Wal len - Psychologia kliniczna
selektywna wrażliwość - doświadczenie pozwala prawie automatycznie dostrzegać to, co ważne; a to co ważne zależy od celu obserwacji i wymagań sytuacji; doświadczenie to połączenie inteligencji, znajomości teorii osobowości i zespołów objawowych, rozsądku i ćwiczeń
• przy braku doświadczenia mogą pomóc wskazówki:
o odchylenia od normy grupy - skala porównawcza zależy od celu badań, rodzaju badanych i od badającego; trudności ma klinicysta nie znający danego kraju, czy miejscowości, norm. zwyczajów, mody.
o QdQtiylenifl-Qd.CQpr^ednich modeli zachowania - nagła zmiana z schemacie świadczy o silnym nacisku zewn. lub o zaburzeniu osobowości; nieznajomość pacjenta przed badaniem wymaga zbadania jego otoczenia (uzyskanie inf. o zmianach badanego i mogących się przyczynić zmianach w środowisku]
o niezgodności (faktów z pozostałymi spostrzeżeniami]
! nadmierna interpretacja - wgłębianie się w symboliczne znaczenia może się przyczynić do pomijania przyczyn realnych, które są złożona, podczas gdy pozostajemy przy uproszczonych teoriach, interpretacja obserwacji: nadmiar interpretacji jest niekorzystny, ale ich brak prowadzi do jałowej neutralności, .ślepoty* na to co ważne, obsetwacja staje się daremna.
Hipotetyczne uogólnianie: tworzenie hipotez, scalanie, weryfikowanie
Uogólnienia dot. cech osobowości - najłatwiej uogólnia się cechy neurotyczne (sztywne schematy) Tworzenie hipotez:
• poszukiwanie przyczai zdarzeń z życia pacjenta w jego osobowości, postawach - i odwrotnie tworzenie wyjaśnień - warto tworzyć kilka alternatywnych interpretacji opartych na odmiennych teoriach osobowości; zachowanie podczas terapii pozwala wnioskować o wyuczonych reakcjach (przeniesienie na nieustrukturowaną sytuację terapii wzorów wyuczonych w dzieciństwie)
hipotezy adaptacyjne - przekonanie, że zachowania są rezultatem dążenia do zaspokojenia potrzeb w granicach dostępnych możliwości; zachowanie jest kompromisem między większą ilością popędów i ich modyfikacji; lęk - często utrudnia zaspokojenie innych potrzeb, jego redukcja wyjaśnia wiele .bezprzyczynowych’ zachowań.
Symptomy adaptacyjne i ekspresyjne - nie wszystkie objawy służą redukcji lęku, niektóre są tylko jego rezultatami (np. drżenie rąk)
Trzeba dużo ostrożności w interpretacji - nie zawsze odnoszenie korzyści ze skutków zdarzeń (np. opieka nad poszkodowanym) świadczą o zajściu zdarzenia w wyniku nieświadomego planu osiągnięcia danego celu (troskliwości bliskich). Trzeba zbadać dodatkowe okoliczności (np. narzekanie na brak troski), ale i to czasami nie wystarcza. Masłów uważa, że dla każdego zachowania można znaleźć nieśwadomą motywację.
Zmienne przyczynowe, które należy wziąć pod uwagę:
1. środowisko fizyczne i społeczne pacjenta
2. jego stan fizjologiczny
3. nabyte i stosunkowo trwałe dyspozycje
4. zdolności i talenty pacjenta (sprawność i wedza, bowiem nie o wszystkim decyduje motywacja)
© szybki, dokładny, łatwy w zastos, mało czasochłonny, daje inf. na temat zachowania i strony sprawozdawczej (słownej] oraz inf. z dziedzin nie badanych testami, daje ogólny obraz pacjenta
© gorzej niż testy diagnozuje inteligencję, zdolności, zainteresowania, możliwe, że inf. będą błędna, błędna może być tez interpretacja (stereotypy, uprzedzenia, surowość, pobłażliwość]
OGÓLNY WYGLĄD:
Wygląd fizyczny
o pierwsze wrażenie => wiemy jak osoba jest spostrzegana przez ludzi z otoczenia, jakie ma stosunki z otoczeniem
o dane o stanie zdrowa osoby
o zmiany skórne mogą mieć przyczyny fizjologiczne, być powodowane postawami lub działaniami pacjenta, wpływać na jego otoczenie i na niego
ubranie
o świadczy o pozycji w otoczeniu i o sposobie, w jaki osoba chce być postrzegana, wyraża osobowość, postawę, wiąże się z ogólnym poziomem uspołecznienia, zainteresowaniem społecznym
o nadmierne zainteresowanie strojem bywa wyrazem narcyzmu
^ jedna próbka ubrania może nie być reprezentatywna
o normy klinicysty nie często się nie pokrywają z normami pacjenta (dla pacjenta zielona bluzka jest wyjściowa, a dla terapeuty powszednia] uczesanie