o pośrednia inicjatywa legislacyjna - pe może naciskać na ke żeby wszczęła procedurę legislacyjna
• budżetowe (regulowane traktatami: budżetowym z 72 i finansowym z 75)
o pe i rada tworzą władze budżetowa, która corocznie określa dochody i wydatki ue o pe udziela ke absolutorium z wykonania budżetu
• kontrolne
o petycje (każdy obywatel ue ma prawo skierować do pe petycji w sprawach dot działania ue) o komisje śledcze
o pytania pisemne i ustne (posłowie mogą kierować pytania do ke, rady i ebc)
o składanie sprawozdań pe (re składa sprawozdanie z każdego spotkania i roczne z działań ue; pe rozpatruje sprawozdania roczne z działań ue dane przez ke; bada spr. tryb. obrach. i ke z wykonania budżetu; co 3 lata ke składa do pe spraw, z zakresu przestrzegania praw obywatelskich; ebc kieruje do pe sprawozdanie roczne z działania esic i polityki pieniężnej; rpo składa spraw, roczne ze swoich dochodzeń) o możliwość składania wotum nieufności wobec ke
• jeśli do pe wpłynie wniosek o wotum nieufn. wobec ke za jej działania, może on glosować w tej sprawie po 3 dniach w glos. jawnym
■ jeśli ten wniosek zostanie przyjęty 2/3 glosow, członkowie ke kolektywnie rezygnują o skarga do sadu wspólnotowego - pe może zaczac postępowanie unieważniające akt przyje sty przez inne instytucje i może złożyć skargę na zaniechanie działania przez rade, ke lub ebc w przypadku niewypełnienia przez nie obowiązków
• kreacyjne (powołuje rpo, na podst. opinii ke i za zgoda rady stanowiącej większością kwalifikowana, ustala zasady jego działania, może wysłać do ets wniosek o jego dymisje; nominuje przewodn. ke i składu ke, prawo wotum nieufn. wobec ke; jest konsultowany prze rade ws członków tryb. obrach. i ebc
• międzynarodowe - zgoda pe wymagana:
• 'umowy akcesyjne, stowarzyszeniowe, majace implikacje budżetowe, powodujące zmianę aktu przyjętego według proc współdecydowania
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
• traktat z Maastricht - pierwszy wybór w '93
• mianowany przez pe na 5 lat
• pe może go odwołać w przypadku istotnych uchybień - jeśli się nie zastosuje, przewodn pe kieruje wniosek do ets o niezwłoczne jego usuniecie
• prowadzi dochodzenia z własnej inicjatywy lub na podst skarg
• jest w pełni niezależny w wykonywaniu swoich funkcji, nie zwraca się do nikogo o instrukcje i nie przyjmuje takich
• status i ogolne zasady działania rpo określa pe po opinii ke i za zgoda rady
REFORMY PE ZAWARTE W TRAKTAęiE LIZBQN$KIM
• alokacja miejsc - 736 max 750
o max 96 min 6 miejsc /kraj
• inne reformy - umocnienie roli pe
o objecie znaczącej liczby obszarów zwykła procedura prawodawcza o wzmocnienie w zakresie ko mitologii
o objecie procedura współdecydowania budżetu (znaczne wzmocnienie roli pe)
o nominowanie nowego składu kolegium ke, uzależnienie nominacji przewodniczącego ke od wyników wyborow do pe i powierzenie pe ostatecznej decyzji dot tej nominacji.