1155787775

55

Część pierwsza — Narodziny opowieści

były to cztery — właśnie cztery — olbrzymie węże. istotnie i ośłizłe, i kolczaste, ale poza tym (... | — upierzone, niczym najbarwniejsze, a przez bogactwo barw najpiękniejsze zaiste, jakie tylko dałoby się sobie wyobrazić — ptaki.

Nasycone, utuczone, odpełzły od jej ciała, zostawiając co prawda, w jego wnętrzu swe jęzory. [I, 277)

Wężowi kochankowie ponownie kierują nas w stronę poematu o Dantys/Jku. Napotykamy tam prawie identyczną scenę, z tym, że kobiecą bohaterką jest cary ca Katarzyna:

Ciało carycy zgniłe, starożytne,

W sercu ma węże, jak miecze błękitne;

Za sobą skrzydła te wężowe wlecze,

A z czarnych piersi, krew jak koral ciecze.

Na gryszpanowej krwi te węże tyją,

I nad umarłą niewiastą się wiją,

A twarze mają blade martwych ludzi,

A usta im krew zastygniona brudzi;²³

Tak że ujrzałem i dziś jeszcze widzę.

Na siedmiu wężów splątanej łodydze.

Jakby ten świecznik tyleż liczył prawic,

Widzę głów siedem trupich i błyskawic.

Świecznikiem była. Tu nagle o! zgroza!

Jeden wąż nad nią nagiął się jak łoza;

I zdjąwszy z siebie człowieka oblicze,

W usta jej czarne, krwawe, tajemnicze,

Wszedł i do serca aż może przeniknął.

Bo potem wyjął głowę i krwią syknął/

Zwraca uwagę dokładność powtórzenia tej sceny u Parnickiego:

...czwarty jęzor razem z krwią wyszedł z gardła ustami i popelznął — co za ulga! na zewnątrz już jej, nie wewnątrz — ku tyłowi głowy i znieruchomiał, stwardniał, zesztywniał dopiero po ogarnięciu jej rozwidlcniami, których końce — nim zamarły — wśliznęły się do uszu. [1, 277)

W przypisie komentującym scenę z Katarzyną, Słowacki wyjaśni, że „w twarzach trupich węży, które stoją na trupie Katarzyny i palą się na włosach, czytelnik może by ujrzał podobieństwo do Potemkina, Zubowa i innych gachów tej nierządnej”²⁵.

Komentarz Słowackiego może stanowić także trop do powiązania wizji Mitroanii z innymi fragmentami powieści. Jak pamiętamy, w wizji pojaw iają się cztery' węże podobnie jak cztery postacie, których cienie spotyka Mitroania na początku swoich przy gód na Przeciwziemi. Dwóch z nich rozpoznaje — to Numerian i Euecjusz Georgiusz. Jeśli przyjmiemy, za wskazaniem intertekstu, że węże symbolizują m. in. kochanków, to uzyskujemy w ten sposób ważną informację dopełniającą przedstawienie rzeczywistych zdarzeń w' powieści. Jeśli chodzi o Euecjusza to jego związek z Mitroanią jest sugerowany w utworze, choćby tym, że jest on protektorem Mitroanii, który' chroni ją przed konfiskatą majątku w czasie prześladowań Anulinusów. Poza tym. ona sama utrzymuje ten związek w tajemnicy, aż do chwili, gdy Sykoriusz Probus wpada na jego trop. Nie mówi się jednak w powieści o jego seksualnym wymiarze, dopiero analiza intertekstualnego splotu tekstu potwierdza taki domysł.

Posłuszeństwo Mitroanii dla praktyk czynionych przez węże z jej ciałem zostaje nagrodzone przy użyciu kolejnego kryptocytatu, tym razem z ewangelicznego epizodu uzdrowienia przez Chrystusa chorego od urodzenia („Wstań, weź swoje łoże i chodź!” Jan, 5, 8).

²³    Ibidem, s. 277.

²⁴    Ibidem, s. 278.

²⁵    Ibidem, s. 278.