14977

więc przedstawicieli różnych elementów genetycznych- arktycznego(np.Dryas octopetala), środkowoeuropejskiego (np.Gnaphalium supinum), środkowoazjatyckiego(np.Oxyria digyna) i pólnocnoamerykańskiego(np.Saxifraga nivalis).

8. Dysjunkcja bipolarna.

Przykłady rozmieszczenia bipolarnego:

-41 gatunków we florze Ziemi Ognistej, np. Capsella bursa-pastoris, Urtica dioica,

-    gatunków w obu Amerykach, np. Gentiana prosi rata, Phleum alpinum,

-    spośród rodzajów o podobnych zasięgach, np. Caltha, Empetmm,

-    rodzaje w górach Nowej Zelandii i Australii, np. Cardamine. Poa.

-    liczne gatunki wśród mchów: np. Buxbaumia aphylla, Campylium polygamum.

Powstanie d. bipolarnych wyjaśnia się wędrówkami wzdłuż pomostów górskich- systemu Koldyrierów i Andów na półkuli zach. oraz łańcuchów płd-wsch. Azji, Archipelagu Malajskiego i Australii na półkuli wsch. Takimi zapewne drogami, dokonując niejednokrotnie dalekich „skoków” zdołały oligotermiczne rośliny górskie pokonać barierę strefy gorącej. Sprcyjały temu gł. zimne wahania klimatyczne u schyłku pliocenu i w plejstocenie. Migracje odbywały się gł. z północy na południe, znacznie nadziej z południa na północ.

9. Dysjunkcja arktyczno- trzeciorzędowa.

-    należy do dysjunkcji wewnątrzkontynentalnej. Zjawisko powstania ogromnej liczby zasięgów rozerwanych, rozciągających się poprzez wszystkie trzy kontynenty półkuli pin. w jej umiarkowanych szerokościach określa się d. arktyczno-trzeciorzędową. Klasyczni przedstawiciele: drzewa Liliodendron tulipifera i L. chinense,gatunki zielne np. z rodzaju Caulophyllum i zdrewniałe pnącze z rodzaju Phryma. W starszym trzećioizędzie powstała umiarkowana flora leśna typu arktyczno-trzeciorzędowego, była ona jednolita i ciągła w obrębie całej półkuli płn. w młodszym trzeciorzędzie, aż po pliocen. następnie została rozerwana przez katastrofę epoki lodowej i zepchnięta do trzech wielkich ostoi: wschodnioazjatyckiej, północnoamerykańskiej i bałkańsko-czarnomorskiej. Część wykazujących d. ark-trzeć, taksonów zachowała się we wszystkich trzech ostojach. Pewne składniki flory arkL-tizec. Rozpowszechniły się w hol ocenie- jako typowe relikty wędnijące- przechodząc ze swych ostoi na tereny uwolnione spod lądolodu; z nich po m.in współczesna flora leśna środkowej Europy. Poważny wiek d. arkl-trzec. I pełna izolacja każdego z jej ośrodków doprowadziły do wytworzenia się licznych taksonów zastępczych. Z chwilą kiedy wymiana roślin i zwierząt pomiędzy Azją i wsch. częścią Ameryki Płn. uległa ostatecznemu ptzerwaniu, izolowane populacje różnych taksonów podlegać zaczęły specjacji w różnym tempie i kierunkach.

20.Rola zlodowaceń plejstoceńskich dla szaty roślinnej Europy.

Najważniejsze następstwa glacjałów w odniesieniu do szaty roślinnej to:

ljwielkie migracje całych flor, np. flory arktycznej w niższe szerokości geograficznej, i flor alpejskich w niższe położenia gór i na ich przedpole lub umiarkowanej flory leśnej typu arktyczno-trzeciorzędowego ku południowym częściom wszystkich trzech kontynentów Holarktydy;

2) wymieranie licznych gatunków trzeciorzędowych, które „nie nadążyły” ze zmianą miejsca występowania za postępującym oziębieniem się klimatu;

3) daleko idące efekty ewolucyjne , wyrażające się hybrydyzacją, poliploidyzacją, zaostrzoną presją selekcyjną w surowych warunkach periglacjalnych.

W ciągu 10 000 lat, jakie obejmuje holocen, powstała właściwie de novo cała szata roślinna środkowej i płn. Europy; -sformował się jej układ strefowy, sięgający od tundry poprzez tajgę do strefy lasów liściastych,

-ukształtowały się zharmonizowane z warunkami klimatu i gleby zasięgi gatunków.

-wyodrębniły dobrze scharakteryzowane elementy geograficzne,