1292

I. Ewolucja pojęcia strategii

Plan strategiczny ucieleśnia strategię danej organizacji i rozwija się wokół niej. Planowanie strategiczne jest to proces opracowania tej strategii i w miarę potrzeby jej aktualizowania.¹

1.    Strategia jako plan generalny

Koncepcja strategii wywodzi się ze starożytności. Wyraz ten pochodzi z greckiego strategia, co oznacza sztukę dowodzenia. Skuteczni greccy dowódcy wojskowi musieli dowodzić armią, zdobywać i utrzymywać terytorium, bronić miasta przed inwazją, niszczyć nieprzyjaciół, itd. Każdy z tych celów wymagał innego wykorzystania zasobów. Strategię wojenną można, więc zdefiniować jako układ konkretnych działań podejmowanych wobec wroga.

Grecy wiedzieli, że strategia to coś więcej niż tylko prowadzenie bitew. Skuteczni wodzowie musieli ustalać odpowiednie linie zaopatrzenia, decydować, kiedy walczyć, a kiedy nie, kierować stosunkami występującymi między armią a obywatelami, politykami i dyplomatami. Tak, więc skuteczni dowódcy musieli nie tylko planować, ale także działać. Już zatem u starożytnych Greków koncepcja strategii obejmowała czynnik planowania i czynnik podejmowania decyzji, czyli działania². Łącznie te dwa czynniki stanowią podstawę „generalnego" planu strategicznego.

W latach dwudziestych firma Sears, Roebuck & Co. była olbrzymim domem sprzedaży wysyłkowej, której prezes, gen Robert E. Wood, rozumiał znaczenie strategii. Wood zauważył, że rosnąca popularność samochodów umożliwi coraz większej liczbie ich posiadaczy dojeżdżanie do miast. Rozumował, że ludność nie zmuszona do pozostawiana na wsi zrezygnuje z katalogów sprzedaży wysyłkowej na rzecz zakupów w sklepach detalicznych. Przytępiono, zatem do realizacji długookresowej strategii przekształcenia firmy z domu sprzedaży wysyłkowej w sieć sklepów handlu detalicznego. Według Wooda firma początkowo „popełniła wszystkie możliwe błędy", ale jej starannie opracowane plany z czasem przyniosły ogromne sukcesy. Generał pisał: „Prowadzenie interesów pod jednym względem przypomina prowadzenie wojny. Jeżeli ogólna strategia jest poprawna, to można popełnić dowolnie wiele błędów taktycznych, a przedsięwzięcie i tak będzie skuteczne".¹

2.    Proces zarządzania strategicznego

1

   James A.F. Stoner „Kierowanie", PWE, 1992

2

   D.Gilbert, EHartmaa J.Mauriel. E.Freeman „A logie for Strateg)". Ballinger Press, Boston 1988

^J A.D. Chandler Jr. „Strategy and Stnicture: Chapters in the History of the American Industrial Enterprise". MIT Press. Cambridge Mass., 196Z str.325