1302

wystawionego przez jakiegoś emitenta. Lokują swoje środki pieniężne na rachunku depozytowym w innym banku, bank depozytariusz przewiduje, że będzie je mógł wycofać albo w każdej chwili, albo po upływie określonego terminu w zależności od warunków lokaty itp. Te przewidywania banku mogą nie sprawdzić się: dłużnik może nie spłacić pożyczki w ustalonym terminie, emitent obligacji może zalegać z terminowym jej wykupem a bank przyjmujący lokatę także może popaść w zwłokę w jej terminowym zwrocie. Tak więc zawsze istnieje pewna doza niepewności co do tego, czy przewidywania banku co do przyszłego przebiegu zjawisk gospodarczych potwierdzą się w rzeczywistości, czy też nie, i ta niepewność jest przyczyną ryzyka bankowego.¹

Sama jednak niepewność co do przyszłego przebiegu zjawisk nie wystarczy do tego, ażeby ryzyko bankowe wystąpiło w rzeczywistości. Ryzyko bankowe zachodzi tylko wtedy, gdy odmienny od przewidywanego przebieg zjawisk powoduje powstanie zysków lub strat, a więc odbija się bądź na rachunku wyników banku, bądź na jego rachunkach bilansowych. Są takie przewidywania, których niespełnienie się w rzeczywistości jest obojętne z punktu widzenia zysków i strat banku.

Tak więc termin „ryzyko bankowe" ma możliwość powstawania zysków lub strat w wyniku niepewności (rozbieżności między rzeczywistością a przewidywaniem) co do przebiegu zjawisk związanych z działalnością bankową.

W podanym znaczeniu terminu ryzyko bankowe, trzeba zwrócić uwagę na to, że obejmuje ono możliwości powstawania nie tylko strat, ale i zysków w rezultacie niepewności co do przyszłego przebiegu zjawisk gospodarczych. Odróżnia to podane określenie ryzyka od spotykanych niekiedy węższych zakresów treściowych tego pojęcia, obejmujących możliwości powstawania wyłącznie strat na skutek niepewności.⁴

2. Charakter i definicja ryzyka

2.1. Istota ryzyka jako kategoria ekonomiczna

Pojęcie „ryzyko" występuje na terenie wielu nauk. od gier po dyscypliny ekonomiczne, politologiczne, technologiczne, medyczne i psychologiczne. W naukach ekonomicznych ma ono rangę pierwszoplanowej kategorii, gdzie indziej natomiast jest tylko narzędziem pomocniczym.⁵

Ryzyko swoje ugruntowane miejsce przede wszystkim w wiedzy potocznej. Należy do kluczowych kategorii potoczności, uobecniając się w praktyce życia codziennego. Patrząc z historycznego punktu widzenia, zauważyć można, że praktyka życia ludzkiego od samego początku po dzisiejszy dzień stanowi pasmo nieustannego ryzyka, stopniowo zmniejszającego się w miarę poznawania poszczególnych obszarów rzeczywistości.

Z. Zawadzka, Ryzyko bankowe, Poltex, Warszawa 1995, s. 4. Tamże, s. 5.

A. Jędzrzejczak, Ryzyko kredntowe, GAB, Gdańsk 1998, s. 45-46.