13884

-jest wielowymiarowy, jest to konglomerat rodzin, system klas ekonomicznych (bogaci - biedni - "stan średni"), układ grup statusowych (lud - „ludzie znaczni”), lub zespół swego rodzaju „stanów'";

-    dzielił społeczeństwo ze względu na fimkcje wykonywane przez gmpy: rolnicy, rękodzielnicy, kupcy, wyrobnicy, żołnierze, kapłani, zamożni, wysocy urzędnicy, rządzący, sędziowie;

-    podział społeczeństwa na grupy różniące się stopniem zamożności - dwuczłonowy podział klasowy, jest to układ najostrzejszy (nie można być i bogatym i biednym) i ma on największy wpływ na stabilność państwa i jego ustrój, pomiędzy dwiema ekstremami wydzielał „stan średni".

•    wyróżnił trzy właściwe ustroje; królestwo, arystokrację i politeję i trzy ich zwyrodnienia: tyranię, oligarchię i demokrację, przyczyną mnogości ustrojów jest fakt. że każde państwo obejmuje większą liczbę części składowych, które występują w różnych kombinacjach i proporcjach, tworząc zależnie od tego różne ustroje.

POLIS

•    było to nie państwo, ale zorganizowane politycznie społeczeństwo, jest wspólnotą ludzi, którzy sami sobie rządzą, nie tworząc struknir państwowych odrębnych od obywatelskiego grona;

•    obywatele znali się przynajmniej z widzenia, polis tworzył nie ogół społeczeństwa, ale ta część, która pochodziła z rodzin obywatelskich, wyłączeni z nich niewolnicy, metojkowie (ludzie przybyli spoza polis):

•    była to także wspólnota moralna i religijna;

•    dla Greka teoria polis to etyka, ekonomia, socjologia, polityka.

STOICYZM

•    stworzenie uniwersalistycznej antropologii - człowiek jest członkiem rodzaju ludzkiego, ma „popęd społeczny”, ale nie jest „zwierzęciem politycznym”

•    pojawiło się pojęcie „społeczności powszedmiej” (kosmopolis) - w której uczestniczą wszyscy ludzie, mezależiue od pochodzenia, aktualnej pozycji w strukturach władzy i bogactwa, nie ma panów i niewolników, wszyscy są równi;

•    wszyscy podlegają prawu naturalnemu (stojącemu luejednokrotnie w opozycji do prawa stanowionego);

•    Marek Tulliusz Cyceron

(106-43 p.n.e.)

-    idea prawa „rzetelnego rozumu" (naturalnego) - niezmiennego i powszechnego;

-    państwo (res pitblica) jest tworem prawa, aby powstało mezbędne są prawo i władza, państwo jest rzeczą ludu uznającego prawa.

•    Seneka

(ok 4 p.n.e. - 65 n.e.)

-    państwo to co najwyżej zło konieczne. wspólnota ludzka to raczej więzy moralne i religijne;

-    prawo naturalne to raczej tylko pouczenia;

-    naturalną koniecznością jest współdziałanie ludzi, a nie państwo.

CHRZEŚCIJAŃSTWO

•    myśl wczesnochrześcijańska nawiązywała do stoicyzmu i żydowskich źródeł, była ideologią rozwijającego się szybko ruchu masowego, stanowiącego swoistą kontrkulturę, społeczności konstyniowały się wyłącznie na podstawie wspólnoty wyznawanych wartości;

•    fakt przynależności do społeczności nie był zdeterminowany przez urodzenie, pozycję społeczną, bogactwo, władzę itd.. stał się sprawą świadomego wyboru celu i sposobu życia;

•    ideał zakładał niekiedy wyrzeczenie się dóbr materialnych;

•    chrześcijanin należał do dwóch jakby porządków - niebieskiego i ziemskiego;

HISTORIA MYŚLI SOCJOLOGICZNEJ 2/41