24690

•    naczynie grzbietowe, które położone jest nad jelitem, pomiędzy' dwoma listkami krezki grzbietowej. Krew przepływa od tyłu ku przodowi ciała.

•    naczynie brzuszne, które umiejscowione jest pomiędzy listkami krezki brzusznej. Krew przepływa od przodu ciała ku tyłowi.

•    Naczynia podłużne połączone są ze sobą w przedniej i tylnej części ciała za pomocą rozwidlonych końców, przy czym widełki przednie otaczają gardziel. Ponadto, naczynia podłużne połączone są ze sobą za pomocą okrężnych naczyń poprzecznych, które występują w każdym segmencie ciała (rozmieszczenie mctamcrycznc). Naczynia poprzeczne położone są zazwyczaj przy powierzchni lub w przegrodach poprzecznych.

•    U wicloszczctow występują dodatkowe, wyspecjalizowane naczynia, które doprowadzają krew do parapodiów oraz różnych narządów wewnętrznych. U niektórych gatunków jelito na całej swej dhigości otoczone jest przez gęstą sieć naczyń krwionośnych

•    Krew

•    może nic zawierać barwników oddechowych, wówczas jest ona bezbarwna

•    najczęściej może zawierać rozpuszczoną w osoczu hemoglobinę Tylko u nielicznych gatunków hemoglobina może być zawarta w krwinkach Hemoglobina nadaje krwi czerwoną barwę, np u Nereis, Eunice.

•    rzadziej może zawierać rozpuszczoną w osoczu chlorokruorynę. która zabarwia krew na zielono, np. u przedstawicieli rodziny Chlorc Itne nudne. Chlorokmotyna zawiera, podobnie jak hemoglobina, żelazo, ale różni się budową hanatyny

•    bardzo rzadko zdarza się. by oba te barwniki występowały w osoczu jednocześnie.

•    Niektóre drobne gatunki wicloszczctow (Dinopluhda. Ahzostonuda. Copitelln capitata) nic posiadają układu krwionośnego, a barwniki oddechowe rozpuszczone są w płynie jamy ciała

GROMADA: SKĄPOSZCZETY (Ol kocha,ta)

•    Układ krążenia zbudowany jest według podobnego schematu jak u wieloszczetów.

•    U gatunków lądowych układ krwionośny jest lepiej rozbudowany niż u gatunków wodnych a po brzusznej stronie ciała skąposzczctów lądowych występują dwa podłużne naczynia główne:

•    jedno położone jest pod przewodem pokannowym

•    dnigie biegnie pod centralną częścią układu nerwowego i nosi nazwę naczynia subneuralnrgo

•    U wielu gatunków sk$>oszczctów naczynie grzbietowe ma liczne połączenia z zatoką krwionośną okołojrlitowa Krew przechodzi z zatoki okołojelitowej do kurczliwego naczynia grzbietowego, skąd zostaje przepompowana do naczynia brzusznego, przez które trafia z powrotem do zatoki okołojelitowej. Jednakże, u licznych przedstawicieli skąposzczctów. podłużne naczynie grzbietowe biegnie tylko nad przednim odcinkiem układu pokarmowego, przechodząc w tylnej części ciała w tzw rynienkę grzbietową, która nic ma połączenia z zatoką okołojclitową

•    Naczynie grzbietowe pełni funkcję serca, ale u niektórych form przednie naczynia okrężne są kurczliwe i spełni aj a rolę serc dodatkowych. Naczynia te mogą również tworzyć pulsujące rozszerzana, które zwane są sercami bocznymi, np. dżdżownice mają pięć serc bocznych.

•    Krew składa się z osocza i bezbarwnych komórek (amebocytów). które mają zdolności fagocytujące. W zależności od rozpuszczonego barwnika oddechowe, osocze może byc bezbarwne, żółtawe lub czerwone. Najczęściej występuje hemoglobina

GROMADA: PIJAWKI (Hirutiuia)

1.    Układ krążenia występuje tylko u pijawek szczękowych (Ginlhobdellidn) i ryjkowych (Rliyncitobdellidn):

•    składa się on z naczynia grzbietowego i brzusznego, od których odchodzą nieliczne odgałęziana. Naczynia główne rozpadają się na końcach ciała w sieć naczyń włosowatych, przez którą łączą się one ze sobą.

•    brak poprzecznych naczyń okrężnych naczyń bocznych

•    krew jest bezbarwna i nic zawiaa barwników oddechowych

•    rolę serca pełni kurczliwe naczynie grzbietowe

2.    Pozostałe pijawki nic posiadają układu krążaiia. a jego rolę pełnią kanały i zatoki celomy. Barwniki oddechowe