Funkcja miernika wartości - pieniądz umożliwia porównanie wartości towarów poprzez jej wyrażenie we wspólnym mierniku. Dzięki pieniądzowi istnieją ceny czyli wartości towaru wyrażone w pieniądzu. Pieniądz pozwala na dodawanie wartości dwóch lub więcej towarów. Jako miernik wartości pieniądz występuje w postaci idealnej (wyobrażeniowej) - nie trzeba mieć pieniędzy aby móc wykorzystać tę funkcję.
Wartość jednostki pieniądza ustala państwo. W przypadku waluty złotej rząd ustala parytet czyli wagę złota zawartego w jednostce pieniądza. Dziś nie ma w święcie waluty posiadającej parytet w złocie.