ą ostrze�żenie dla przysz�łych pokole�ą do czego mo�że doprowadzi�Ś œlepe zapatrzenie w b�łêdn�ą ideologiê.

Dowodem na to, �że polska proza �śunios�ła" doœwiadczenie hitlerowskich obozów jest siedem krótkich opowiada�ą a jak�że wstrz�ąsaj�ących, powsta�łych w ho�łdzie milionom, które zginê�ły w obozach to �śMedaliony" Na�łkowskiej. Ich autorka pracowa�ła w G�łównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich a wiêc by�ła najbli�żej miejsc koncentracji, widzia�ła to co pozostawili po sobie okrutni oprawcy. Niewielkie objêtoœciowo opowiadania robi�ą ogromne wra�żenie, tworz�ą wstrz�ąsaj�ący cho�Ś fragmentaryczny rejestr zbrodni hitlerowskich, cierpienia ludzi w ró�żnych obozach po�ło�żonych na ziemiach polskich w Che�łmie, Warszawie, Gda�ąsku, Oœwiêcimiu. �śMedaliony" to oskar�żenie skierowane przeciw osobom, którzy jako �śludzie zgotowali innym ludziom taki los". Oskar�żenie to poparte jest dowodem opisów dzia�ła�ą okrutnych, sadystycznych, wyrafinowanych morderców wymyœlaj�ących straszne sposoby torturowania i zabijania ludzi czy nie posiadaj�ącego �żadnych uczu�Ś naukowca, który wykorzystuje zw�łoki do produkcji myd�ła. Praca G�łównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich wywo�ła�ła wstrz�ąs i szok a tak�że uczucie zdziwienia, �że cz�łowiek jest zdolny do takiego bestialstwa. Nie wiedzielibyœmy dzisiaj o tym gdyby nie relacje jednostek, którym uda�ło siê przetrwa�Ś a przede wszystkim dziêki opowiadaniom Zofii Na�łkowskiej.

S�ądzê, �że innym dowodem polskiej prozy, równie wa�żnym dokumentem s�ą opowiadania Tadeusza Borowskiego t.j. �śPo�żegnanie z Mari�ą", �śDzie�ą na harmenzach", �śProszê pa�ąstwa do gazu". Aby powiêkszy�Ś wra�żenie jakie nios�ą za sob�ą opisy �życia obozowego autor behawiorystycznie rejestruje gesty i czyny bohaterów unikakaj�ąc wnikania w ich motywy i prze�życia wewnêtrzne. Jest to oskar�żenie kierowane przeciwko twórcom ideologii i systemu ludobójstwa a tak�że przeciwko ca�łej cywilizacji, moralnoœci, która nie potrafi�ła oprze�Ś siê hitlerowskiej hekatombie. Oprócz tego, opowiadania mówi�ą o tym, �że cz�łowiek potrafi przystosowa�Ś siê do ka�żdych nawet najbardziej ekstremalnych i strasznych warunków �życia. W obozie znika�ły zasady moralne obowi�ązuj�ące w normalnym œwiecie, liczy�ła siê tylko zwierzêca walka o byt, o przetrwanie. Cz�łowiek obozowy, cz�łowiek zlagrowany staje siê nieczu�ły, niewra�żliwy, obojêny na cierpienia innych, patrzy na œmier�Ś bez mrugniêcia oka, potrafi np. wykorzystywa�Ś cia�ła ma�łych dzieci na opa�ł. O realizmie i naturalizmie opisywanych scen œwiadczy fakt, i�ż sam pisarz by�ł wiêŸniem takiego obozu, dlatego te�ż jak powiedzia�ł Iwaszkiewicz w 1961 roku, �że takie opowiadania jak np. opwiadania Tadeusza Borowskiego nie mog�ły powsta�Ś nigdzie indziej jak tylko w Polsce, w której to wszystko siê odbywa�ło. Jedynie polska proza podjê�ła siê na tak szerok�ą skalê problemu zag�łady �żydowskiej zaplanowanej przez szefa SS Himmlera.

Ujêcie tego problemu, problemu zbrodni hitlerowskich z drugiej strony tzn. od strony zbrodniarza zosta�ło ukazane w �śRozmowach z katem" Kazimierza Moczarskiego. Stanowi to równie�ż dowód potwierdzaj�ący stwierdzenie, �że dokumenty traktuj�ące o zbrodniach �śnadludzi" mog�ły by�Ś tak dobrze opracowane jedynie przez pisarzy polskich. Wykrewowana zosta�ła tu historia Jurgena Stroopa, wysokiego rang�ą oficera SS, œlepo zapatrzonego w ideologiê nazistowsk�ą i wykonuj�ącego bez �żadnych skrupu�łów rozkazy Adolfa Hitlera i Heinricha Himmlera. Do najbardziej dramatycznych scen nale�ż�ą opisy zag�łady warszawskiego getta, niektóre opowiadania genera�ła przekraczaj�ą granice wytrzyma�łoœci wra�żliwoœci przeciêtnego cz�łowieka np. relacje z palenia �żywcem �Żydów w ich domach w gettcie, gdzie ginê�ły niewinne kobiety i dzieci. Przera�żaj�ącym dla mnie wydaje siê fakt do czego mo�że doprowadzi�Ś partia nazistowska maj�ąca na us�ługach wiernych,pos�łusznych i nie wykszta�łconych funkcjonariuszy, którym mo�żna wszystko wmówi�Ś i oni w to uwierz�ą np. �że Chrystus nie by�ł �Żydem i �że jego matka zasz�ła w ci�ą�żê z Germaninem, czy to �że �Żydzi s�ą �śpodludŸmi" zbudowanymi z innych tkanek. Moczarski nie pomin�ą�ł �żadnego faktu z �życia zbrodniarza Stroopa, taki wywiad mo�żliwy by�ł jedynie w Polsce, w której nowe w�ładze, w�ładze komunistyczne zamknê�ły w jednej celi œmierci hitlerowskiego genera�ła SS i patriotê z Armii Krajowej.

Kolejnym dowodem jest reporta�ż Hanny Krall zatytu�łowany �śZd�ą�ży�Ś przed Panem Bogiem" poruszaj�ący zag�ładê getta od strony �Żydów walcz�ących i gin�ących w tej szczelnie zamkniêtej czêœci miasta. Hanna Krall porusza problem egzystencjonalizmu – pytania o wartoœ�Ś �życia i œmierci w ró�żnych sytuacjach. Relacja ta, to wspomnienia Marka Edelmana - ostatniego �żyj�ącego przywódcy powstania w gettcie. Du�że wra�żenie wywar�ł na mnie heroizm gin�ących �Żydów, pragn�ących pokaza�Ś œwiatu, �że potrafi�ą godnie umiera�Ś jak inni ludzie. Obala to stereotyp o �Żydach id�ących potulnie na œmier�Ś. Edelman po doœwiadczeniach wojennych za nadrzêdn�ą wartoœ�Ś uwa�ża �życie drugiego cz�łowieka i odpowiedzialnoœ�Ś za niego.

Reasumuj�ąc reporta�że pisarzy i relacje œwiadków œwiadcz�ą o tym, �że proza polska �śunios�ła" problem doœwiadczenia hitlerowskich obozów œmierci i wpe�łni wykona�ła powierzone jej zadanie udokumentowania zbrodni, których by�ła œwiadkiem. Da�ła œwiadectwo œwiatu okropnoœci do jakich zdolny jest cz�łowiek i �że nie ma takiej granicy z�ła, której cz�łowiek by nie przekroczy�ł.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Polska proza a obozy zagłady
2 05 Polska za Kazimierza Wielk Nieznany
2 02 Polska ok 1250r i koloniza Nieznany
Hitlerowskie obozy zagłady
Polska Miedzy Wschodem A Zachod Nieznany
2 07 Polska i Litwa po 1385r id Nieznany
obozy koncentracyjne i lagry (2 Nieznany
mloda polska (7 stron) Nieznany

więcej podobnych podstron