14827

dobra zdolne ukształtować świat lepszym. Uważał, że polityka, natchniona przez filozofię powinna służyć dobru kraju i jego obywatelom. Jego nieliczne próby angażowania się w politykę przyniosły mu rozczarowania, jak choćby z powodu władcy Dionizjosa Młodszego, który zniechęcił się do Platona, gdyż ten kazał mu studiować geometrię, będącą niezbędną, w jego mniemaniu idealnemu władcy.

Pisma

Pisma Platona zachowały się, jak się wydaje, w całości. Jest to zbiór trzydzieści pięć dialogów i listy. Są to w większości dialogi, w formie potocznej mowy, w których głos zabierają współcześni mu przedstawiciele nauki, polityki, różnych zawodów. On sam nie zabiera głosu, stąd trudność w ustaleniu co jest poglądem Platona a co innych. Dialogi stawiają sobie zadanie określenia pojęć etycznych, lub budują własne pozytywne teorie, które łączą się z sobą w system.

Najważniejsze z nich to: Obrona Sokratesa - obrona przed sądem, Uczta - o miłości, Laches - dialog o odwadze, Charmides - o roztropności, Eutyfron - o pobożności, Protagoras - o cnocie, Fileb - o stosunku rozkoszy i miłości, Państwo - o idealnym państwie Prawa, Timaios - opis stworzenia świata w formie filozofii przyrody, Gorgiasz - dialog o retoryce (krytyka hedonizmu i egoizmu), Menon - dialog o możności uczenia się cnoty, Fajdros - alegoryczny opis stosunku duszy do idei, Sofista - o bycie, Fedon - o nieśmiertelności duszy, Teajtet - o poznaniu, Parmenides - pokaz dialektycznej metody, Republika i prawa - o utopijnej teorii idealnego ustroju państwowego.

Dialogi Platona nie stanowią cyklu; z małymi wyjątkami każdy stanowi oddzielną całość. Są zagadnienia, które Platon rozważał w wielu dialogach i rozwiązywał za każdym razem inaczej, dlatego ustalenie kolejności dialogów jest rzeczą dużej wagi. Są trzy grupy dialogów:

1)    dialogi sokratejskie- pisane pod wpływem Sokratesa. Ich zasadniczym celem jest określanie pojęć etycznych. Platon nie wypowiada w nich swoich poglądów. Referuje możnaby powiedzieć poglądy swojego nauczyciela. Są to np.: I kssięga Państwa , Eutyfron, Laches, Protagoras, Gorgiasz.

2)    dialogi średniego okresu- mają cliarakter konstruktywny. Zawierają pierwsze sformułowania dotyczące idej. Pod względem artystycznym są najbardziej wyszukane.

Są to: Fajdros, Uczta, księga II-X Państwa.

3)    dialogi późnego okresu- reprezentują metodę dialektyczną. Nie noszą znamienia dzieła literackiego. Są to: Sofista , Timaios, Prawa.

Poprzednicy

Głównym poprzednikiem Platona był Sokrates, który natchnął jego logikę i etykę. Drugi równie ważny motyw jego filozofii pochodził od uczonych pitagorejskich, których wpływ objawił się zwłaszcza w jego filozofii przyrody. Poza tym Platon zużytkował poglądy innych jeszcze filozofów:

-    rzeczywistość pojmował w duchu Heraklita, a zarazem szukał wzorem elektów bytu niezmiennego

-    z Anaksagorasem miał wspólną myśl o duchowym pierwiastku poruszającym świat

-    był też pod wpływem sekt mistycznych zwłaszcza orfickich Poglądy Platona

Nauka Platona o ideach bazowała na poglądach Sokratesa, mówiących, że w pojęciach zawarta jest wiedza pewna i bezwzględna. Dotyczyły one jednak tylko pojęć etycznych, Platon rozszerzył je na wszystkie pojęcia. Wiązało się z tym nowe zagadnienie: co jest rzeczywistością, którą poznajemy przez pojęcia? Jak wszyscy filozofowie greccy, był realistą; było dlań pewnikiem, że jeśli pojęcia zawierają wiedzę, to muszą mieć jakiś przedmiot rzeczywisty. Ale co jest tym przedmiotem? Stworzył więc swoistą teorię. Przykładowo rozważając sprawę: co jest przedmiotem „piękna”? Nie są nim rzeczy piękne, które są różnorodne i zmienne. Pozostaje przyjąć, że jest to jakieś nieznane nam z bezpośredniego doświadczenia piękno, które jest zawsze jedno i niezmienne. Rzeczy piękne są przedmiotem nie pojęć, lecz spostrzeżeń, przedmiotem zaś pojęcia jest - „samo piękno” albo, jak Platon niekiedy mówił „idea piękna”. I podobnie rzecz ma się z wszystkimi innymi pojęciami: muszą one mieć swój przedmiot, przedmiotem tym zaś nie mogą być rzeczy, lecz musi nim być jakiś inny byt, któiy bezpośrednio nie jest dany. Ten odkryty przez się byt nazwał „ideą”.