1371

2

W 1810 roku, na mocy dekretów z czerwca i września, uprawnienia Rady Ministrów zostały rozszerzone, umożliwiając jej kontrolę poszczególnych ministrów i całej administracji. Stwarzało to już formy do centralnego kierowania przez ten organ administracją kraju, choć nie dawało jej wyraźnie stanowiska rządu krajowego. Formalnie upoważnienie do sprawowania całej władzy w Księstwie Warszawskim z wyjątkiem usuwania ministrów i zmian w sądownictwie, otrzymała Rada Ministrów. Dekretem z 26 maja 1812 roku narzuconym zresztą królowi przez Napoleona, Rada Ministrów stała się, obok króla, centralną władzą rządową.

5.    Konstytucja Księstwa Warszawskiego przewidywała także powołanie Rady Stanu, jako stałego pomocniczego organu władzy królewskiej. Organ ten występował we wszystkich konstytucjach napoleońskich, kształtując się jednak różnie w poszczególnych państwach.

Według konstytucji, Rada Stanu składała się z ministrów, miała, więc skład identyczny z Radą Ministrów. Dekretem z 12 sierpnia 1808 roku król powiększył liczbę jej członków, mianując 6 radców stanu, nieprzewidzianych w konstytucji. W związku z przyłączeniem do Księstwa w 1809 roku Galicji liczbę radców stanu zwiększono do 12, później pojawiła się kategoria ministra stanu - członka Rady. Istniała ponadto instytucja referendarzy (początkowo 4, później 6) nie będących członkami, lecz tylko funkcjonariuszami Rady. Wprowadzono także podział Rady na sekcje.

Funkcje Rady Stanu precyzował dekret z 24 grudnia 1807 roku, będący rozwinięciem odpowiednich artykułów konstytucji. Rada uzyskała prawo inicjatywy ustawodawczej w zakresie ustaw sejmowych i dekretów królewskich. Była ona jednocześnie sądem kasacyjnym, badającym, czy wyrok sądu niższej instancji jest zgodny z przepisami prawa materialnego i procesowego. Do niej należało też rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między administracją a sądami oraz sporów administracyjnych. Jako sąd w sporach administracyjnych Rada Stanu rozstrzygała odwołania od decyzji rad prefekturalnych i rad depertementowych. W I instancji rozpatrywała spory z umów zawartych przez samych ministrów na potrzeby całego kraju. Wykonywanie przez Radę Stanu funkcji sądowy:h regulował dekret z 3 kwietnia oraz 19 września 1810 roku.

Początkowo Rada Stanu wykonywała funkcje rządu krajowego, konkurując w tym zakresie z Radą Ministrów. Jednak po 1810 roku, gdy rozszerzone zostały atrybucje tej drugiej, Rada Stanu tracić zaczęła na znaczeniu politycznym, stając się organem przed wszystkim sądowym.

6.    Z uwagi na braki w wykwalifikowanej kadrze administracyjnej, istotnym problemem stało się dążenie do stworzenia w Księstwie zawodowej polskiej warstwy urzędniczej. Rozbudowany aparat administracyjny nie tylko wymagał dużej liczby urzędników, ale przede wszystkim dobrze przygotowanych do służby publicznej, dających rękojmię profesjonalnego wykonania powierzonych zadań.

Podwaliny pod przysposobienie własnych kadr urzędniczych położył dekret z 29 kwietnia 1808 roku o komisjach egzaminacyjnych dla kandydatów na stanowiska urzędowe. Najwyższa Komisja Egzaminacyjna działająca przy Radzie Stanu przeprowadziła egzaminy na wyższe stanowiska administracyjne. Egzaminy na niższe urzędy składało się przed komisjami departamentowymi.

W 1811 roku powołano do życia Szkołę Nauk Administracyjnych, mającą kształcić przyszłe kadry kierownicze administracji publicznej. Ponieważ już w 1808 roku zorganizowano Szkołę Prawa w Warszawie, po przyłączeniu do niej Szkoły Nauk Administracyjnych zaczęto zwać ją Szkołą Prawa i Administracji.