17623

Znane są substancje pośredniczące w przekazywaniu energii, zwane makroergicznymi, z których udziałem dokonuje się w komórce magazynowanie energii z niektórych procesów typowo egzoergicznych oraz jej przekazywanie na procesy endoergiczne.

Przy udziale tych związków następuje więc ścisłe powiązanie procesów anabolicznych i katabołicznych, zwane sprzężeniem energetycznym. Związki makroergiczne Do związków makroergicznych należą takie substancje, które przy rozkładzie hydrolitycznym w pojedynczej reakrji wydzielają szczególnie dużo energii - powyżej ok. 25 kJ/mol.

Tak wysoki potencjał chemiczny wynika ze szczególnie nietrwałego układu elektronów wokół określonego wiązania, dlatego właściwość ta dotyczy zawartych w tych cząsteczkach „wiązań bogatych w energię" łub makroergicznycli.

Związki makroergiczne tworzą się w wyniku sprzężenia z silnie egzoergicznymi reakcjami dostarczającymi jednorazowo porcję energii wystarczającą na pokrycie jej zapotrzebowania do wytworzenia w cząsteczce takiego wiązania.

Związki makroergiczne, obok dostarczania energii endoergicznym procesom biochemicznym, są użytkowane również w procesach czysto fizjologicznych, takich jak:

-    ruch,

-wzrost,

-wydzielanie,

-    przewodzenie.

Metabolicznie czynne związki makroergiczne zawierają w większości resztę lub reszty fosforanowe. Hydro lityczne odłączenie takiej reszty jest związane z wydzieleniem dużej ilości energii. Wiązanie, podczas hydrolizy którego uzyskuje się ilość energii swobodnej AG przewyższającą 25 kJ/mol jest oznaczane (dla odróżnienia) nie kreską (-), lecz wężykiem (~). Wśród związków makroergicznych są wyróżniane grupy różniące się charakterem wiązania, przy hydrolizie którego jest obserwowany znaczny spadek energii swobodnej. Są to wiązania:

1) bezwodnikowe fosforanowo-fosforanowe,

2)    bezwodni kowe karboksylo- fosfora nowe,

3)    guanidyno-fosforanowe,

4) tioestrowe.

Związki fosforanowo-fosforanowe

Do związków wykazujących znaczny spadek energii swobodnej przy hydrolizie wiązania bezwodnikowego fosforanowo-fosforanowego należą di fosforan i tzw. nukleozydotrifosforany.