17925

monopolu:

1)    Źródła pozarynkowe - powstawanie monopolu jest konsekwencją decyzji oraz okoliczności znajdujących się poza rynkiem, np:

♦decyzje podejmowane przez państwo,

♦okoliczności związane z ograniczonością zasobów oraz segmentu rynku.

Państwo tworzy i utrzymuje monopol, dotyczy to głównie sfery infrastruktury oraz działających w niej przedsiębiorstw usługowych np. poczta lub telekomunikacja itp. Państwo może tworzyć monopol na podstawie decyzji polegających na przyznawaniu jednemu sprzedawcy praw wyłączności działania w danym segmencie rynku ale ów sprzedawca może posiadać wyłączność działania ze względu na chroniony prawem patent. Źródłem powstawania monopolu mogą być ograniczone zasoby, które są materialną podstawą działania sprzedawcy oraz ograniczona wielkość popytu w danym segmencie rynku.

2)    Źródła rynkowe - powstawanie monopolu jest konsekwencją oddziaływania stosunków rynkowych oraz postępowania podmiotów rynku, np:

*    nowe potrzeby nabywców oraz nowe produkty lub usługi,

*    osiąganie i wykorzystywanie przez sprzedawców przewagi konkurencyjnej na rynku.

Monopol na rynku może się pojawiać, gdy sprzedawca:

♦odkryje lub wykreuje nowe potrzeby u nabywców oraz jako pierwszy wytworzy produkt lub usługę zaspakajającą te potrzeby,

*    odkryje lub wykreuje nowe sposoby zaspokajania istniejących potrzeb nabywców za pomocą nowego produktu lub usługi.

Sytuacje monopolistyczne wywołują skutki, których przejawem są miedzy innymi praktyki monopolistyczne. Praktyki te są elementem sfery postępowania podmiotów rynku i mogą towarzyszyć sytuacjom monopolistycznym niezależnie od sposobu ich powstawania.

Praktyki monopolistyczne mogą się przejawiać w następujących kierunkach postępowania:

♦obniżeniu poziomu jakości produktów lub usług,

♦uzależnieniu sprzedaży produktów lub usług od spełnienia przez nabywców dodatkowych świadczeń na rzecz sprzedawców,

*    narzuceniu nabywcom organizacyjno - technicznych warunków wymiany, np. warunków i terminów dostawy, warunków płatności,

*    odmowy sprzedaży produktów lub usług określonej grupie nabywców,

*    ograniczeniu lub utrudnieniu innym sprzedawcom dostępu do rynku.