Art. odnoszące się do referendum w konstytucji:
Art. 125 referendum ustawodawcze
Art.90 ust.3 referendum ratyfikacyjne w pewnej kategorii umów międzynarodowych
Art. 235 ust 6 referendum konstytucyjne zatwierdzenie zmian w konstytucji, jeśli takowe mogły by wystąpić
Art. 170 referendum lokalne - o tym mówi konstytucja, ustawa z 15 wrzesień 2000r. o referendum lokalnym
Referendum (głosowanie ludowe) - forma głosowania o charakterze powszechnym, najbliższe ideałowi demokracji bezpośredniej, w której udział mogą brać wszyscy obywatele uprawnieni do głosowania (tj. mający czynne prawo wyborcze). W czasie referendum obywatele całego państwa lub jego części wyrażają swoją opinię w kwestii poddawanej głosowaniu.
Referenda można podzielić według różnych kryteriów na: obligatoryjne i fakultatywne, opiniotwórcze i wiążące oraz ogólnokrajowe i lokalne.
Referendum w Polsce
Podstawą prawną przeprowadzania referendum lokalnego jest Konstytucja RP oraz ustawy:
- ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym
- ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym Referendum lokalne
Referendum lokalne może zostać przeprowadzone na obszarze gminy, powiatu bądź województwa, w sprawie samoopodatkowania się mieszkańców bądź wcześniejszego odwołania organu stanowiącego (rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa, bądź organu wykonawczego gminy (wójtów, burmistrzów, prezydentów miast). Odbywa się ono z inicjatywy organu stanowiącego lub na wniosek mieszkańców uprawnionych do głosowania w liczbie: 10% mieszkańców gminy (powiatu), 5% mieszkańców województwa. Wymagana frekwencja wynosi 30%.
Referendum ogólnokrajowe
Referendum polega na udzieleniu, na urzędowej karcie do głosowania, odpowiedzi pozytywnej "Tak" lub negatywnej "Nie" na postawione pytania albo na wyborze między zaproponowanymi wariantami rozwiązań.
Referendum ma charakter powszechny. Mogą w nim wziąć udział obywatele polscy, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 18 lat Ponadto nie są pozbawieni praw publicznych lub praw wyborczych, oraz nie są ubezwłasnowolnieni. Oprócz powszechnego charakteru głosowaiua, właściwie dla istoty referendum jest uznanie, że głosujący biorą w nim udział na zasadzie równości. Oznacza to, że żadna z osób głosujących nie może oddać więcej niż jednego głosu. Oprócz tego panuje zasada tajności, która gwarantuje indywidualne wyrażenia woli. Każdy uprawniony samodzielnie wyraża swoją wolę poprzez oddanie głosu.
Konstytucja i ustawa o referendum ogólnokrajowym wyróżniają trzy rodzaje referendum ogólnokrajowego:
- referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa,
referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikacje umowy międzynarodowej, na podstawie której RP przekazuje organizacji narodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach,
- referendum w sprawie przyjęcia ustawy zmieniającej Konstytucję RP.
2