21725

Opierając się na amerykańskim pierwowzorze rynku pozagiełdowego i próbując powtórzyć jego sukces, w krajach Unii Europejskiej utworzono w Brukseli EASDAQ, który rozpoczął działalność w listopadzie 1996 r. (rynki takie powstały również m.in. w Japonii, Korei Południowej, Singapurze, Rosji, Polsce i Rumunii). Rynek ten stracił jednak płynność i wiosną 2001 został przejęty przez NASDAQ a następnie przemianowany na NASDAQ Europę.

W Polsce regulowany rynek pozagiełdowy prowadzi spółka BondSpot S.A. (dawniej MTS-CeTO). Jej dominującym akcjonariuszem jest Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (92,47%). Pozostałe akcje należą do banków (3,56 %), domów maklerskich (3,88 %) oraz innych podmiotów (0,09 %) w tym Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Ministra Finansów. O dopuszczeniu do obrotu decyduje KNF

GIEŁDY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Giełda papierów wartościowych w rozwiniętych gospodarkach rynkowych jest podstawowym elementem rynku kapitałowego. Stanowi ona jego nieodłączną część i jest domeną rynku wtórnego, spełniając jego główne funkcje, którymi są mobilizacja kapitału i jego transformacja oraz wycena. Biorąc pod uwagę specyfikę obrotu różnymi rodzajami instrumentów można wyróżnić dwie podstawowe grupy giełd Finansowych.

Do pierwszej zaliczane są te giełdy, na których handluje się podstawowymi papierami wartościowymi, jakimi są akcje i obligacje. Do największych na świecie takich giełd należą giełdy w Nowym Jorku (New York Stock Exchange, American Stock Exchangę), Londynie (The London Stock Exchange), Tokio (Tokio Stock Exchange), a także w Paryżu, Amsterdamie, Zurychu i Frankfurcie nad Menem (Frankfurt Stock Exchange, Deutsche Boerse). W 2000 r. giełdy papierów wartościowych w Paryżu, Amsterdamie i Brukseli przeprowadziły fuzję, tworząc drugi co do wielkości po Londynie rynek kapitałowy w Unii Europejskiej o nazwie Euronext, podlegający prawu holenderskiemu w ten sposób, iż w Paryżu odbywał się handel akcjami najważniejszych spółek wszystkich trzech giełd, w Amsterdamie handel instrumentami pochodnymi, a w Brukseli akcjami małych, ale dobrze się zapowiadających spółek. Dzięki zintegrowaniu systemów komputerowych oraz zasad przeprowadzania transakcji w każdym z tych miast możliwe było i kupno i sprzedaż wszystkich walorów, którymi obracano na EuronexL W momencie uruchamiania nowego rynku jego kapitalizacja wyniosła 2 bln 380 mld euro, czyli więcej niż we Frankfurcie nad Menem, ale mniej niż w Londynie. W wyniku fuzji amerykańskiej NYSĘ i Euronext, jaka miała miejsce w kwietniu 2007, w styczniu 2008 r. w Paryżu została otwarta giełda, która stanowi alternatywę dla Londynu i Nowego Yorku. Siedzibą giełdy jest Nowy Jork, platforma obrotu znajduje się w Paryżu.

Fuzji chciały dokonać także The London Stock Exchange oraz Deutsche Boerse we Frankfurcie nad Menem; nowo utworzona giełda miała nosić nazwę International Exchange, a siedzibą miał pozostać Londyn. Plany spełzły jednak na niczym z powodu zbyt wielkich ambicji obydwu organizacji. Niemcy krytykowali pomysł przeniesienia prawie całego handlu akcjami do Londynu, Brytyjczykom zaś nie podobał się niemiecki system Xetra. Nie potrafili zrozumieć, dlaczego na parkiecie iX akcje zamiast w funtach szterlingach miałyby być kwotowane w euro. Deutsche Boerse wykazała się jednak po raz kolejny inicjatywą i utworzyła razem z austriacką giełdą rynek Newex. Jest to wiedeńska platforma obrotu, na której miał się skupić handel akcjami największych spółek z Europy Środkowo-Wschodniej. Austriacy zaproponowali przenosiny na tamten rynek m.in. Ftrmom z Polski, Rosji, Węgier, Czech i ze Słowacji. Zachętą miały być niższe opłaty, łatwiejszy dostęp do inwestorów

2