8739620452

całego systemu międzynarodowego. W związku z tym podstawą typologii dokonywanych dla celów analitycznych jest kryterium podmiotowe.

Podział bezpieczeństwa na narodowe i międzynarodowe jest czysto umowny, gdyż bezpieczeństwo państw w stosunkach międzynarodowych, obiektywnie rzecz ujmując, ma zawsze charakter międzynarodowy¹.

Drugim bardzo często stosowanym kryterium w typologiach bezpieczeństwa jest kryterium przedmiotowe. Ma ono charakter pomocniczy względem podziału podmiotowego i nie stanowi wyodrębnionego kierunku ustaleń teoretycznych. Pozwala natomiast na wyodrębnienie, a niekiedy wręcz mnożenie, rodzajów bezpieczeństwa, które wzbogacają naukowy opis bezpieczeństwa rozpatrywanego z podmiotowego punktu widzenia. W literaturze naukowej i publicystyce można więc spotkać (przy czym lista ta nie wydaje się zamknięta) następujące rodzaje bezpieczeństwa: polityczne, militarne, ekonomiczne, społeczne, kulturowe, ideologiczne, ekologiczne, zewnętrzne i wewnętrzne².

Przyjmując kryterium przestrzenne analizowania zjawiska, bezpieczeństwo może być ujmowane jako bezpieczeństwo: lokalne, subregionalne, regionalne, ponadregionalne, globalne (światowe, uniwersalne).

Z punktu widzenia sposobu organizowania bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych można postrzegać jako:

■S bezpieczeństwo indywidualne (unilateralne) - zapewniane przez działania jednostronne (hegemonizm mocarstwowy, izolacjonizm, neutralność, niezaangażowanie);

S system blokowy (sojusznicze);

S system bezpieczeństwa kooperatywnego;

S system bezpieczeństwa zbiorowego (regionalnego, uniwersalnego)³.

Zadaniem każdego państwa demokratycznego reprezentowanego przez władzę jest zagwarantowanie swoim obywatelom poziomu bezpieczeństwa, który jest przez nich do zaakceptowania, i stopnia rozwoju, który umożliwia im osiągnięcie odpowiedniego poziomu egzystencji.

Najważniejszym celem każdej władzy jest zapewnienie obywatelom takich warunków w państwie, w których zarówno ich bezpieczeństwo, jak i rozwój jest im zagwarantowany. W sytuacjach wyższej konieczności władza przy podejmowaniu prób zmierzających do

6

1

   Tamże.

2

   Tamże.

3

   R. Zięba, Instytucjonalizacja Bezpieczeństwa Europejskiego, wyd. cyt.