Błędy autopercepcji
1. Efekt złudnej wyjątkowości - skłonność jednostek do przeceniania własnej wyjątkowości;
2. Egotyzm atrvbucvinv - jeżeli wyjaśniamy przyczyny swojego zachowania, sukcesów/porażek, to interpretujemy tę rzeczywistość na własną korzyść
3. Huzia kontroli - wydaje nam się, że mamy większą kontrolę nad swoim życiem, niż jest tak w rzeczywistości
4. Nierealistyczny optymizm - innym przydarza się więcej złego, niż mi.
Pozytywne złudzenia na temat siebie i swojej przyszłości służą adaptacji wtedy, gdy:
1) nie są skrajnie pozytywne
2) nie są sztywne
Dysonans poznawczy - stan nieprzyjemnego napięcia psychicznego, pojawiający się wtedy, gdy dana osoba posiada jednocześnie dwa elementy poznawcze (np. myśli lub sądy), które są niezgodne ze sobą. Dysonans może pojawić się także wtedy, gdy zachowania nie są zgodne z postawami. Stan dysonansu wywołuje napięcie motywacyjne i związane z nim zabiegi, mające na celu zredukowanie lub złagodzenie napięcia.
Jak można zredukować dysonans?
1. Zmiana zachowania, aby pogodzić je z elementami poznawczymi.
2. Próba usprawiedliwienia zachowania przez zmianę niezgodnych z nim elementów poznawczych.
3. Próba usprawiedliwienia zachowania poprzez dodanie nowych elementów poznawczych.
Źródła dysonansu:
1. Podjęcie decyzji
Dysonans podecyzyjny - występuje po podjęciu decyzji, zazwyczaj redukowany przez zwiększenie atrakcyjności wybranego rozwiązania i umniejszenie wartości odrzuconych wyborów.
2. Zainwestowanie zasobów/wysiłek
Uzasadnienie wysiłku - zjawisko polegające na tym, że jesteśmy skłonni polubić bardziej coś, co uzyskaliśmy z trudem.
Syndrom IKEA - lubimy to, co zrobiliśmy sami
3. Czyny niemądre, niemoralne lub absurdalne za niewielką nagrodę Eksperyment Festinger i Carlsmith, 1959 (nudne zadanie)
Przejawy wpływu społecznego
1. Informacyjny wpływ społeczny - postępujemy tak, jak robią to inni - pojawia się wtedy, gdy ludzie nie wiedzą, jak należy postąpić lub co należy powiedzieć:
• gdy sytuacja jest niejasna
• gdy sytuacja jest kryzysowa
• gdy inni są ekspertami/autorytetami
Posłuszeństwo autorytetom - eksperyment Milgrama (1963)