16288

PRAWO KARNE zespół norm prawnych, które za pomocą Kary - jako zasadniczego środka przymusu chronią stosunki (wartości) społeczne przed czynami społecznie szkodliwymi - PRZESTĘPSTWAMI.

CECHY PRAWA KARNEGO:

1) odcinek wiedzy normatywnej; przedmiotem zainteresowania - konstrukcje pr. + instytucje i normy je określające

2) KARA - jako środek szczególny - reakcją na czyny zabronione przez pr. karne („kryminalna”)

• przedtem

• zasadnicze-podstw owe sposoby przeciwdziałania przestępczości i główne formy karania sprawców przestępstw

• dodatkowe drugoliniowe, dopełniały zasadnicze, towarzyszyły im

• kodeks 1997- > podział wszystkich na: kary i środki karne

ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE - śr. lecznicze stosowane wobec sprawców niepoczytalnych, alkoholików, narkomanów

KODEKS DWUTOROWY = KARY+ŚRODKI KARNE

3) ujmowanie czynu stanowiącego BEZPRAWIE KARNE - tylko w prawie karnym zachowania wywołujące stan bezprawności nazywamy czynem społecznie szkodliwym - PRZESTĘPSTWEM

S łączy się z materialną definicją przestępstwa Cezary Beccaria | "O przestępstwach i karach” z 1764 r. istota przestępstwa tkwi w szkodliwości czynu dla społeczeństwa

S def. formalna - czyn zagrożony karą przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia

4) podział przestępstw ze względu na CIĘŻAR GATUNKOWY (od 1932):

A. zbrodnie - przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata

B. występki - p. pozostałe (nie mają zagrożenia minimalnego)

[w pr. karnym sakrbowym: przestępstwa i wykroczenia]

■ wykroczenia - w polskim systemie poza przestępstwami; czyny zabronione o znikomym stopniu społecznej szkodliwości

ZASADY PRAWA KARNEGO;

1. określoności przestępstwa [nullum crimen sine lege poenali anteriori]

2. określoności kary [nulla poena sine lege poenali anteriori]

S nie ma przestępstwa i kary bez przepisu pr.

S uniemożliwiają samowolę organów administracji państwowej S gwarancja obywatela kiedy może, a kiedy nie, obawiać się odp. karnej; inna niż przewidziana w ustawie kara nie zostanie wobec niego zastosowana ((art. l§l;art. 42 Konstytucji))

3. winy [nullum crimen sine culpa]

S czyn zabroniony musi być zawiniony by być przestępstwem S WINA - wyraz złej, nastawionej na przełamanie prawa, woli jednostki

4. prawa karnego czynu, a nie sprawcy

S podstawą odpowiedzialności karnej - zachowanie człowieka, określone w ustawie jako

zabronione a NIE sama osoba niekorzystnie oceniana przez społeczeństwo (choć przesłanki te mogą występować łącznie)

5. indywidualizacji odpowiedzialności i wymiaru kary

S właściwość jednego podmiotu we współdziałaniu z innymi osobami NIE MOGĄ BYĆ

PRZENOSZALNE na inne osoby współdziałające z nim, jeżeli wpływają na odpowiedzialność kamą w sensie jej: wyłączenia, umniejszenia lub zaostrzenia S okoliczności wpływające na wymiar kary (związane z jedną osobą współdziałającą) NIE MOGĄ być przenoszone na inne osoby (art. 55)

6. subsydiarności

S rola prawa karnego jest ograniczona; NIE MOŻE STANOWIĆ samodzielnego skutecznego środka likwidacji różnych zjawisk patologii społecznej