20624

siebie konfiguracją, profilem pewnych cech, oznaczonych w różnych wymiarach, a nie pod względem behawioralnych pizejawów odpowiadającej im dysfunkcyjnej kategorii Rozróżnienia normalne-zaburzone można dokonać, opierając się na ścisłych kryteriach statystycznych zastosowanych do stopni intensywności cech Korzyść wielowymiarowej diagnozy - dostosowanie leczenia do konkretnego pacjenta; zaprojektować terapię redukującą cechy o zbyt dużym natężeniu, spotęgowanie tych słabo nasilonych. Konsekwencją przyjęcia w. m. - profile mają tendencje do grupowania się w określone typy.

•    Prototypowe - prototyp - hipotetyczna kombinacja cech, które na dostępnym nam, niedoskonałym poziomie rzeczywistej obserwacji pojawiają się razem mniej lub bardziej regularnie.

Zjawisko w spóiwystępowania zaburzeń, conrorbidity — dwa określone zabrnzenia regularrtie występują razem u jednostek z zaburzeniami psychicznymi

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych w DSM - system kategoryzacyjny, miała wyraźnie wyznaczać granice oddzielające poszczególne zaburzenia; w rzeczywistości ma charakter prototypowy , bo granice między' różnymi kategoriami zaburzeń są płynne. Kryteria definiujące kategorie zaburzeń symptomy (objawy): odnoszą się do subiektywnego opisu pacjenta; oznaki: dotyczą obiektywnych obserwacji, bezpośrednie lub pośrednie (analiza testu). Ograniczenia DSM:    sztywny system kategoryzacyjny nie może być adekwatnym

odzwierciedleniem zaburzonych zachowań. W DSM - rzetelność kosztem trafności rozpoznania. Badania nad wspólwystępowaniem lęku i depresji [Mineka, Watson, Clark],

Pięć osi DSM-IV; za pomocą trzech pierwszych określa się kliniczny stan danej osoby, pozostałe dwie - ocena ogóbiej sytuacji danej osoby:

I.    poszczególne syndromy kliniczne lub inne niedomagania, które mogą stać się obiektem zainteresowania klinicysty:

-    schizofrenia, zespól uogólnionego lęku, wielka depresję, uzależnienie od substancji; podobne do jednostek chorobowych w medycynie ogólnej.

II.    Zaburzenia osobowości: problemy w relacji ze światem, np.:

-    histrioniczne zaburzenie osobowości, osobowość paranoiczna, antyspołeczne zaburzenie osobowości, opóźnienie umysłowe. Umożliwia kodowanie utrzymujących się przez dłuższy czas cech osobowości nieprzystosowanej, które mogą (nie muszą) przyczyniać się do rozwoju i ujawniania zaburzeń z osi I

III.    Niedomagania rozpoznawane w medycynie ogólnej: które mogą być istotne dla zrozumienia, leczenia danego przypadku Osi III można użyć jako uzupełnienie diagnozy postawionej wg osi I.

IV.    Problemy psychospołeczne i środowiskowe: stresory wpływające na zaburzenie, problemy życiowe ostatniego roku

V.    Ogólna ocena funkcjonowania: jak jednostka radzi sobie w chwili obecnej. 100 punktowa skala GAF, Global Assesment Functioning Scalę, Skala Ogólnej Oceny Funkcjonowania; określa psychologiczne, społeczne, zawodowe funkcjoiKwanie badanego

Główne kategor ie zaburzeń diagnozowanych wg osi I i II:

•    zaburzenia powstałe w następstwie rozległych uszkodzeń tkanki mózgowej lub jej nieprawidłowego lunkcjonowarua

•    zaburzenia związane z nadużywaniem substancji (alkoholizm, narkomania)

•    zaburzenia mające źródło w psychice lub powstałe pod wpływem działania czynników społeczno-kulturowych (zaburzenia lękowe, somatoformiczne, dysocjacyjne, psychofizjologiczne, psychoseksualne, osobowości diagnozowane wg osi II, także ciężkie zaburzenia psychiczne: poważne zaburzenia nastroju, schizofrenia

•    Zaburzenia zazwyczaj pojawiające się w okresie dzieciństwa lub dojrzewania (upośledzenia procesów poznawczych - opóźnienie umysłowe, specyficzne upośledzenia uczenia się, zaburzenia