20554

własności: sztuk bydła, arów ziemi. Były to pierwsze narzędzia intelektualne utrwalające w abstrakcyjnej formie konkretne dane. Trzy liczmany oznaczały np. trzy owce.

Dzięki malowidłom, rzeźbom, liczmanom powstawał ludzki wymiar świata, powstawała jakby druga, kulturowa rzeczywistość, świat symboli. Przez całe tysiąclecia rzeczywistość ukrytą uznawano za świat prawdziwszy niż ten który sami obserwujemy. Uważano, że słowo oddaje lepiej istotę rzeczy niż obraz. Dlatego wczesne społeczeństwa ogromnie ceniły autonomiczną siłę słowa, zwłaszcza słowa świętego. A jeszcze bardziej cenne było słowo utrwalone, pismo święte. W nim nie wolno było zmieniać nawet jednej litery.

Pośrednią formę pomiędzy obrazami a pismem tworzą ideogramy. W odróżnieniu od piktogramów, które identyfikują obiekt w sposób całkowicie niezależny od języka ideogramy są obrazowym przedstawieniem ogólnych znaczeń.

Pisma obrazkowe można podzielić na kilka rodzajów:

a)    pierwotne -> przedstawienie przedmiotów przez podobne do nich obrazy graficzne

b)    asocjacyjne -> stanowią obrazy, które wyrażają idee poprzez skojarzenia znaczeniowe. Rysunek księżyca może oznaczać ciało niebieskie lub „noc”

c)    obrazy rebusowe -> rozwiązuje się je zgodnie z zasadą fonetyzacji: czytając głośno ich nazwy odtwarzamy treść komunikatu. Zasada ta odgrywa ogromną rolę w rozwiniętym piśmie ideograficznym, np. dawnym sumeryjskim czy współczesnym cliińskim. Wiele ideogramów, choć ma geometryczną formę, nawiązuje do gestów lub przedmiotów.

Samo pismo pojawiło się w czasach, gdy społeczności na różnych kontynentach żyty izolowane od siebie z powodu braku dróg i środków morskiego transportu. Tłumaczy to, dlaczego nawet dzisiaj istnieją różne systemy pisma.

Potrzeba zapisu mowy była tak wielka, że pismo pojawiło się i doskonaliło w Chinach, na Bliskim Wschodzie, w Ameryce Środkowej.

Podstawy pisma chińskiego powstawały znacznie wcześniej, mnie więcej od r. 8000 p.n.e., a około r. 4500 p.n.e. zostały opracowane „urzędowe” zasady posługiwania się nim. Alfabet cliiński został zaadaptowany dla potrzeb języka innych krajów tego regionu Azji, między innymi japońskiego i koreańskiego.

Znaki pism ideograficznych, np. staroegipskiego, były w swej formie podobne do obiektów, które wyrażały bądź sugerowały. Ponieważ miały one przede wszystkim znaczenie religijne, nazywano je hieroglifami (z greckiego - „święte litery”). Hieroglify to symbole oznaczające słowa, dźwięki i litery. Dzięki swej pięknej formie graficznej doskonale nadawały się się do ozdabiania budowli sakralnych.

Sumerowie z Mezopotamii już ponad 5 tys. lat temu posługiwali się pismem piktograficznym. 500 lat później ludy tego regionu przekształciły je w tzw. pismo klinowe.

Wprowadzenie pisma na nowy, fonetyczny etap jest zasługą plemion semickich. Fenicjanie znajdują system pisma, w którym sylabom odpowiadały znaki graficzne. Przed 1300 r. p.n.e. w Syrii pismo klinowe zostało przekształcone w alfabet składający się z 22 liter, które mogły być łączone w słowa. W systemach języków semickich znaki samogłosek nie są istotne, gdyż wystarczał zapis spółgłosek, a samogłoski dodawano w trakcie głośnej lektury. Pismo sylabiczne, sylabariusz, to taki zespół symboli fonetycznych, w którym poszczególne znaki odpowiadają sylabom lub samogłoskom, jeśli są one sylabami.

Pisma alfabetyczne, których nazwa wywodzi się od dwóch pierwszych liter alfabetu greckiego (alfa i beta), opierają się na zasadzie pełnej fonetyzacji tzn. poszczególne głoski