2314

nieruchomości a wierzycielem oraz wpis do księgi wieczystej. Hipoteka zabezpiecza jedynie wierzytelność pieniężną i może być wyrażona tylko w oznaczonej kwocie pieniężnej. Zabezpiecza ona zarazem roszczenia o odsetki oraz o przyznane koszty postępowania. Hipoteka wpisana do księgi wieczystej, jest skuteczna wobec każdoczesnego właściciela nieruchomości. Wierzyciel hipoteczny ma przy tym pierwszeństwo do pokrycia swej należności przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Jeżeli dana nieruchomość jest obciążona kilkoma hipotekami, zachowują one określoną kolejność uprawnień - według kolejności wpisów. Hipoteka obejmuje nieruchomość wraz z jej częściami składowymi oraz przy należnościami. Obejmuje również roszczenia właściciela wobec osób trzecich np. z tytułu czynszu najmu lub dzierżawy. Hipoteka podlega ochronie prawnej. Wierzyciel hipoteczny może żądać od właściciela, jak również od osób trzecich, zaniechania działań, które by mogły pociągnąć za sobą zmniejszenie wartości nieruchomości, co z kolei mogłoby prowadzić do zmniejszenia skuteczności zabezpieczenia hipotecznego. Hipoteka wygasa z mocy samego prawa na skutek wygaśnięcia zabezpieczonej wierzytelności. Natomiast przedawnienie wierzytelności nie pociąga za sobą wygaśnięcia hipoteki.

Przedmiotem zastawu mogą być rzeczy ruchome, jak również niektóre prawa podmiotowe zbywalne. Wierzyciel może dochodzić zaspokojenia się z przedmiotu zastawu - niezależnie od tego, kto stał się jego właścicielem. Ma przy tym pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi dłużnika. Zastaw umowny powstaje na podstawie umowy między wierzycielem, a właścicielem rzeczy. Umowa ta ma charakter realny. Do ustanowienia prawa zastawu konieczne jest wydanie przedmiotu zastawu wierzycielowi lub osobie trzeciej, chyba że dana rzecz znajduje się już we władaniu wierzyciela.

Zastaw ustawowy powstaje bezpośrednio z mocy prawa (ex lege). W praktyce zastaw ustawowy występuje nieporównanie częściej aniżeli umowny. Ma on na celu zabezpieczenie ewentualnych przyszłych należności z tytułu niektórych umów, przy których przedmiot zastawu znajduje się już w posiadaniu czy też w gestii osoby uprawnionej. Przykładem może tu być umowa najmu, dzierżawy, przewozu rzeczy, spedycji, składu, komisu, umowa hotelowa i inne.

Prawo rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym, to część prawa cywilnego, która reguluje problematykę własności oraz innych praw dotyczących rzeczy, mających bezwzględny charakter. Głównym źródłem prawa rzeczowego jest kodeks cywilny, w szczególności przepisy zawarte w księdze drugiej kodeksu zatytułowanej: „Własność i inne prawa rzeczowe". Normy prawa rzeczowego mają z reguły charakter bezwzględnie obowiązujący. Jako prawa rzeczowe, prawo polskie wymienia i reguluje: własność, użytkowanie wieczyste oraz tzw. prawa rzeczowe ograniczone. Rozporządzanie rzeczą obejmuje m.in. możliwość przeniesienia własności rzeczy na inną osobę, dokonywanie rozporządzeń testamentowych, obciążanie rzeczy poprzez ustanawianie na niej praw rzeczowych ograniczonych na rzecz innej osoby, wydzierżawianie, wynajmowanie, użyczanie rzeczy.

Posiadanie jest faktycznym władaniem rzeczą. Posiadaczem nazwiemy jednak osobę, która rzeczą włada w określony sposób. Na posiadanie