9134300903

materiały

doskonalenia melodycznego

MARIA PRZYCHODZIŃSKA

IKN, Warszawa

ZINTEGROWANE

WYCHOWANIE

ESTETYCZNE

W STARSZYCH KLASACH SZKOŁY PODSTAWOWEJ (część III)

Opisana w poprzednim numerze pisma zintegrowana ekspresja artystyczna dzieci jest uzasadniona wieloletnimi już tradycjami. Jak uzasadnić postulat prowadzenia zintegrowanych zajęć wychowania estetycznego z uczniami starszych klas?

Od wielu już lat zarzuca się szkole, że wprowadzając niezbędny skądinąd podział przedmiotowy, ale i okazując obojętność wobec potrzeby integracji „porozdzielanej” wiedzy, prowadzi do braku niezbędnej jej syntezy w umysłach uczniów. Zarzut ten odnosi się do przedmiotów wychowania estetycznego. Przyswajając sobie wiadomości

0    muzyce, plastyce, literaturze, filmie

—    podawane na różnych przedmiotach

1    w różnych systemach dydaktycznych

—    uczniowie budują sobie obraz odrębnych i niezależnych od siebie dziedzin sztuki, nie domyślając się, że ich geneza, funkcje, idee, które je rodzą, treści, czasem także elementy formy — mają wspólne źródła, że jako dziedziny ludzkiej twórczości artystycznej podlegają w znacznej mierze tym samym prawom wynikającym z ogólnych cech kultury umysłowej kolejnych epok i ukształtowanych w nich warunków społecznych.

Dyskutuje się też w gronach pedagogów i artystów o różnych drogach wychowania estetycznego, prowadzących najskuteczniej do sztuki. Tradycja ugruntowała drogę, którą by można nazwać „od małego muzykowania” (czy twórczości plastycznej) — do wielkiej sztuki, od przeżycia estetycznego — do estetycznych uogólnień. Współcześnie jsze koncepcje wskazują też możliwość drogi odwrotnej (szczególnie w odniesieniu do starszych dzieci i młodzieży) — od ogólnej wiedzy o sztuce — do zainteresowań różnymi jej dziedzinami, do przeżycia estetycznego — do własnej wreszcie twórczości artystycznej.

W skomplikowanej sytuacji kulturowej i dydaktycznej rodzą się propozycje nowego programu, w tym i programu wychowania estetycznego dla 10-łetniej szkoły średniej, poprzedzone wieloletnimi studiami i eksperymentami. Aktualny jest tu też problem integracji przedmiotów wychowania estetycznego. Szczególnie pedagodzy — nie będący specjalistami przedmiotów estetycznych — i psycholodzy wskazują na korzyści płynące z większej niż dotychczas integracji tych przedmiotów. Argumenty ich brzmią: „młodzież powinna uczyć się rozumienia złożonych zjawisk i poznawania kultury w całości i w jej wzajemnych związkach. Równoczesne przedstawienie dzieł z różnych dziedzin sztuki nie tylko ukazuje wspólne im cechy, ale też — dzięki ujmowaniu różnych symboli i próbom transponowania języka jednej dziedziny sztuki na inny — kształci wyobraźnię i twórcze myślenie.

83