25782

Analiza neoinstytucjonalna w socjologii polega na analizie zachowania racjonalnych jednostek w bliskim otoczeniu i w ramach instytucji. Jej zasady znajdują zastosowanie w szczególności w badaniu zmian społecznych. To przez zmiany instytucjonalne ma miejsce dostosowanie się człowieka do nowych wymogów. Transmisja ta odbywa się między innymi przez takie instytucje, jak rynek czy prawo. Przykładem takiej analizy może być analiza państw Europy Środkowej, w tym Polski w okresie zmian ustrojowych. Zmiany instytucjonalne były inicjatorem zmian społeczno-gospodarczych, które pojawiły się jako ich bezpośrednia konsekwencja.

Ujęcie ekonomiczne Neoinstytucjonalizm zakłada rozbudowanie koncepcji "człowieka ekonomicznego". Uznaje on, że w toku podejmowania decyzji i prowadzenia działalności jednostka ludzka nie podlega tylko wpływom racjonalizmu. Innymi, ważnymi dla jednostki bodźcami, są moralność, a także psychika gospodarcza. Jest ona odpowiedzialna na wytyczanie nowych celów, czy posługiwanie się konkretnym systemem wartości.

Ponadnarodowość (supranationalism) - autorytet wyższy niż państwo narodowe, który jest zdolny narzucić państwom swoją wolę.

Ponadnarodowość odnosi się do podmiotów międzynarodowych ustanowionych przez dobrowolną zgodę państw, które mają ograniczone i jasno określone funkcje.

Postęp ponadnarodowośd od 1945 roku jest uznany za jedną z najważniejszych cech światowej polityki, gdyż ukazuje rosnącą współpracę w podejmowaniu decyzji gospodarczych oraz związanych z ochroną środowiska, czy z bezpieczeństwem.

Zwolennicy twierdzą, iż poszanowanie paristwa jest nieprzemyślane i(lub) niebezpieczne, gdyż pozwala mu dowolnie działać wobec obywateli, co prowadzi do anarchicznego porządku międzynarodowego skłaniającego się ku konfliktom i wojnom.

Przeciwiicy podtrzymują, że podmioty ponadnarodowe nie są w stanie podważyć zdolności państw narodowych do tworzenia przynależności politycznej i zapewnienia demokratycznej odpowiedzialności.

Przykłady:

Unia Europejska, w których suwerenność jest dzielona pomiędzy centralnymi i peryferyjnymi podmiotami władzy (podmiot w którym mieszają się elementy międzyrządowe i ponadnarodowe)

Organizacja Narodów Zjednoczonych podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991. gdzie sankcjonowała działania zbrojne przeciw jednemu ze swych członków

Stany Zjednoczone Europy - koncepcja integracji europejskiej głoszona w latach 30. XIX wieku przez polskiego działacza emigracyjnego W-OitiediŁ. Jasiri-ękowskiego. Nie miała to być jednak federacja, a jedynie organizacja międzynarodowa i zarazem sojusz wojskowy.