- dwoistość pojmowania czasu w stosunku do tego co ograniczone i co nie ograniczone
GRZECH - przeciwieństwo między czasem obecnym a nadchodzącym należy przypisywać grzechowi - grzech nie wypływa z warunków istnienia w czasie a z człowieka, który w grzechu żyje i uczestniczy w nim ; wypowiedzi o grzechu pierworodnym jako początku wiążą się z historią czasu, nie z czasem owej historii (?); dwa aiones odróżnia zasadniczo pojęcie granicy
AION EK TU AIONOS - czas rozciągający się nieskończenie przed stworzeniem AION HUTOS - rozpoczyna się Stworzeniem a kończy Paruzją, czas rozpościerający się między Stworzeniem a Paruzją
AION MELLON - czas nadchodzący, wieńczy nowe i ostateczne Stworzenie i wiedzie do jego wypełnienia
U Pawła powiedzenie o „kresie czasów" = z przyjściem Chrystusa kończy się czas przeznaczony oczekiwanie Go!!! (aionhutos?), zapoczątkowany zostaje w nim na zawsze czas ostateczny
d) CZAS A CZASY
e) Koniec czasu a koniec czasów (Jean Delumeau); problem końca czasów, fala millenaryzmu
f) Bóg przerywa trwanie kosmosu - koniec świata = koniec historii = koniec czasów śmierć, kres historii nie jest ostatecznym końcem, po niej następuje życie wieczne koniec czasów = koniec historii
koniec czasów = koniec czasu (ale nie koniec człowieka, dopiero w wieczności jego człowieczeństwo w pełni rozkwitnie)
koniec czasów (koniec świata, stworzonego wszechświata)=koniec czasu czyli uwarunkowań historycznych
g) Św. Augustyn czas jest miejscem niepewności, jest niebezpieczny, bo oferuje możliwość doskonalenia i zepsucia , miejsce niebezpiecznego przejścia gdzie wszystko może się wydarzyć - to, co najlepsze i to, co najgorsze. Gdy czas i histria się skończą nie będzie można grzeszyć, czynić zła, ani odkupić własnych win; koniec czasów = znika czas, zastąpi go nieskończoność!!!
h) U Augustyna czas jest próbą, ukształtował nas czas, ale z utęsknieniem czekamy na chwilę gdy będziemy mogli mu się wymknąć; koniec czasów chwilą przejścia -inna, ponadczasowa rzeczywistość-wieczność!
i) PARUZJA = powrót zmartwychwstałego Chrystusa w chwale, aby sądzić żywych i umarłych; pierwsze przyjście Chrystusa (narodziny) wprowadziło nas w ostatni etap historii, który zakończy się jego powtórnym przyjściem
„ Niech zaś dla Was umiłowani, nie będzie tajne to jedno, że jeden dzień u Pana jest jak tysiąc lat, a tysiąc lat jak jeden dzień. Nie zwleka Pan z wypełnieniem obietnicy - bo niektórzy są przekonani, że Pan zwleka - ale on jest cierpliwy w stosunku do was... s. 83