przemożny wpływ na nabywanie popędów wtórnych mają pierwsze lata życia dziecka spędzone w środowisku rodzinnym.
• Sposób karmienia piersią
• Potrzeba mocy wynikająca z poczucia niżsości (Alfred Adler)
Ludzkie motywacje są nieświadome. Nieświadomość nie jest zlokalizowana w mózgu, jest funkcją psychiczną odnoszącą się do konkretnych sytuacji. Człowiek jest sterowany przez siły dynamiczne, o których istnieniu nie ma pojęcia - przykład Studenta M., który poprzez niepowodzenia na studiach wyładowywał lęk z dzieciństwa, strach przed brutalnym ojcem i buntował się przeciwko temu traktowaniu. Psychoanalitycy przywiązują dużą wagę do nieświadomych popędów, a małą wagę do świadomej motywacji, która często występuje, a zwłaszcza wśród ludzi zdrowych, nie mających zaburzeń emocjonalnych.
Rozdział III: Wielość konfliktów
W ciągu życia człowiek doświadcza wielu konfliktów. Jego celowe dążenie wywołane popędami nastrafia na przeszkody. Konflikty są często nieświadome.
• Konflikty wewnętrzne (= motywacyjne) - w człowieku działają sprzeczne siły dynamiczne, dąży on do osiągnięcia sprzecznych celów
• Konflikty zewnętrzne - konflikty interpersonalne, różnica w celach między jednostką a innymi ludźmi
• Wg Freuda - konflikt między id a superego
• Wg Horney - konflikt między jednostką a grupą
• Jeden z najważniejszych konfliktów - między chęcią bezpieczeństwa a chęcią wolności. Wg Fromma wyjściem z tej sytuacji są stosunki braterskie.
Źródło konfliktów zewnętrznych: technotronizacja krajów i społeczeństw.
• Środki dominują nad celami
• Zasada know-how
• Dehumanizacja technologii
• Ważne kryterium działań: wydajność I zysk, a nie zaspokojenie potrzeb ludzi
• Ludzie poddani są manipulacji
• Zagrożenie potrzeby tożsamości i integracji osobowości - zatracenie „ja" („być) na rzecz ego („mleć").
Teoria gier - teoria sytuacji konfliktowych. Każdy konflikt to rodzaj gry, w której wybór odpowiedniej strategii jest konieczny, żeby rozwiązać konflikt z największymi korzyściami dla wszystkich, biorących udział w „grze".
Rozdział IV: Sztuka samoobrony
Człowiek posiada zasób mechanizmów obronnych wytworzonych przez system obronny „Ja”.
• Mechanizmy obronne to zachowania nawykowe zyskane w procesie socjalizacji
• Są nieświadome
• Obniżają poziom lęku, utrzymują wysoką samoocenę, chronią poczucie godności, pomagają odnaleźć miejsce w świecie
Rodzaje mechanizmów obronnych:
• Represja = wyparcie, odkryta przez Freuda. Polega na całowitym zapomnieniu o czymś, co jest źródłem lęku ze względu na obawę przed karą. Symptomami represji może być szukanie sobie pochłaniającego hobby. Represja nie rozwiązuje konfliktu. Nie mylić ze stłumieniem!
(Stłumienie - w przeciwieństwie do represji jest świadomym działaniem i polega na tłumieniu zachowań mogących wywołać negatywne wzmocnienia)