13831

Dobra publiczne (sensu stricto) to te, które z przyczyn swych cech fizycznych służą zbiorowości lokalnej, lub całemu społeczeństwu (są dobrodziejstwem natury lub powstają dzięki działalności człowieka) Kryteria określenia dóbr publicznych:

a)    Kryterium użyteczności (społeczne') - dobra prywatne ograniczają się do jednej osoby (np. samochód), a w dostępie do dóbr publicznych nie ma rywalizacji (np. transport publiczny)

b)    Kryterium odplatnościtekonomiczne) - dobra publiczne to te które finansuje budżet państwa, te konsumowane zbiorowo.

Konsumpcja dóbr publicznych jest konsumpcją narzucona poszczególnym jednostkom, co stanowi sprzeczność interesów' ekon. jednostki i społeczeństwa. Np. bezdzietne małżeństwo płaci podatki, z których część idzie na oświatę publiczną, czy zasiłki rodzinne.

4 Dobro społeczne.

Zakładamy, ze istnieją 3 rodzaje dóbr: publiczne, społeczne i prywatne

Dobra społeczne - to takie dobra, które ze względów fizycznych mogą być dobrami prywatnymi, ale na skutek doktryny społecznej i prowadzonej polityki są dostępne dla każdego obywatela np. oświata, ochrona zdrowia. Chodzi o to, że są one finansowane z funduszy publicznych, ale nie wyklucza to częściowej odpłatności => dobro spoi. - prywatne.

Dobra publiczne sensu largo - dobra pub. sensu stricto+ dobra spoi.

Dostęp obywateli do dóbr publicznych jest więc nieograniczony, ńraczej jest z dobrami społecznymi. Dobra spoi są tworzone dla obywateli, których normalnie (na rynku komercyjnym) nie stać, by było na ich zakup.

dochody		doch.
indywidualne		indyw.

użyteczność    użyteczność

Krzywa użyteczności dobra publicznego    Krzywa użyteczności dobra spoi.

Neutralność użyteczności dóbr publicznych jest uproszczeniem, gdyż często poziom dochodów indywidualnych wpływa na ich użyteczność np. nie każdego stać na samochód, aby korzystać z dróg publicznych.

5. Finanse publiczne jako przedmiot zainteresowania różnych dyscyplin.

Finanse publiczne są głównie przedmiotem zainteresowania nauk ekonomicznych ( instrumenty finansowe typu podatki, dotacje, opłaty, pożyczki wpływają na całą gospodarkę narodową i mikropodmioty). Ale funkcjonow'anie fin. pub. jest możliwe dzięki istnieniu norm prawnych ( ustawy zasadniczej oraz ustaw o ustroju budżetowym, ustaw podatkowych itd ). finanse pub są instrumentem władzy, stąd muszą być analizowane w kontekście funkcjonowania mechanizmu politycznego - nauki polityczne ( wpływ doktryn politycznych na wielkość funduszy politycznych, źródła ich powstawania, kierunki wydatkowania). Procesy tworzema i wykorzystywania funduszy pub są także przedmiotem zainteresowania socjologii (zasiłki, renty itp.) W prakty ce fiskalnej ważną rolę odgrywają także względy psychologiczne ( reakcje zbiorowe np na wprowadzenia podatków¹).

Rozdział 3 Funkcje finansów publicznych.

Trzy rodzaje funkcji:

alokacyjna.

- redystrybucyjna, stabilizacyjna.

2