10137

2. Zasada - zanieczyszczający płaci.

Prawo UE: Zasada "zanieczyszczający płaci" oznacza, że sprawcy szkód w środowisku powinni ponosić koszty zapobiegania tym szkodom lub naprawiania ich skutków. Tak więc w większości przypadków nie powinno mieć miejsca publiczne finansowanie polityki środowiskowej, bowiem płacić za nią powinni sprawcy zanieczyszczeń, jeśli tylko uda się ich zidentyfikować.

Zasada "zanieczyszczający płaci" jest jedną z podstawowych zasad polityki środowiskowej Wspólnoty i jest powszechnie stosowana na terytorium Europy. Występowała w pierwszym programie działań w dziedzinie ochrony środowiska(1973), następnie była rozwijana w kontekście pomocy państwowej ,a wl987 roku po raz pierwszy pojawiła się w Traktacie, wraz z przyjęciem Jednolitego Aktu Prawnego. Obecnie przewiduje się, że polityka Wspólnoty dotycząca środowiska naturalnego opiera się na zasadach pokrywania kosztów naprawy szkód przez ich sprawcę.

Do wyjątków od Zasady zalicza się:

-    Znaczne koszty krótkoterminowe

-    Pomoc regionalną i inną pod warunkiem, że przestrzegane są zasady pomocy publicznej Polskie ustawodawstwo: zasada „zanieczyszczający płaci” reguluje również art. 7 ustawy prawo oclirony środowiska „kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia (...) Kto zaś może spowodować zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu” Przez zanieczyszczenie należy rozumieć emisję, która jest szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, powoduje szkodę w dobrach materialnych, pogarsza walory estetyczne środowiska lub koliduje z innymi, uzasadnionymi sposobami korzystania ze środowiska Zasadę te rozpatruje się w dwóch aspektach:

1.    kompensacyjnym

2.    prewencyjnym

3.    Zasada usuwania szkód u źródła.

Zasada ta oznacza, że potencjalne szkody w środowisku, w tym przede wszystkim zanieczyszczenia, powinny być usuwane na najwcześniejszym możliwym etapie, np. już w początkowej fazie procesu produkcji, a nie po jego zakończeniu. Promuje więc ona rozwiązania polegające np. na stosowaniu teclinologii czystszej produkcji (powodującej mniej zanieczyszczeń, mniej materiało- i energochłonnej) zamiast teclinologii i rozwiązań „końca rury”, polegających na neutralizowaniu łub usuwaniu istniejących już zanieczyszczeń (rozwiązaniami takimi są np. filtry, składowiska odpadów). Zasada ta preferuje ustalanie standardów emisyjnych dla szkodliwych substancji. Zasada ta wyrażona jest w art. 174 ust. 2 TWE: Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego (...) opiera się na zasadzie (...) naprawiania szkody w pierwszym rzędzie u źródła.

4.    Zasada kompleksowej ochrony.

Prawo UE: Zasada ta nie została wyrażona wprost w TWE, wyprowadza się ją natomiast z przyjętych tam zasad. Najczęściej łączona jest z zasadą wysokiego poziomu ochrony. Zasada kompleksowej ochrony polega na zintegrowanym podejściu do środowiska, tj. nakazuje, aby ochrona jednego elementu środowiska nie powodowała pogorszenia stanu pozostałych elementów. Na przykład ustalenie ostrzejszych standardów oclirony powietrza nie może powodować, aby podmiot, który powoduje zanieczyszczenia powietrza, zmienił stosowaną teclmologię w taki sposób, że zanieczyszczenia te będą wprowadzane np. do wody lub wytwarzane w postaci odpadów.

Zasada kompleksowej oclirony wyrażona jest wyraźnie w dyrektywie IPPC z 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i zmniejszania zanieczyszczeń. Mówi się