13820

wartościowego. Ta teoria jest wygodna dla wystawcy - gdy causa jest wadliwa, brak jest tytułu do realizacji papieru wartościowego.

c)    emisyjna (pośrednia) - by dokument stał się papierem wartościowym musi nastąpić nadanie mu cech wymaganych przez prawo, podpisanie i wprowadzenie do obrotu. Umowa zostaje zawarta, ale nie ma znaczenia fundamentalnego. Najważniejsze wydanie dokumentu.

d)    dobrej wiary - znaczenie ma ustalenie faktu, czy pierwszy nabywca był w dobrej wierze.

W doktrynie i orzecznictwie w Polsce początkowo uznaniem cieszyła się teoria kontraktowa, obecnie najwięcej zwolenników ma emisyjna.

Funkcje papierów wartościowych:

a)    funkcja kredytowa - wystawienie i emisja papierów wartościowych jest instrumentem zaciągania kredytu. Wystawiając papier i zbywając go wystawca (emitent) uzyskuje u nabywcy wierzytelność lub daną sumę pieniężną albo prolongatę zadłużenia z tytułu danej transakcji. Jeśli wystawi się weksel jako zabezpieczenie -staje się on instrumentem kredytowym. Emisja bonów, obligacji jest generowaniem kredytów zaciąganych przez państwo. Natomiast emisja akcji jest swoistym zaciąganiem kredytu (gdyby to był kredyt, to emitent musiałby go spłacić, a takiego obowiązku spółka akcyjna wobec akcjonariusza nie ma). Jest to więc “kredyt nie do spłacenia”.

Kupuje się akcje, by:

-zarobić na różnicy kursowej -przejąć spółkę lub dokonać fuzji.

Służy gromadzeniu kapitału, bez zaciągania zobowiązań.

b)    funkcja obiegowa - najłatwiejszy sposób przenoszenia praw majątkowych.

c)    funkcja płatnicza - pieniądz nie jest papierem wartościowym. Jest miernikiem wartości, instrumentem zapłaty. Z papierów wartościowych funkcję płatniczą spełniają czeki oraz weksle (choć tylko za zgodą wierzyciela). Wówczas papier stanowi surogat pieniądza. Pozostałe papiery wartościowe funkcji tej nie pełnią.

d)    funkcja legitymacyjna - ten, kto posiada papier wartościowy, jest z niego legitymowany, nie musi udowadniać, że należy on do niego. Posiadanie wystarcza do wypłaty należności.

e)    funkcja gwarancyjna - weksle niezupełne (in blanco) spełniają istotną rolę na rynku zabezpieczeń. Podobne znaczenie mają: awal, indos zastawniczy, zastaw na papierach wartościowych, blokada na rachunku papierów wartościowych. Dla zabezpieczenia roszczeń ze stosunku prawnego dłużnik wystawia odpowiedni weksel ułatwiający ściągnięcie wierzytelności.

Rodzaje papierów wartościowych ze względu na charakter praw, które z nich wynikają (kryterium przedmiotu uprawnień inkorporowanych:

a)    papiery wierzycielskie (dłużne) - inkorporują wierzytelności, opiewają na wierzytelności pieniężne; tj. weksle, czeki, obligacje, bony skarbowe, listy zastawne

b)    papiery udziałowe - inkorporują udziały (bądź tytuły) przysługujące współwłaścicielom w spółce kapitałowej (akcje i certyfikaty inwestycyjne)

c)    papiery towarowe - inkorporują prawa do rozporządzania towarami, znajdującymi się pod pieczą wystawcy dokumentu, np. dowody składowe, konosamenty

Dowód składowy:

-    rewers - dowód posiadania

-    warrant - dowód zastawniczy

W obrocie na giełdzie towarowej instrumentami są papiery towarowe, natomiast towary znajdują się w domu składowym.

Rodzaje papierów wartościowych ze względu na tryb ich przenoszenia (kryterium trybu obrotu): a)imienne

ArL 921*. Papiery wartościowe imienne legitymują osobę imiennie wskazaną w treści dokumentu. Przeniesienie praw następuje przez przelew połączony z wydaniem dokumentu.