4087490196

MODALNOŚĆ. Stosunek mówiącego do tego, co jest treścią jego wypowiedzi. Inaczej: intencja wyrażana w Akcie mowy (czyli: wypowiedzi skierowanej do kogoś w komunikacji interpersonalnej). Głównie postawa emocjonalna, oceniająca. Wyrażany najczęściej przez tryby czasownikowe lub wyrazy pomocnicze .Zob. też WYRAŻENIA (WYRAZY) MODALNE..

MODELE KOGNITYWNE. To odpowiedniki pojęć w tradycyjnej (a nie kognitywnej) teorii poznania, ale z uwzględnieniem jeszcze takiej cechy jak typowość. Np. typowy ptak, typowy ssak, typowy przedstawiciel gatunku ludzkiego. Kognitywiści są zdania, że niektóre pojęcia mogą być zdefiniowane , gdy punktem wyjścia są schematy myślowe określane kulturowo. Np. w naszej kulturze (chrześcijańskiej zresztą) KAWALER to ten, kto się jeszcze nie ożenił. A papież, ksiądz, zakonnik? A homoseksualista? A wdowiec?.. W naszym modelu kulturowym są to osoby heteroseksualne pozostające poza małżeńskim związkiem monogamicznym. Może się ożenić w pewnym, zresztą dziś nie do końca określonym wieku .Pozostaje bardzo aktualne pytanie: czy jest kawalerem mężczyzna mieszkający od lat z kobietą, posiadający z nią dzieci?

MOTYWACJA. Zjawisko niepełnej umowności (konwencjonalności) znaku językowego, najczęściej zależność formy i znaczenia znaku od czynników pozajęzykowych. Np., wyrazy dźwiękonaśladowcze.

MORFEM. Podstawowa jednostka podsystemu morfologicznego języka. Najmniejsza, znaczeniowo niepodzielna cząstka wyrazu, wyznaczająca albo jego znaczenie, albo stosunki gramatyczne. Morfem główny to rdzeń, z nim wiąże się znaczenie podstawowe wyrazu. Poboczne - to afiksy (prefiks, sufiks, infiks) i końcówki fleksyjne.

MOWA CIAŁA (JĘZYK CIAŁA). Komunikacja niewerbalna, która jest w znacznej mierze związana z przynależnością etniczną i rasową. Sposób poruszania się, posługiwanie się własnym ciałem do przekazywania określonych komunikatów, najczęściej zabarwionych w sposób istotny emocjonalnie. Postawa, gestykulacja, mimika są najczęściej odmienne, zdeterminowane kulturowo, więc niosą odmienne treściowo znaki.

Każdy z nas, chociaż najczęściej nie zdajemy sobie z tego sprawy, jest wyposażony w specyficzny kanon komunikacyjny, który umożliwia mu przekazywanie informacji właśnie tą drogą. Zob. też PROKSEMIKA.

NATYWIZM. 1) Filozoficzny pogląd dotyczący genezy poznania. Zakłada istnienie w umyśle ludzkim idei (cech) wrodzonych związanych z konstrukcją umysłu. Dokładniej: pewnej wiedzy niezależnej od doświadczenia i w ogóle - od wszelkich zewnętrznych czynników. 2) Teoria psychologiczna podkreślająca wpływ cech wrodzonych na kształtowanie się psychicznych właściwości człowieka. NEOLOGIZMY. Wyrazy, połączenia wyrazowe, frazeologizmy nowo powstałe. Te zmiany SA konieczne , bo wymusza je życie, rzeczywistość, w której pojawiaja się z dnia na dzień nowe zjawiska, które trzeba nazwać. Te zmiany SA możliwe ze względu na maksymalnie otwarty o raz dynamiczny charakter podsystemu leksykalno-semantycznego. Kilka przykładów: białe kołnierzyki, wyścig szcurów, etykieta, nawijka (ze slangu młodzieżowego), kolesiostwo, ziomal, lans, lanser, surogatka..