CCF20090831076

128 Świadomość

to oto piszę, albo raczej: napisałem;' ale w słowach nie wypowiadają tego, co jest treścią ich mnieńtama. j Gdyby chcieli wyrazić w_słdwacłi rzeczywiście tenka wałek j papieru, który jest treścią ich mniemania —a chcieli J to uczynić — to byłoby to niemożliwe, ponieważ i ta oto zmysłowa rzecz, która jest przedmiotem mnie-; mania, jest ffi(ęori^g^^dla_języka, jako że język należy do [dziedziny] świadomości, do tego, co samo w sobię | ogólne. Gdyby chcieli podjąć rzeczywistą próbę uję-I cia w słowach tego oto kawałka papieru, sam p'apier | zdążyłby tymczasem zbutwieć. Ci, którzy rozpoczęli opis, nie mogliby go doprowadzić do końca, lecz musieliby pozostawić to innym, którzy sami w końcu musieliby przyznać, że jnówią. o.czymś_Lco nie jest. Treścią ich mniemania jest więc ten oto kawałek papieru, który tu jest całkiem inny niż tam, ale mówią: „rzeczywiste rzeczy, przedmioty zewnętrzne czyli zmysłowe, istoty absolutnie jednostkowe" itd., tzn, wypowiadają o nich tylko to, co jest ogólne. A więc to' co określa się "jako „niewyrażalne”, jest jpo .prostu czymś nieprawdziwym, • .nierozumnym, jest ii tylko mniemaniem.    '"i

f Jeśli o jakiejś rzeczy mówimy tylko tyle, że jest I czymś rzeczywistym, że jest przedmiotem zewnętrzem, to | mówimy o niej tylko jako o czymś jak najbardziej / ogólnym i raczej o tym, w czym jest równa wszystkim ’ innym rzeczom, niż o tym, co ją od nich odróżnia. Kiedy powiadam: rzecz jednostkowa — mówię o niej raczej jako o czymś również zupełnie ogólnym, gdyż wszystkie rzeczy są rzeczami jednostkowymi; podobnie jest ta oto rzecz wszystkim, co się chce. Jeśli kawałek papieru określam dokładniej jako ten oto kawałek pa-, pieni, to przecież każdy kawałek papieru jest jakimś tym oto kawałkiem papieru, a więc wypowiedziałem znowu

tylko coś ogólnego. Jeśli zaś mowie — która ma tę boską naturę, że natychmiast odwraca to, co jest treścią mniemania, zamienią je- w co innego i tym , samym nie dopuszcza w ogóle do głosu — chcę pomóc® w ten sposób, że ten ótó kawałek papieru wskazuję,[ wtedy doświadczenie poucza mnie, czym w rzeczy-' wistości jest prawda pewności zmysłowej. Wskazuję, ten kawałek papieru jako jakieś »tu‘\ które jest „tu“ \ także innych „tu“, czyli w sobie samym prostym zbiorem j (ein einjaches Zusammen) wielu „tu“, tzn. czymś ogól- i nym. Biorę go więc takim, jakim jest naprawdę —■ i i zamiast wiedzieć coś bezpośredniego, ujmuję to, co ^; jest naprawdę ¹.

1

W oryginale zdanie to brzmi: ich nehme so es auf, wie es in Wahrheit ist, und statt ein Unmittelbares zu wissen, nehme ich leahr. Jest to. gra

słów, oparta na podobieństwie wyrazów _fswahr“ (prawdziwy), „WaArheit“ (prawda) i „wa&mehmen“ (postrzegać) niemożliwa do oddania w języku polskim. Prawdą jest tu ogólność i dlatego „Wahmehmung“ jest wyższym szczeblem świadomości (poznania) niż pewność zmysłowa, która ujmuje wszystko w sposób bezpośredni, jednostkowy.