Skutki
1. Rewolucja handlowa
a. Zmiana zasięgu geograficznego handlu europejskiego, początki handlu transoceanicznego. Traci na znaczeniu handel w basenie Morza śródziemnego i Morza Północnego.
b. Zmiana wolumenu towarów
c. Niewolnicy
d. Zmiana organizacji handlu (powstają giełdy towarowe, pojawiają się duże spółki akcyjne)
2. Rewolucja cen
a. Napływ dużych ilości złota i srebra z kolonii powoduje spadek ich wartości. To w połączeniu ze wzrostem liczby ludności (czyli zwiększonym popytem na żywność) spowodowało skokowy wzrost cen żywności.
b. "nożyce cen" - zjawisko, w którym szybciej rosną ceny żywności, a wolniej artykułów przemysłowych.
3. Dualizm agrarny
a. Na zachód od Łaby rozwija się rolnictwo kapitalistyczne (oparte o pracę najemną).
b. Na wschód od Łaby rozwija się rolnictwo oparte na zwiększonej pańszczyźnie (zjawisko refeudalizacji)
4. Dualizm gospodarczy
a. Na zachód od Łaby rozwijało się nie tylko rolnictwo, ale także rzemiosło i przemysł.
b. Na wschód od Łaby rozwija się głównie rolnictwo.
Portugalia
Portugalia nie była w stanie stworzyć imperium kolonialnego opartego na silnych fundamentach z powodu zbyt małej liczby ludności (w pewnym momencie nie było już kogo wysyłać).
Hiszpania
Hiszpania również nie stworzyła długotrwałego imperium kolonialnego. Główną przyczyną była zła polityka wobec kolonii (nastawienie na eksploatację, a nie na rozwój).
Władcy hiszpańscy prowadzili rozrzutną politykę, na którą nie wystarczały surowce przywiezione z kolonii. To spowodowało, że aż 8 razy ogłaszano bankructwo kraju.
Generalnie każdy aspekt życia kraju był źle zarządzany. Zła polityka podatkowa (najbiedniejsi płacą najwięcej), produkcyjna (niemal wszystko było importowane), religijna (walka z innowiercami poskutkowała ucieczką Żydów wraz z ich ogromnym kapitałem).
Wiek XVI jest wiekiem Portugalii i Hiszpanii, jednak szybko rosną im konkurenci (Niderlandy, później Anglia).
Merkantylizm
Merkantylizm - polityka gospodarcza, którą realizowały kraje europejskie.
Bulionizm (monetaryzm) był pierwszym rodzajem merkantylizmu. Polegał na gromadzeniu złota i srebra, co miało prowadzić do bogactwa. Przykładowe kraje: Hiszpania, Portugalia.
Późniejszy merkantylizm opierał się na założeniu, że potrzebny jest dodatni bilans w handlu zagranicznym. Miała do tego prowadzić odpowiednia polityka celna * jeżeli ktoś wywoził z kraju surowce, płacił wysokie cła wywozowe. Jeśli wywoził gotowe produkty, cła były dużo niższe. Analogicznie rzecz miała się z importem (importowane surowce - niskie cła przywozowe, importowane produkty - wysokie)