19370

Koncepcje te wykorzystywano do budowy koncepcji rasistowskich. Były one jednak wykorzystywane w sposób nieuprawniony, gdyż Nitzschc nic nie wspomina o tym, jakiej ras)' miał być nadczłowiek, uważał on nawet, że naród niemiecki wyrządził najwięcej szkód kulturze. Sam uznawał się za potomka narodu polskiego, lecz nigdy (ego nie dowiedziono.

Wykład XIV

Kt»/.\stcnci;tli/m.

Prekursorami cgzystencjuli/mu byli Pascal. Kicrkegaard i Nietzsche.

Twórcy egzystencjalizmu to:

K. Jaspers M. Heidegger

Ich prace z lat *20 zawierał)’ podstawy egzystencjalizmu. używali oni dużo nowej trudnej terminologii i ich prace byłu zbyt trudne, pozostały bez oddźwięku. W latach *30 mieli sporo studentów, którzy w latach następnych stworzy U prostszą wersję egzystencjalizmu.

Jean Paul Sartre stworzy! nowa wersie egzystenc laliztnu. która zdobyła po wojnie dużą popularność, miała wpływ na literaturę i całą kulturę. Szczyt jej popularności przypadał na przełom lat *40 i *50.

‘Byt i nicość* - najważniejsze dzieło nawiązuje do Heideggera (‘Byt i czas*). Sartre odmówił przyjęcia nagrody Nobla.

Generalnie wyróżniamy 2 ni.i[ty..ęgzy.staiciąlignu: tęis.tycąiy..(chrześciją;yski) - Jąspęrs, Mftrg.ę.Miilęisty.g/ny^ który reprezentowali Heidegger i Sartre.

Wspólne dla obu jest stwierdzenie, że Istnienie poprzedza istotę rzeczy, egzystencja poprzedza esencję. Punktem wyjścia jest subiektywność.

Dotychczas przyjmowano, że to istota rzeczy poprzedza istnienie - np. rzemieślnik, który produkuje nóż do papieru - najpierw pojawia się jego koncepcja. W święcie rzeczy jest to powszechnie spotykane zjawisko.Tak samo Bóg tworzy człowieka - najpierw pojawia się w^r jego umyśle koncepcja, człowiek nie jest na świecie opuszczony. W ateizinie usunięto ideę Boga, ale teza o tym. że istota człowieka poprzedza istnienie pozostała. Choć nie ma Boga - Stworzyciela, to jest coś takiego jak natura człowieka, którą realizują poszczególne jednostki.

Egzystencjaliści twierdzą jednak, że to istnienie poprzedza istotę rzeczy - takim bytem jest człowiek. Człowiek najpierw istnieje a potem sic definiuje, będzie on takim, jakim się sarn uczyni, nic ma czegoś takiego jak natura człowieka, bo nie ma boga. który by ją stworzył. Człowiek przede wszystkim istnieje, będzie tym, co stanowi realizacje jego woli. Człowiek jest odpowiedzialny za siebie - subiektywizm.

W przypadku człowieka jego egzystencja poprzedza esencję. Człowiek pojawia sic przypadkowo j jest wolny (niezdeterminowany) i nieokreślony Może zr obić ze swoim życiem wszystko, bo nie istnieje obiektywne normy, które narzucałyby nut sposób zachowania. Każdy indywidualnie kształtuje swoje życie i indywidualnie jest za nic odpowiedzialny.

Wolność jest atrybutem człowieka, ale ponieważ wiąże się z nią odpowiedzialność jest traktowana jak ciężar , którego człowiek pr óbuje się pozbyć. Ludzie próbują ucieczki od wolności -antom. Istnienie człowieka jest pod każdym względem wyjątkowe.

Egzystencja - istnienie człowieka, specyficzny rodzaj istnienia. O człowieku nie można mówić jak o rzeczy (istnieć to zajmować miejsce w czasoprzestrzeni). Istotą egzystencji człowieka jest, że atrybutem człowieka jest rozbudowana świadomość.

Dwa rodzaje świadomości:

1. Świadomość siebie - rejestruje wszystkie fakty ze świata wewnętrznego i zewnętrznego, wszystko, co się dzieje;

1 Wyższy rodzaj świadomości to świadomość własnej świadomości - świadomość refleksyjna, jest to idealny cenzor, który nieustannie porównuje to co osiągnęliśmy z tym. co chcieliśmy osiągnąć, z naszymi pragnieniami, celami, ideałami. Por ównuje rzeczywiostość z projektem (ideałem), porównuje byt z nicością. Nigdy nie osiągamy zamierzonych planów’, zawsze istnieje różnica, rzeczywistość nigdy do ideału nic dorasta. Egzystencję człowieka cechuje wieczne niespełnienie. Gdyby człowiekowi udało się osiągnąć wszystkie ideały, nie miałby już pragnień - tai stan nie byłby dobry, nasza egzystencja niczym by się nie różniła od rzeczy. Najważniejszą różnica jest to. źc człowiek jest skierowany na przyszłość, jest proicktan realizowanym subiektywnie.