25463

e)    Nieusuwalność z urzędu przed upływem konstytucyjnego terminu- brak parlamentarnej odpowiedzialności władzy wykonawczej

f)    Swoboda w powoływaniu i odwoływaniu ministrów

g)    Zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi

4.    Prezydent w r. semiprezydenckich

-    głowa państwa może być faktycznym zwierzchnikiem rządu

-istotne czy prezydent wywodzi się z tego samego obozu co większość parlamentarna czy nie

-    brak odp politycznej głowy państwa przed parlamentem (wyjątek Słowacja)

5.    Udział prezydenta w procesie ustawodawczym. (S. Mainwaring, M. Shugart)

a)    Inicjatywny - próba ustanowienia nowego porządku prawnego- możliwość wydawania dyrektyw- wł pozytywna

b)    Uprawnienia reaktywne, odpowiedź na legislację parlamentarną- weto ustawodawcze (całkowite i częściowe)- wł negatywna

6.    Siła prezydentury- Siaroff- mierzona na podstawie następujących zmiennych:

a)    Wybór powszechnej elekcji

b)    Niezbieżność terminów wyborów parlamentarnych i prezydenckich

c)    Zakres uprawnień nominacyjnych

d)    Możność przewodnictwa w posiedzeniach rządu

e)    Prawo weta

f)    Prawo wydawania dekretów

g)    Rola prezydenta w polityce zagranicznej

h)    Faktyczna rola w powoływaniu rządu

i)    Możliwość rozwiązania parlamentu przed terminem

W zależności od ilości posiadanych uprawnień mówimy o prezydenturze:

a)    Dominująca

b)    Korygująca

c)    Symboliczna

S. Mainwaring, M, Shugart. 4 modele:

a)    potencjalna dominacja

b)    prezydentura aktywna

c)    pr reaktywna

d)    pr potencjalnie marginalna PI, Dziemidok-Olszewska:

a)    pr władcza- umożliwia współadministrowanie państwem I wywieranie znaczącego wpływu na rząd

b)    wzmocniona- znaczące uprawnienia

C) aktywna- możliwość spełniania roli arbitra w sytuacjach przesileń czy kryzysów politycznych

d) symboliczna- spełnianie funkcji reprezentacyjnych i ceremonialnych

7.    Najważniejsze uprawnienia prezydenta (muszą być istotne- mówią o przywództwie politycznym: dyskrecjonalne- autentyczna wola prezydenta: faktycznie urzeczywistniane- nie tylko zapisane):

a)    Możliwość decydowania o rozwiązywaniu parlamentu przed upływem terminu

b)    Możność przeforsowania kandydatury premiera

c)    Możność dyskrecjonalnego zdymisjonowania premiera

d)    Prawo weta wstrzymującego decyzje parlamentarne

e)    Prawo wydawania dekretów

8.    Odpowiedzialność polityczna głowy państwa.

Prezydent ponosi osobista odpowiedzialność wyłącznie za czyny naruszające prawo. Służy temu specjalna procedura stawiania w stan oskarżenia i orzekania o winie oraz kontrasygnata.-podpisywanie aktów prezydenckich przez premiera lub ministra resortowego, one przejmują odpowiedzialność polityczną za decyzje głowy państwa. Liczba uprawnień wykonywanych przez prezydenta bez potrzeby uzyskania podpisu premiera ( tzw. Prerogatywy) jest zazwyczaj ograniczona ( ale w PI aż 30 )

Przez może być pociągnięty do odp za np. naruszenie konst, ustawy, popełnienie przestępstwa, zdradę stanu.

Podmiot uprawniony do wszczęcia postępowania- zazwyczaj kwalifikowana większość parlamentarna, zazwyczaj 2/3, czasem zgoda obu izb( PL), czasem prokuratura (Cypr), sądy konstytucyjne (ros, ukr, rum, Litw)

O winie orzekają:

a)    Sam parlament-Cypr Albania Litwa Ukraina

b)    Jedna z jego izb Irlandia Rosja

c)    Trybunał konstytucyjny- Austria RFN Włochy

d)    Specjalny trybunał- Francja Finlandia polska Portugalia

e)    Sąd Najwyższy Rumunia