9134300900

materiału

doskonaleniu ineto<l;je/.nej|o

MARIA PRZ¥CHODZlNSKA IKN, Warszawa

0    INTEGRACJI TREŚCI I FORM NA LEKCJACH WYCHOWANIA ESTETYCZNEGO (część I)

Wstęp

Idea integracji różnych treści i związanych z treściami form, przedstawianych uczniom we wszystkich klasach szkoły podstawowej i licealnej (a także przyszłej X letniej szkoły średniej), jest tematem stale powracającym, zarówno w rozważaniach teoretycznych: psyehologiczno-dydaktycz-nych, jak i praktyczno metodycznych. Chodzi wszak o problem ważny dla przekazywania wiedzy, kształtowania światopoglądu i myślenia uczniów, o wtórne łączenie w jeden obraz świata nauki czy kultury tego, co z konieczności metodologiczno-dy-daktyeznej zostało rozdzielone w niezależne jakby dziedziny, będące przedmiotem zainteresowań poszczególnych gałęzi nauki czy sztuki, co w szkole reprezentowane jest przez różne przedmioty i nauczycieli specjalistów.

Integracja, o której chcę tu mówić (dotyczy zarówno różnych form wychowania muzycznego, które powinny być w prowadzeniu tego przedmiotu uwzględniane, jak,

1    łączenia pewnych zakresów treści przed

miotów humanistycznych, a rozumiem przez nie również przedmioty wychowania estetycznego,    *

W artykule tym pragnę podzielić się z czytelnikami myślami i doświadczeniami na ten dość istotny temat. Pierwsza część artykułu dotyczy integracji form wychowania muzycznego., II — zintegrowanej ekspresji artystycznej dzieci w klasach I—IV, III — leśkcji uwzględniających treści związane z kulturą literacką, muzyczną i plastyczną w ich integracyjnym ujęciu, w klasach V—'VIII.

I. O integracji form wychowania muzycznego ¹

Powróćmy myślą jeszcze raz do powszechnie znanego faktu: gdy przedmiot szkolny wprowadzający uczniów'- w kulturę muzyczną, odpowiadającą charakterowi różnych epok nazywał .się przez setki lat śpiewem, a przez osobistą kulturę muzyczną rozumiano, z jednej strony podstawową umiejętność operowania głosem i znajomość określonej ilości pieśni, z drugiej ewentualnie potrzebę uczestniczenia w amatorskim uprawianiu zespołowego śpiewu ■— niepotrzebne były rozważania o integracji form umuzykalniania. Kształcenie głosu połączone w sposób naturalny z ćwiczeniami solfeżowymi i dążenie do uzyskania możliwej sprawności w tym zakresie wypełniały cele i treści przedmiotu w różnych systemach, szkolnych. Z biegiem lat 'poszerzał się i nadal poszerza dostępny obszar dóbr kultury, w tym i muzycznej. Przeciętny dzisiejszy słuchacz, dzięki powszechnemu funkcjonowaniu dzieł twórców! różnych epok i kontynentów, a także

184

1

Mowa tu tylko o formach z pominięciem treści. Ponieważ pojęcie treści formy funkcjonuje na terenie przedmiotu — wychowanie muzyczne — inaczej niż na terenie innych przedmiotów. Nie zawsze formy są podrzędne w stosunku do treści. Złożoność naszego przedmiotu sprawna, że treści nie zawsze równają się wprost np. zakresowi repertuaru, wiedzy czy ćwiczeń. Niekiedy stają się centralnym momentem pracy dydaktycznej, np przy kształceniu sprawności, wrażliwości. Dokładniejsza analiza tego problemu dokonana została w książce M. Przychodzińska--Kaciczak „Muzyka i. Wychowanie”. War-, szawa 196$, Nasza Księgarnia.