• realny charakter-
- do ustanowienia hipoteki konieczny jest wpis do księgi wieczystej ( Art. 67 ukwh )
- do ustanowienia zastawni rejestrowego konieczny jest wpis do rejestru zastawów, a do ręcznego- wydanie rzeczy ( Art. 307 )
2) W DRODZE ORZECZENIA SĄDOWEGO- ma ono charakter konstytutywny
- służebność drogi koniecznej ( Art. 145, 146 ),
- służebność w orzeczeniu o zniesienie współwłasności ( Art. 212 §1 )
- hipoteka przymusowa ( Art. 109 u.k.w.h.)
3) W DRODZE DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ,
- powstanie służebności gruntowej w drodze wywłaszczenia,
- zastaw skarbowy
4) ZASIEDZENIE ( zasiedzenie służebności gruntowej ( Art. 292 )
Zmiana treści ograniczonego prawa rzeczowego- Art. 248.
Konieczna jest umowa między osobą, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe a właścicielem rzeczy obciążonej.
Zasada: konsensualność umowy Wyjątek: umowa realna -
konieczny jest wpis do księgi wieczystej, jeżeli prawo było ujawnione w księdze wieczystej,
- zgoda osoby trzeciej, jeżeli zmiana treści prawa dotyka praw tej osoby. Zgoda ta powinna być złożona jednej ze stron. Bez takiej zgody- negotium claudicans.
Strony umowy zmieniającej treść prawa rzeczowej ograniczonego w bardzo ograniczonym zakresie mogą wpływać na treść tego prawa, bo w każdym wypadku zmiana musi mieścić się w granicach wyznaczonych przez ustawę ( numerus clausus- zob. wyż. ). Np. strony mogą zmienić służebność przcchodu na przejazdu, hipotekę kaucyjną na zwykłą, nic mogą natomiast postanowić, że służebność osobista będzie zbywalna, gdyż jest ona niezbywalna ( Art. 300 ).
Przeniesienie ograniczonego prawa rzeczowego: ( Art. 245* )
- ograniczone prawo rzeczowe musi być zbywalne Zasada: forma dowolna
Wyjątek przy nieruchomościach
- umowa między uprawnionym a nabywcą Zasada: konsensualność umowy
Wyjątek: umowa realna- konieczny jest wpis do księgi wieczystej, jeśli;
- prawo jest ujawnione w księdze wieczystej,
- przepis szczególny nie stanowi inaczej.
Wygaśniecie ograniczonych praw rzeczowych:
a) zrzeczenie się uprawnionego ( Art. 246 )- w drodze czynności prawnej jednostronnej Zasada: czynność konsensualna konieczne jest oświadczenie o zrzeczeniu się prawa złożone właścicielowi rzeczy obciążonej
Wyjątek: czynność realna konieczne jest wykreślenie prawa z księgi wieczystej, jeśli
- prawo było ujawnione w księdze wieczystej,
- ustawa nie stanowi inaczej.
Podstawę wniosku o wykreślenie stanowi dokument zawierający oświadczenie woli o zrzeczeniu się prawa z podpisem urzędowo poświadczonym ( Art. 31 §1 ukwh ).
b) konfuzja- gdy prawo rzeczowe ograniczone przejdzie na właściciela rzeczy obciążonej lub ten, komu prawo takie przysługuje, nabędzie własność rzeczy obciążonej ( Art. 247 ).
c) upływ czasu, jeżeli ograniczone prawo rzeczowe jest prawem terminowym- np. służebności osobiste, użytkowanie.
d) niewykonywanie użytkowania lub służebności przez okres 10 lat ( desuetudo ) ( Art. 255 i 293),
e) orzeczenie sądu ( np. zniesienie służebności- Art. 294 i 295 )
f) decyzja administracyjne o wygaśnięciu ograniczonego prawa rzeczowego w trybie wywlaszcasnia ( Art. 112 u. g. n.).
g) wygaśnięcie zabezpieczonej wierzytelności- w przypadku praw akcesoryjnych Pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych Art. 249 250:
KOLIZJA ograniczonych praw rzeczowych- sytuacja, gdy rzecz jest obciążona więcej niż jednym ograniczonym prawem rzeczowym tego samego łub innego rodzaju i wykonanie jednego z nich całkowicie lub częściowo uniemożliwia albo co najmniej utrudnia korzystanie z innego prawa: a) niektóre ograniczone prawa rzeczowe nie mogą być w ogóle wykonywane równocześnie ( np. użytkowanie w pełnym zakresie ),