65185

W rozdziale tym wykazujemy, że ludzie mają silną potrzebę pozytywnego myślenia

o sobie — krótko mówiąc, że ta potrzeba podwyższania poczucia własnej wartości istotnie

wpływa na postawy i zachowania. Musimy teraz nieco zmodyfikować to twierdzenie. Wyniki

wielu badań sugerują, że w pewnych warunkach potrzeba samopotwierdzania jest silniejsza niż

potrzeba podwyższania poczucia własnej wartości (Aronson, Carismith, 1962; Brock i In., 1965;

Maracek, Mettee, 1972; Swann, 1990). Na przykład William Swann i jego współpracownicy

stwierdzili, że ludzie wolą pozostawać w bliskich związkach z tymi przyjaciółmi, współmieszkańcami i kochankami, którzy oceniają ich zdolności podobnie jak oni sami (nawet

jeśli są to oceny negatywne) (Swann, Hixon, De La Ronde, 1992; Swann, Pelham, 1988).

Innymi słowy, ludzie wolą być blisko osoby, która nie ocenia ich bardziej pozytywnie niż oni

oceniają siebie. W bliskich związkach większość ludzi chce, aby ich spostrzegać

takimi, jakimi

są, niż być przecenianymi.

Jednakże potrzeba samopotwierdzania wydaje się dominować w naszym zachowaniu tylko

w niektórych okolicznościach. Po pierwsze, jeśli konsekwencje niewłaściwej oceny nie są zbyt

duże — na przykład, kiedy nasz kontakt z tymi osobami bywa rzadki, i jest mało prawdopodobne odkrycie, że nie jesteśmy kimś, kim się im wydajemy — to nawet ludzie

z negatywnym obrazem samego siebie preferują pozytywną informację zwrotną (Aronson,

1992). Po drugie, jeśli ludzie sądzą, że osiągnęli już granice swoich możliwości, to bardziej

wolą pozytywną niż adekwatną informację zwrotną. Po co utwierdzać się, że jesteśmy

niedoskonali, skoro nic nie możemy z tym zrobić? Jednakże jeżeli ludzie sądzą, że ich

negatywną cechę można zmienić, poświęcając temu nieco pracy, to preferują adekwatną

informację zwrotną, ponieważ ta informacja może im pomóc ocenić, co muszą uczynić, aby być

lepszym (Steele, Spencer, Josephs, 1992).

teoria samopotwierdzania: teoria sugerująca, że ludzie posiadają potrzebę potwierdzania swojego pojęcia Ja, bez względu na to, czy to pojecie jest pozytywne czy negatywne. IN pewnych sytuacjach ta tendencja może być w konflikcie z podwyższaniem własnej wartości usprawiedliwianiem siebie

Umysł jest dziwną maszyną,