17773

2)    ogół oddziaływań między generacyjnych służących formowaniu całokształtu zdolności życiowych człowieka (fizycznych, poznawczych, estetycznych, moralnych i religijnych), czyniących z niego istotę dojrzałą, świadomie realizującą się zadomowioną" w danej kulturze, zdolną do konstruktywnej krytyki i refleksyjnej afirmacji; Leksykon 2000

3)    ogół działań, procesów i warunków sprzyjających rozwojowi człowieka; rozwój jest określany poprzez lepsze rozumienie siebie i relacji ze światem, skuteczniejszą kontrolę własnych zachowań i większe sprawstwo wobec procesów zewnętrznych. Kwieciński

Dyskurs o edukacji - (rozumiany jako zdarzenie interakcyjne), jest dyskursem podmiotów edukacji z których każdy ma równe prawo do wyrażania swoich opinii, przekonań i poglądów, niezależnie od wiedzy, kompetencji językowych i typu interesu osobistego. W kontekście teorii komunikacji Habermasa możemy w tak rozumianym dyskursie wyróżnić: 1) dyskurs normatywny dotyczący wartości, celów, wzorów i wzorców edukacyjnych, 2) dyskurs instrumentalny - techniczny dotyczący strategii, metod, form, środków zasad i reguł związanych z osiąganiem założonych celów edukacyjnych, 3) dyskurs praktyczno moralny - w poszukiwaniu „pedagogicznego sensu edukacji”, wymagający zrozumienia i porozumienia w warunkach troski o likwidowanie wszelkich możliwych zakłóceń procesu komunikacyjnego.

Dyskurs edukacyjny -1) uwarunkowane historycznie i epistemologicznie reguły budowy wypowiedzi na temat edukacji

2)    obecny w szkole gatunek "mowy", będący rodzajem wyspecjalizowanej praktyki komunikatywnej, która ma swoje reguły i prawa

3)    zdarzenie interakcyjne, będące miejscem wymiany komunikatów w procesie edukacyjnym - (Leksykon 2000, S 50)

Doktryna pedagogiczna - Współcześnie doktryną pedagogiczną nazywa się autorską koncepcję celowościowego procesu edukacyjnego (wychowania, kształcenia, nauczania, uczenia się), zawierającą:

a)    opis i uzasadnienie celów;

b)    opis systemu oddziaływań mających uzasadnienie w teoriach naukowych;

c)    dyrektywy praktycznego działania. Historię doktryn pedagogicznych odróżnia się od historii myśli pedagogicznej.

Doktryna kształcenia - pedagogia, której cele koncentrują się na zmianie struktur poznawczych uczniów poprzez nauczanie i uczenie się (dostarczanie nowych danych, informacji i wiedzy oraz dokonywanie operacji na nich i przez to dokonywanie zamian w strukturze poznawczej uczniów).

Doktryna wychowawcza - pedagogia, której cele zredukowane są do procesu wychowywania w wąskim znaczeniu (odnoszącym się do sfery emocjonalno - motywacyjnej i zachowań) lub zakładana jest wyższość wychowania nad kształceniem i wtedy cele formułowane są w kategoriach wartościujących o charakterze etycznym (wyprowadzone zostają z etyki).

Ideologie edukacyjne: ideologia to coś ukrytego, co wykształcony pedagog potrafi uczynić jawnym. Poglądy grup społecznych na temat edukacji, wyrażające ich interesy i dążenia edukacyjne. Wyodrębnione one mogą być według różnych kryteriów:

1)    kryterium klasowego (arystokratyczna - burżuazyjna - proletariacka);

2)    stosunku do zmiany społecznej (konserwatywne - progresywne);

3)    orientacji teoretycznej (psychologiczne - socjologiczne - kulturowe);

4)    roli jednostki i grupy społecznej (indywidualistyczne - kolektywistyczne);

5)    podmiotu (pajdocentryczne - autorytarne):

6)    stosunku do tzw. "szkoły tradycyjnej" (konserwatywne - liberalne);

7)    stosunku do idei równości (elitarystyczne - egalitarne) i inne.

Współcześnie ważnym przedmiotem badań są konkretne co do miejsca i czasu historycznego "polityki oświatowe" realizowane przez poszczególne państwa. Ich efektem są rekonstrukcje ideologii edukacyjnych.

ideologia oświatowa - ma charakter polityczny. Jest systemem poglądów wymediowanym przez podmioty edukacji (w ładzie policentrycznym) lub narzuconym przez sprawujących władzę (w ładzie monocentrycznym), w którym znajdują się: 1) przekonania dotyczące przeszłości oświatowej; 2) diagnoza i ocena stanu aktualnego; 3) program zmian postulowanych do zrealizowania w przyszłości. Współcześnie ideologie oświatowe są mniej lub bardziej upolitycznione i mają ścisły związek z raportami oświatowymi.