16378

HISTORIA NOWOŻYTNA

MAGNATERIA

Istniało około 20 rodów magnackich. Magnateria zaczęła umacniać swoje rządy w 1. poł. XVII wieku. Kryteria przynależności do magnaterii:

-    magnatem był ten kogo za magnata uważano. Warunkiem koniecznym było posiadanie wielkiego majątku ziemskiego i wpływów politycznych przynajmniej w skali dzielnicy, z czym wiązały się dalsze odrębności: fortuny magnackie, utrzymywanie własnym kosztem wojsk nadwornych (od poł. XVII i w XVIII w.),

-    potwierdzeniem statusu były zewnętrzne wyznaczniki prestiżu: rezydencje, fundacje sakralne, utrzymywanie licznego dwom, patronat artystyczny (malarstwo, kapele, teatr), kulturalny i oświatowy,

-    nad szlachtą górowała natomiast wykształceniem, kultywując tradycję wysyłania młodzieży za granicę na studia oraz dla nabycia znajomości obcych języków, ogłady towarzyskiej, umiejętności politycznych i wojskowych.

Magnaci byli bezkarni. W XVIII w. sprawowali właściwą władzę. Zmieniło się więc funkcjonowanie władzy Rzeczpospolitej. Zaczął podupadać stan świadomości szlachty. Prawem staje się władza i majątek.

Polska nierządem stoi - znaczyło to, że nie przestrzega się praw szlacheckich Nie miało to dobrego wpływu dla kraju (podupadają folwarki szlacheckie).

W XVIII w. szlachta odzyskuje samoświadomość. Wyrazem tego była Konstytucja 3 maja (1795 r.), która jest ostatnim zrywem, zerwaniem z tradycją magnacką. Zryw ten się nie powiódł bo armie piywatne magnatów miały zbyt wielką siłę. Nie liczyła się z interesem państwa. A król nie miał takiej władzy nad armią. Ostatnim zrywem była konfederacja barska.

Stereotyp szlachcica:

-    kto nie pił, nie mógł zajmować stanowiska państwowego.

CHŁOPI

Panował ustrój pańszczyźniany. Cliłopi byli przywiązani do ziemi. Władzę nad tym stanem sprawowała szlachta.

Główszczyzna - płaci się za głowę; szlachcic ponosił konsekwencje za zabicie cudzego chłopa).

Kara mężobójstwa (Frycz Modrzejewski)

Czarny marsz (Dekert)

DUCHOWIEŃSTWO

Duchowieństwo zajmowało tereny Prus i Pomorza.

LIBERUM VETO

Liberum veto - nie pozwalam; przyczyniało się do zerwania obrad sejmu i tym samym nie zatwierdzenia wniosków wcześniej przedstawionych.

Zerwanie sejmu bez powodu było natomiast hańbą. Liberum veto służyło także ograniczeniu władzy króla, ograniczeniu absolutyzmu królewskiego.

Siciński była takim posłem, który uciekł z obrad sejmu. Szukano go ale nieskutecznie.

Do sejmu trafiali przypadkowi (w obradacłi uczestniczyła gołota), nastąpił więc moralny upadek posłów. Dochodziło nawet do tego, że sejm ziywano przed jego rozpoczęciem.

2